سیستم مدیریت هوشمند ساختمان (BMS) – مبانی و کاربرد

در دنیای مدرن، شاهد تحولات چشمگیری در عرصه‌های گوناگون علمی هستیم. یکی از این تحولات، ظهور ساختمان‌های هوشمند و سیستم‌ مدیریت هوشمند آن BMS (Building Management System) است. این سیستم‌ با ادغام فناوری‌های نوین، نقشی کلیدی در ارتقای کارایی، امنیت و آسایش ساختمان و ساکنان آن ایفا می‌کند. در این مطلب، مبانی سیستم‌هایBMS و کاربرد آن‌ها را بررسی خواهیم کرد:

مفهوم BMS

مخفف عبارت Building Management System و به معنای &quotسیستم مدیریت هوشمند ساختمان&quot است. این سیستم به مجموعه ای از سخت‌افزارها و نرم‌افزارها گفته می‌شود که به منظور کنترل و مدیریت یکپارچه تاسیسات فنی و الکتریکی ساختمان‌ها به کار گرفته می‌شوند.

اجزای اصلی سیستم BMS

ساختمان هوشمند از بخش‌های گوناگونی تشکیل شده است که هر کدام وظایف خاص خود را بر عهده دارند و می‌توان آن‌ها را به ترتیب زیر، طبقه‌بندی کرد:

• حسگرها: جمع آوری داده‌های مربوط به شرایط محیطی مانند دما، رطوبت، نور و کیفیت هوا
• کنترل‌کننده‌ها: دریافت اطلاعات از حسگرها و ارسال فرمان‌های لازم به عملگرها
• عملگرها: اجرای فرمان‌های کنترل‌کننده‌ها و انجام وظایف دیگری نظیر تنظیم دما، روشن و خاموش کردن چراغ‌ها و فعال کردن سیستم‌های امنیتی
• شبکه: برقراری ارتباط بین بخش‌های گوناگون سیستم BMS
• نرم‌افزار: تجزیه و تحلیل داده‌های جمع‌آوری شده از حسگرها و ایجاد قابلیت کنترل و تنظیم سیستم برای کاربر

طبقه‌بندی سیستم BMS

برای سیستم‌هایBMS ، طبقه‌بندی‌های گوناگونی با سطوح پیچیدگی و کارایی متفاوت ارائه می‌شود. اما به طور کلی، سیستم‌های BMS را می‌توان به سطوح زیر تقسیم کرد:

• پایه: مناسب برای ساختمان‌های کوچک و ساده و انجام وظایفی ابتدایی نظیر کنترل روشنایی و تهویه مطبوع
• متوسط: مناسب برای ساختمان‌های متوسط و یا کمی پیچیده و با قابلیت‌هایی بیش‌تر، نظیر کنترل دسترسی، سیستم‌های امنیتی و مدیریت انرژی
• پیشرفته: مناسب برای ساختمان‌های بزرگ و پیچیده مانند بیمارستان‌ها، هتل‌ها و مراکز تجاری و دارا بودن طیف وسیعی از قابلیت‌ها از جمله اجرای اتوماسیون کامل ساختمان، مدیریت یکپارچه تاسیسات و تحلیل داده‌ها

مزایای کاربرد سیستمBMS

کاربرد سیستم BMS در ساختمان‌ها از مزایای بسیار برخوردار است. برخی از مهم‌ترین این مزایا عبارت هستند از:

• کاهش هزینه‌های عملیاتی: 30% صرفه‌جویی در هزینه‌های عملیاتی با بهینه‌سازی مصرف انرژی
• افزایش آسایش ساکنان: فراهم کردن فضایی آسوده و دلنشین برای ساکنان با تنظیم دما، تهویه و نورپردازی مطلوب
• ارتقای امنیت: افزایش قابل توجه امنیت ساختمان با نصب سیستم‌های اعلام و اطفاء حریق، دوربین‌های مدار بسته و کنترل دسترسی
• حفاظت از محیط زیست: کمک در حفظ منابع طبیعی و کاهش آلودگی محیط زیست با کاهش مصرف انرژی
• مدیریت آسان: مدیریت و کنترل آسان و متمرکز تمامی تجهیزات ساختمان با ارائه یک رابط کاربری واحد
• افزایش عمر مفید تجهیزات: جلوگیری از بروز خرابی و فرسودگی زودرس تجهیزات با پایش و کنترل مداوم آن‌ها
• افزایش ارزش ملک: افزایش قابل توجه ارزش ملک و زمین آن با اجرای سیستمBMS در داخل ساختمان آن
• قابلیت انعطاف‌پذیری: طراحی با قابلیت ارتقاء آسان و تطبیق با نیازهای جدید
• سازگاری با محیط زیست: حفظ محیط زیست با استفاده از فناوری‌های نوینی مانند پنل‌های خورشیدی و سیستم‌های تصفیه آب

کاربرد سیستم BMS در ساختمان‌ها

سیستمBMS در کاربری‌های گوناگون ساختمان ‌از جمله موارد زیر مورد استفاده قرار می‌گیرند:

• ساختمان‌های مسکونی: در آپارتمان‌ها، ویلاها و مجتمع‌های مسکونی برای کنترل روشنایی، تهویه مطبوع، سیستم‌های امنیتی و ...
• ساختمان‌های اداری: در دفاتر اداری برای کنترل روشنایی، تهویه مطبوع، سیستم‌های امنیتی، دسترسی به درب‌ها و ...
• ساختمان‌های تجاری: در فروشگاه‌ها، مراکز خرید و رستوران‌ها برای کنترل روشنایی، تهویه مطبوع، سیستم‌های امنیتی، نورپردازی و ...
• ساختمان‌های آموزشی: در مدارس، دانشگاه‌ها، آموزشگاه‌ها و کتابخانه‌ها برای کنترل روشنایی، تهویه مطبوع، سیستم‌های امنیتی، نورپردازی و ...
• ساختمان‌های درمانی: در بیمارستان‌ها، کلینیک‌ها و مراکز درمانی برای کنترل روشنایی، تهویه مطبوع، سیستم‌های امنیتی، تهویه مطبوع اتاق عمل، سیستم‌های ضدعفونی‌کننده و ...
• ساختمان‌های صنعتی: در کارخانه‌ها، انبارها و مراکز تولیدی برای کنترل روشنایی، تهویه مطبوع، سیستم‌های امنیتی، سیستم‌های تهویه صنعتی، سیستم‌های اعلام و اطفاء حریق و ...

سیستم BMS و هتل‌های مشهور جهان

هتل‌های شناخته شده‌ی زیادی در سراسر جهان از سیستم‌های BMS (Building Management System) برای مدیریت و کنترل تاسیسات و تجهیزات خود استفاده می‌کنند. انتخاب یکی از این هتل‌های خاص به عنوان بهترین هتل مجهز به سیستمBMS ، دشوار است. زیرا بسیاری از هتل‌های زنجیره‌ای بزرگ و هتل‌های مستقل لوکس نیز از این فناوری پیشرفته بهره می‌برند.

با این حال، می‌توان به چند نمونه از این هتل‌ها که از سیستم BMS استفاده می‌کنند اشاره کرد:

• هتل برج خلیفه در دبی (امارات): این هتل لوکس با 163 طبقه، از مدرن‌ترین سیستم‌های BMS برای مدیریت تاسیسات پیچیده خود، از جمله سیستم‌های تهویه مطبوع، روشنایی، سیستم‌های امنیتی و سیستم‌های صوتی و تصویری استفاده می‌کند.
• هتل امارات پالاس در ابوظبی (امارات): این هتل مجلل با 394 اتاق، از سیستم‌های BMS برای بهینه‌سازی مصرف انرژی، افزایش آسایش مهمانان و ارتقای سطح امنیت استفاده می‌کند.
• هتل Bellagio در لاس وگاس (آمریکا): این هتل با فواره‌های موزیکال خود مشهور شد و از سیستم‌های BMS برای مدیریت و کنترل پیچیده سیستم‌های روشنایی، حرکت آب و صدا در فواره‌ها استفاده می‌کند.
• هتل Marina Bay Sands (سنگاپور): این هتل لوکس با استخر بی‌نهایت خود در پشت بام، از سیستم‌های BMS برای مدیریت تاسیسات گسترده خود، از جمله سیستم‌های تهویه مطبوع، روشنایی، سیستم‌های امنیتی و سیستم‌های صوتی و تصویری استفاده می‌کند.

سخن پایانی

به طور کلی سیستم‌های مدیریت هوشمند ساختمان (BMS) با ظهور فناوری های نوین به ابزاری قدرتمند در بهبود عملکرد و کارایی ساختمان‌ها تبدیل شده است. در سیستم‌های BMS نه تنها امکان کاهش هزینه‌های انرژی و نگهداری فراهم شده، بلکه به مدیران ساختمان نیز اطلاعات دقیقی برای تصمیم‌گیری‌های بهتر در رفع سریع مشکلات ساختمان ها ارائه می‌شود.