بی بـی فاطمـه اسـترآبادی معـروف بـه بی بی خانـم اسـترآبادی از نخسـتین زنانـی بـود کـه در عصـر مشـروطه بـا امضـای زنانـه بی بـی در نشـریه های مشـروطه ماننـد “حبل المتیـن” و “تمـدن” مقالـه مینوشـت. مـادر بیبـی خانـم، مالاباجـی یـا معلـم مکتبخانـه دخترانـه دربـار قاجـار بـود. او قلـم تنـد و طنزآمیـزی داشـت. چنـد سـال بعـد از آنکـه رسـاله ”تأدیـب نسـوان” بـا قلمـی ناشـناس چـاپ شـد، او رسـاله معایـب الرجـال را نوشـت کـه طنـزی بـود در پاسـخ بـه مقالـه تأدیـب نسـوان. او در ایـن کتـاب دربـاره روابـط زنـان بـا شوهرانشـان در خانـه توصیه هایـی را مطـرح میکنـد. در بخـش دوم معایـب الرجـال نوشـته اسـت: زخم زبـان بدتـر از زخـم سـنان اسـت. حـق اسـت ایـن سـخن، حـق نشـاید نهفـت. آنچـه زخـم زبـان کنـد بـا مـرد٬ هیـچ شمشـیر جـان سـتان نکنـد. امـا از روی انصاف در هیـچ عهد و زمانی شـده اسـت که گفته و در هیچ زمین و مکانی به کسـی مثال باشـد قربانـت بگـردم، او در جـواب بگویـد زهرمـار؟ تـا مـرد خود صد مرتبه زخم زبان به زن چندان نزند و زن را ملجاء نکند، زن یک مرتبه جواب زشت ندهد. جواب هر جفنگی یـک جفنـگ اسـت، کلـوخ انـداز را پـاداش سـنگ اسـت. خانـم اسـترآبادی اولیـن مدرسـه دخترانـه تهـران را بـا نـام مدرسـه دوشـیزگان در سـال ۱۲۸۵ شمسـی همزمـان بـا انقلاب مشـروطه تأسـیس کـرد. ایـن مدرسـه در خانـه شـخصی بی بی خانـم برپـا شـد. بـا کودتـا علیـه مشـروطه، برخـی از مخالفـان تحصیـل زنـان، مدرسـه را مرکـز فسـاد خواندنـد و بـه آن حملـه کردنـد. از خاطـرات افضـل وزیـری دختـر بی بی خانـم نقـل شـده اسـت کـه فـردی در حـرم شـاهزاده عبدالعظیـم گفتـه بود:»بـر ایـن مملکـت بایـد گریسـت کـه در آن دبسـتان دوشـیزگان بـاز شـده اسـت.« در ادامـه فشـارها بـرای بسـته شـدن مدرسـه دوشـیزگان، بانـو اسـترآبادی نـزد وزیـر معـارف مـیرود. وزیـر معـارف به او میگویـد نـام مدرسـه را از دوشـیزگان تغییـر بدهـد و فقـط به دختـران ۴ تـا ۶ سـاله آمـوزش بدهـد. بـه ناچـار بی بـی خانم بـرای بـاز نگـه داشـتن مدرسـه ایـن شـرطها را اجـرا میکند. او در تمـام عمـر بـه دنبـال تربیـت، آمـوزش و تعلیـم حقـوق زنـان ایـران بود.
www.zanoejtema.ir
