اتوکلاو از مهمترین دستگاه هاو تنجهیزات آزمایشگاهی میباشد که با استفاده از حرارت بخار آب تحت فشار، جهت استریل نمودن (سترون سازی) کاربرد دارد. سترون سازی به معنای استریل نمودن یا نابود کردن تمامی اشکال حیات(میکروبی) از طریق حرارت بخار آب تحت فشار و یا مواد غیر متحرک که شامل روش هایی همچون شیمیایی و غیر شیمیایی است می‌شود. این دستگاه بیشترین کاربرد را در پزشکی برای استریلزاسیون و همچنین در صنایع شیمیایی برای به عمل آمدن پوشش ها و پکلانش لاستیک و همچنین سنتز هیدوترمال استفاده می‌شود. همچنین بهترین وسیله جهت استریل کردن ابزارهایی است مورد استفاده در خالکوبی، پیرسینگ، و داروهای دامپزشکی است، ظاهر این دستگاه به صورت یک استوانه در دار میباشد و در ابعاد صنعتی طول دستگاه های اتوکلاو به 15متر نیز خواهد رسید که در این مقاله سعی داریم به صورت کامل درباره اتوکلاو صحبت کنیم و سپس به کاربردهای آن بپردازیم همراه ما باشید.
دستگاه اتوکلاو برای مراکز عمومی بهداشت، آزمایشگاه بالینی، تحقیقاتی و میکروبیولوژی که استریل کردن در آن ها اهمیت دارد کاربرد بسیاری دارد، مانند پزشکی، دندان پزشکی و دامپزشکی. در این محیط ها به دلیل اهمیت بهداشت باید تحت هر شرایطی گندزدایی به بهترین نحو ممکن انجام بگیرد.
دستگاه اتوکلاو درون یک محفظه ی بسته است و معمولا در دمای بالاتر از 100 درجه سانتی گراد کار می کند و در همین مرحله آب را به بخار تبدیل می کند. نکته ی مهم اینجاست که برخلاف باورها، دستگاه اتوکلاو صرفا برای کشتن ویروس ها نیست. اما به صورت کلی باکتری ها در دمای بالا زنده نمی مانند پس برای استریل کردن مواد پلاستیکی حساس مناسب است. به دلیل حرارت بالا از اتوکلاو برای استریل کردن شیر یا مواد حساس دیگر استفاده نمی شود چون طعم و ویژگی های ماده عوض می شود.
اتوکلاو نیاز به مراقبت ویژه و بازرسی و کنترل مداوم دارد. دستگاه اتوکلاو برای فرآیند های صنعتی که به دما و فشار بالا نیاز دارند هم استفاده می شود.
?
دستگاه اتوکلاو به طور کلی در چهار مدل تولید شده و مورد استفاده قرار میگیرد. در ادامه، انواع دستگاه اتوکلاو را برای شما نام برده و توضیح خواهیم داد.
مشخصات فنی اتوکلاو آزمایشگاهی
مشخصات فنی اتوکلاو بیمارستانی
مشخصات فنی اتوکلاو کلینیکال
°Prion program 134 C° Quick Program 134 C
°Universal Program 134 C° Gentle Program 121 C
°Laboratory 121 C
?
مشخصات فنی اتوکلاو دندانپزشکی 23 و30 لیتری رومیزی
Prion program 134c Quick Program 134c
Universal Program 134c Gentle Program 121c
Laboratory program 121 c
از نظر درجه بندی حرارت به 2 دسته تقسیم می شود
محدوده درجه بالا ( 250 – 274 درجه فارنهایت یا 132 – 134 درجه سانتی گراد) و پایین (250 – 254 درجه فارنهایت یا 121 – 123 درجه سانتی گراد)
اتوکلاو های رومیزی دارای انواع دیجیتال، حجم 25 لیتری، تنظیم کننده مدت زمان، فشار و دما می باشد.
اتوکلاو ها دارای 3 کلاس هستند : کلاس N، کلاس S و کلاس B.
دستگاه اتوکلاو کلاس N = معمولا برای ابزار های جامد بدون پوشش می باشد. برای خرید و انتخاب این مدل باید بسیار دقت کرد. این دستگاه برای استریل وسایل پوشش دار (مثل پارچه) و حفره دار به کار نمی رود.
دستگاه اتوکلاو کلاس S = این مدل هم مانند کلاس N برای ابزارهای جامد می باشد با این تفاوت که هم برای وسایل پوشش دار و هم برای بدون پوشش و وسایل سوراخ دار مورد استفاده قرار میگیرد. همچنین دارای پمپ وکیوم و سیکل خشک کن می باشد.
دستگاه اتوکلاو کلاس B = در این مدل علاوه بر تامین تمام پوشش های کلاس N و S، مواد نساجی را هم پوشش می دهد. اتوکلاو های این کلاس پمپ وکیوم قوی دارد که تا حدود -0.9 بار خلاء ایجاد می کند.
?
دستگاه اتوکلاو به صورت ویژه در دندان پزشکی، دامپزشکی، صنایع شیمیایی و صنایع مواد غذایی مورد استفاده قرار میگیرد. برای برخی از داروها همچون سرطان زا، رادیولوژی ها، مواد شیمیایی قابل تبخیر، سمی و قابل اشتعال شما نمیتوانید از اتوکلاو استفاده نمایید. دستگاه اتوکلاو برای تمیز نمودن، آلودگی زدایی و ذخیره سازی مواد مورد استفاده قرار میگیرد همچنین از این دستگاه برای حذف مطئن شی استفاده خواهد شد. برخی دیگر از کاربردای این دستگاه شامل: ایجاد محیط مناسب برای کشت باکتری، سترون کردن لوازم آلوده، تهیه وسایل مورد استفاده در نمونه گیری است.
