مستند «بوم ایرانی» به کارگردانی محمد مقدم و تهیهکنندگی فرزاد توحیدی از پنجم شهریورماه در پلتفرم هاشور بهصورت آنلاین اکران شده است. این فیلم که محصول مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی است، روایتی جامع از تاریخچه کشتیهای بادبانی جنوب ایران – با نام محلی «بوم» – ارائه میدهد و یکی از مهمترین آثار مستند سالهای اخیر درباره میراث دریایی ایران محسوب میشود.
«بوم ایرانی» به تاریخچه کشتیهای بادبانی جنوب ایران میپردازد؛ بومها کشتیهای چوبی بزرگی هستند که به دست ناخداها و استادکاران محلی ساخته میشدند و سالها بخشی از هویت و معیشت مردم بندرهای جنوب به شمار میرفتند.
پژوهشگران ایرانی در سالهای اخیر موفق شدند این دانش و هنر را بهعنوان میراث ناملموس در فهرست یونسکو ثبت کنند؛ اما امروز به دلیل بیکاری ناخداها، ضعف قوانین و فقدان حمایت، بسیاری از لنجها روی ساحل مانده یا به وسیله دلالان به کشورهای حاشیه خلیج فارس فروخته و پس از بازسازی به نام سنت آن کشورها معرفی میشوند. این در حالی است که این سازههای چوبی میتوانستند ظرفیتی ارزشمند برای توسعه گردشگری دریایی، اقتصاد بومی و حفظ هویت دریایی ایران باشند و امروز خطر فراموشی و امحای لنجها جدیتر از همیشه است.
این مستند با روایت و گفتوگوهای پژوهشگر علی پارسا، نویسنده کتاب بادبانهای جنوب، آغاز میشود و در ادامه با تصاویری آرشیوی، سفرهای قدیم تاجران ایرانی به کشورهایی چون هند و اقیانوسنوردیهای بومیان جنوب و نقش بومها در تجارت و زندگی مردم را بازسازی میکند.محمد مقدم برای ثبت این قصه به بندرهای جنوبی و جزایر خلیج فارس سفر کرده و علاوه بر تاریخ شفاهی لنجسازی، معماری بومی، آیینهای محلی و موسیقی جنوب را نیز به تصویر کشیده است.
«بوم ایرانی» تنها به گذشته نمیپردازد؛ بلکه بحران امروز لنجها را نیز بهخوبی نشان میدهد. در روایت فیلم میبینیم که بسیاری از ناخداها برای حفظ بومها تلاش میکنند اما بهدلیل نبود حمایت و مشکلات اداری، کشتیها به ساحل میخوابند یا برای همیشه از دست میروند.
فیلم با کادرهایی چشمنواز از سازههای چوبی لنجها، روایت ناخداها و تصاویر آرشیوی جذاب، هم ارزش تاریخی و فرهنگی دارد و هم برای مخاطب عام تماشایی و آموزنده است. «بوم ایرانی» نمونهای درخشان از سینمای مستند متعهد است که با نگاهی دقیق و صادقانه، فراموشی یک میراث اصیل ایرانی را به چالش میکشد.
عوامل این مستند عبارتند از:
نویسنده و کارگردان: محمد مقدم
روایتگر: سعید انورینژاد
محقق: علی پارسا
تدوین: محمد مقدم، محسن کیهانپور
صداگذاری و گرافیک: مهیار جاویدی
موسیقی: ملک ایرج پناهی، محسن شریفیان
فیلمبرداران: مهدی مرادیزاد، علی خسرواهی
تهیهکننده: فرزاد توحیدی
اکنون این اثر ارزشمند در پلتفرم هاشور در دسترس است. پیشنهاد میکنیم با تماشای «مستند بوم ایرانی» از ثبت و بازخوانی این میراث دریایی حمایت کنید و تلاشی در جهت حفظ هویت و اقتصاد بومی جنوب ایران انجام دهید.
