احتمالا این موضوع که امسال عید کجا بریم؟ تا سفری راحت و خاطره انگیز داشته باشیم، ذهن شما رو هم بارها و بارها درگیر کرده، ما در این مقاله قصد داریم یکی از بهترین شهرهای ایران "یزد" را از نظر مکان های دیدنی ، غذاهای یزدی، اقامتگاه های مقرون به صرفه بررسی کنیم، پس برای یک تور گردی جذاب البته از نوع مجازی، ما همراه باشید.
· مقدمه ای از شهر تاریخی یزد
· موقعیت مکانی یزد
· مکان های دیدنی یزد
· غذاهای یزدی که حتما باید امتحان کنید
· بهصرفه ترین اقامتگاه های یزد
یزد، مرکز استان یزد و شهرستان یزد است که در مجاورت کویر مرکزی قرار گرفته است. یزد به نخستین شهر خشت خام جهان شهره است و به عنوان نخستین شهر تاریخی ایران و بیست‌ودومین اثر تاریخی کشور در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. یزد به عنوان شهر بادگیرها، دارالعباده، دارالعلم و دارالعمل، حسینیه ایران، شهر دوچرخه‌ها، شهر شیرینی، شهر قنات و قنوت و قناعت و شهر آتش و آفتاب نیز معروف است.
استان يزد با ۱۲۰۰۰۰ كيلومتر مربع وسعت در مركز ايران قرار دارد و براساس آخرين تقسيمات كشوري، داراي هفت شهرستان به نام‌هاي ابركوه، اردكان، بافق، تفت، مهريز، ميبد و يزد است. استان یزد از شمال و غرب به استان اصفهان، شمال شرق به استان خراسان جنوبی، از جنوب به استان کرمان واستان فارس، محدود است و حدود 700 کیلو متر تا تهران فاصله دارد.
اقليم استان يزد به دو علت اساسي خشك است. اول آنكه بر روي كمربند خشك جهاني واقع شده وديگر آنكه از درياهاي آزاد عمان و خليج‌فارس و درياچه‌هاي داخلي و بادهاي رطوبت‌زاي دريايي بسيار دوراست. متوسط دماي هواي استان 9/18 درجه سانتي‌گراد است. حداكثر مطلق دما در تيرماه برابر 43 و حداقل آن در دي‌ماه برابر 2/7 درجه سانتي‌گراد مي‌باشند. به استثناي منطقه كوهستاني شيركوه ، ساير نقاط استان يزد اقليم گرم و خشك و بياباني دارد كه از غرب و جنوب غربي به طرف شمال شرقي‌و شرق خشك‌تر مي‌شود.
اگر به سفر و جاهای دیدنی یزد فکر می‌کنید، باید بگویم که قرار است در اولین شهر خشتی دنیا قدم بگذارید. شهری که یک چارقد از آسمان آبی کویر بر سرش کشیده و طولانی‌ترین قنات دنیا را هم در دلش جای داده است. شهری که از پشت بام‌ها، بادگیرهای قد علم کرده‌اش این شهر خشتی را شبیه به جنگلی از بادگیرها کرده است.
آب‌انبار شش بادگیر
شهر یزد را می‌توان شهر آب انبارها قلمداد کرد. واضح است که اقلیم و شرایط آب‌وهوایی خشک و کویری یزد و متعاقبا باران کم و تدبیر برای جبران کم‌آبی باعث شکل‌گیری آب‌انبارها در این شهر شده است.
این آب‌انبار، ۶ بادگیر دارد که با توجه به شرایط اقلیمی و جهت باد در این منطقه به شکل هشت وجهی ساخته شده‌اند. این اثر که قدمت آن به دوره قاجار می‌رسد، در تاریخ چهارم فروردین ۱۳۵۷ هجری شمسی به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران ثبت شد.
سازندگان برای بهره‌وری هرچه بهتر از بادهای وزان در یزد، بادگیرها را هشت‌وجهی ساخته‌اند. ارتفاع مخزن و بادگیرها، معماری زیبای بادگیر، سردرهای زیبا و تزیینات آجری با مقرنس‌کاری و کاربندی‌های چشم‌نواز از امتیازات آب‌انبار شش بادگیری یزد هستند.
آب‌انبار تا چند دهه پیش هنوز رونق داشت و مردم از آن آب برمی‌داشتند؛ ولی امروزه تبدیل به یک جاذبه تاریخی مذهبی شده است. فضای بین در ورودی تا بادگیرها و گنبد آن برای برپایی چادر حسینیه استفاده می‌شود.
آدرس: استان یزد، شهر یزد، خیابان دهم فروردین، محله تل یزد، کوچه شش بادگیر
آتشکده یزدان
یکی از جذابیت‌های شهر یزد، هم‌زیستی مسالمت‌آمیز ادیان مختلف در آن است؛ این مسئله را می‌توان از وجود بناهای مختلف مذهبی در آن فهمید. در قلب شهر، این ساختمان آتشکده یزد است که خودنمایی می‌کند. آتشکده یزد که آن را بانام‌های دیگری همچون آتشکده ورهرام یزد و آتشکده بهرام یزد نیز می‌شناسند مکانی برای فرایض مذهبی زرتشتیان است.
یکی از دلایل اهمیت این آتشکده برای زرتشتیان، نگهداری آتش مقدس ورهرام در آن است که بیش از 1500 سال قدمت دارد و از قداست بسیاری نزد پیروان زرتشت برخوردار است. در دوران فرمانروایی پادشاهان ساسانی بر ایران، سه آتش وجود داشتند که به دلیل قدمت بالا از منزلت و شکوه بیشتری برخوردار بودند و به آنها «آتش وَرهُرام» به معنای «آتش پیروزی» می‌گفتند. آتشکده آذرفرنبغ در شهر کاریان فارس یکی از آتشکده‌هایی بود که آتش ورهرام را در خود داشت. این آتش در سده دهم میلادی به منظور رهایی از یورش بیگانگان به یزد آورده و در آتشکده بزرگ شهر جای داده شد اما این آتشکده در حدود سال 496 خورشیدی تخریب شد و از میان رفت. زرتشتیان آتش مقدس را در غاری در کوه اِشکَفت یزدان، که بین عقدا و پارس بانو قرار داشت، مخفی کردند تا در امان باشد. این آتش به مدت ۳۰ سال در این غار بود تا اینکه به یکی از روستاهای زرتشتی‌‌نشین اطراف یزد منتقل شد و از آن پس به مدت 200 سال از روستایی به روستای دیگر انتقال یافت تا به دست متجاوزان نیفتد. در حدود سال 1159 آتش مقدس دوباره به یزد رسید و در محله دستوران یزد (کوی موبدان) به صورت پنهانی در خانه یکی از موبدان بزرگ به نام «موبد تیرانداز آذرگشسب» پناه داده شد. در سال‌های بعد یک آتشکده کوچک برای نگهداری این آتش ساختنند تا بهتر بتوانند از آن محافظت کنند. با اعلام رضایت رضا شاه پهلوی برای احداث آتشکده یزد، جایگاه این آتش هم مشخص شد و در فروردین سال 1321 خورشیدی به آنجا انتقال یافت.
آدرس: استان یزد، شهر یزد، بلوار شهید منتظر قائم، خیابان آیت‌الله کاشانی
امیرچقماق
این میدان که یزدی‌ها به آن میرچخماق می‌گویند، به‌عنوان یکی از میدان‌های اصلی شهر برای برگزاری برنامه‌ها و گردهمایی‌های مختلف استفاده می‌شود. یکی از پرطرفدارترین برنامه‌های مذهبی این میدان که گردشگران زیادی را به سوی خود می‌کشاند، مراسم نخل‌گردانی در ماه محرم است که هر سال باشکوه تمام برگزار می‌شود.
این میدان نماد شهر یزد است و در هر ساعت از شبانه‌روز می‌توانید از آن دیدن کنید؛ به‌خصوص در طول شب که نورپردازی خاص آن، جلوه‌ای متفاوت از این جاذبه را به نمایش می‌گذارد.
میدان امیر چخماق، اثری به‌جامانده از دوره تیموری در قرن نهم هجری است که توسط امیر جلال‌الدین چخماق، از سرداران شاهرخ تیموری ساخته شد. او پس از رسیدن به مقام حاکمیت یزد همراه با همسرش «ستی فاطمه» اقدام به ساخت مسجد جامع نو در ده «دهوک سفلی» کرد و روبه‌روی آن ميدانگاه وسیعی ساخت. این مسجد و میدانگاه بعدها به مسجد امير چخماق و ميدان امير چخماق شهرت یافتند. حاکم یزد همچنین در گرداگرد میدان، بناهای ديگری همچون آب‌انبار، قنادخانه، بازار، خانقاه، كاروانسرا، حمام، چاه آب سرد و... نيز احداث کرد.
آدرس: استان یزد، شهر یزد، خیابان امام خمینی (ره)، میدان امیر چخماق
خانه لاری‌ها
خانه لاری‌ها یکی از خانه‌های معروف شهر یزد است که با قدم گذاشتن به درون آن، ویژگی‌های معماری یزدی از جمله حفظ حریم خانه از نگاه نامحرم، همبستگی فضاهای مختلف، احترام به حریم خصوصی، چیدمان اصولی فضاها در کنار یکدیگر و غیره به چشم می‌خورند. در این میان عنصر مهم معماری یزد یعنی بادگیر نیز در این خانه وجود دارد که در کنار تزیینات آینه‌کاری و گچ‌بری، عمارتی لوکس به وجود آورده‌اند. شیشه‌های رنگی و پنجره‌های ارسی نیز ظاهری دلفریب به این خانه داده و دلنشینی فضا را دو چندان کرده‌اند. از همان بدو ورود به خانه محو تماشای درها، پنجره‌ها، ارسی‌ها و اتاق‌های آینه‌کاری و نقاشی‌شده آن می‌شوید.
آدرس: استان یزد، شهر یزد، خیابان امام خمینی (ره)، محله فهادان، مجاور عمارت کلاه‌فرنگی
دخمه زرتشتیان
در 15 کیلومتری جنوب شرقی یزد، درمنطقه صفائیه، دو دخمه سنگی ساخته شده است که با نام‌های دخمه زرتشتیان یزد، برج خاموشان یزد و برج سکوت معروف هستند و شناخته می‌شوند. نام این دخمه‌ها دخمه مانکجی هاتریا و دخمه گلستان است. دخمه مانکجی هاتریا، بنای قدیمی‌تری است که به شکل دایره‌ای با قطر 15 متر ساخته شده است و نام آن برگرفته از نام یک شخص زرتشتی هندی‌الاصل است. دخمه گلستان که عمر کم‌تری نسبت به مانکی هاتریا دارد، در دوران قاجار ساخته شده است. قطر دایره دخمه گلستان 25 متر و ارتفاع آن 6 متر از سطح تپه است.
در زمان گذشته از دخمه زرتشتیان یزد به عنوان محلی برای رها کردن مردگان استفاده می‌شد تا عنصر مقدس خاک آلوده نشود. بدن مردگان در مدت زمان کوتاهی توسط پرندگان از بین می‌رفت و استخوان‌هایشان در استودان، چاله وسط دخمه ریخته می‌شد.
آدرس: استان یزد، 15 کیلومتری جنوب شرقی شهر یزد، منطقه صفائیه، کوه دخمه
اگر بنا باشد سری به دیدنی‌ترین و خاطره‌انگیزترین شهر ایران، یعنی یزد بزنید و از بادگیرها، خانه‌های سنتی و اماکن دیدنی و دلنشین آن، در کنار مردم خونگرم و مهمان‌نواز یزدی دیدن کنید، امکان ندارد بتوانید از تجربه لذت خوردن غذاهای محلی یزد بگذرید. به‌خصوص اگر برای یک‌بار هم که شده مزه غذاهای یزدی را چشیده باشید. حالا که بناست بار سفر بسته و راجع به این شهر اطلاعات کسب کنید، یکی از مهم‌ترین مواردی که باید بدانید، غذاهای اصیل یزد است. با رهی نو همراه باشید تا با هم از این سفره رنگارنگ، لذتی ببریم.
آش شولی
آش شولی، مشهورترین و محبوب‌ترین آش سنتی یزد است که قدمت آن به ۵۰۰ سال قبل برمی‌شود. این آش که در فهرست آثار غیر مملوس فرهنگی یزد نیز به ثبت رسیده است، دارای دو نوع متفاوت تابستانه و زمستانه است. آش شولی به‌دلیل شل بودن و قوام آن با نام «شولی» شناخته می‌شود. ماش و شلغم (نوع زمستانه) یا عدس و چغندر (نوع تابستانه)، عدس، سبزیجات (اسفناج، شوید و شنبلیله)، آرد و ادویه از مواد لازم برای تهیه این آش هستند که معمولا با سرکه یا رب انار مزه‌دار می‌شود.
خورش کدو سرکه شیره
یزدی‌ها معمولاً در مراسم رسمی و مجالس خود با این خورش از مهمانان خود پذیرایی می‌کنند. به این ترتیب برخلاف اسمش به‌جای استفاده از شیره، از ترکیب شکر و سرکه در خورش که حالت شیره مانند پیدا می‌کند، استفاده می‌کنند. مواد این خورش پیاز، گوشت ماهیچه، سرکه، شکر، کدو و ادویه است. برحسب ذائقه می‌توان میزان سرکه و شکر آن را کم یا زیاد کرد اما طعم ملس آن خوشمزه‌تر است.
آش سرکه شیره یزدی
بله همان‌طور که خورش آن نیز وجود داشت، جالب است بدانید آشی هم به همین عنوان در میان غذاهای یزدی محبوب است. این آش با گوشت دنبه، نخود، عدس، برنج و چغندر درست می‌شود. برای چاشنی می‌توانید به آن سرکه، شکر و یا شیره اضافه کنید.
شوربا گشنیز
آش دیگری که اغلب مهمان روزهای پاییز و زمستان خانه‌های یزدی است و دارویی شفابخش برای سرماخوردگی محسوب می‌شود، آش شوربا یا گشنیز است. این آش ترکیبی از برنج، سبزی، گوشت، کدو سبز (در اصطلاح یزدی کدو گروک) و شلغم است. اگر کدوحلوایی به آن اضافه کنید، خاصیت غذایی آن فوق‌العاده بالا می‌رود.
حتما برای شماهم مهم است، که یک سفر مقرون بهصرفه و لذت بخش را در کنار اعضای خانواده و یا دوستان تجربه کنید. ما برای شما لیستی از اقامتگاه های کم هزینه در شهر یزد را در ادامه آورده ایم.
اقامتگاه بوم گردی عطار
اقامتگاه بوم گردی عطار با قدمتی 200 ساله در شهر تاریخی و قدیمی میبد استان یزد واقع شده و به خانه وکیل نیز مشهور است. میبد یکی از کهن ترین شهر های ایران با قدمت 7 هزار ساله ( شهر سفال و سرامیک ) می باشد که آثار و اماکن تاریخی، گردشگری و توریست گردی فراوانی را در دل خود جای داده است.
آدرس: میبد- استان یزد، میبد ، خیابان امام خمینی روبروی امامزاده سید قنبر کوچه شماره 5 شهید محمد رضا آقایی
اقامتگاه بوم گردی دوستانه
اقامتگاه بوم گردی دوستانه در بافت قدیمی و محله فهادان یزد واقع شده است. در گذشته فهادان از محله های اعیان نشین یزد به شمار می آمد و خانه های زیبا و بزرگی را در دل خود جای داده است.
آدرس: استان یزد، شهر یزد ، خیابان مسجد جامع حسینیه وقت الساعت
اقامتگاه سنتی شمعدونی
اقامتگاه سنتی شمعدونی در شهر تاریخی و توریستی یزد، خیابان امام خمینی، کوچه چهلم واقع شده است. عمارت شمعدونی خانه ای سنتی با قدمت 200 سال است که پس از مرمت و بازسازی در فروردین ماه 1398 افتتاح شد و پذیرای توریست ها و گردشگران علاقه مند به زندگی و سبک بوم گردی می باشد.
آدرس: استان یزد، شهر یزد ، خیابان امام خمینی، کوچه 40، داخل کوچه تقاطع 44
