استانبول ومشهد دو شهر توریستی معروف جهان هستند که بیشتر جمعیت آنها را مسلمانان تشکیل می دهند.به همین دلیل مساجد بسیاری در این شهرها ساخته شده اند که قدمت برخی از آنها به بیش از 100 سال پیش بازمی گردد.امروزه این مساجد کهن به دلیل برخورداری از قدمت طولانی وسبک معماری خاص خود درلیست دیدنی ترین آثار تاریخی جهان اسلام قرار گرفته اند.به همین دلیل من هم تصمیم گرفتم این دوبنا را به شما معرفی کنم.
مسجد گوهرشاد
مسجد گوهرشاد همانطور که از نامش پیداست ،به دستور گوهرشاد همسر شاهرخ تیموری (یکی از بزرگ ترین پادشاهان تیموری )در سال 794 هجری شمسی در ضلع جنوبی حرم امام رضا (ع) ساخته شد.این مسجد که در شهر مقدس مشهد واقع شده ،زیربنایی حدود 9 هزار و400 متر مربع دارد ودارای 7 شبستان(شبستان گرم ،سبزواری ،تبریزی ،نهاوندی ،نجف آبادی وعلوی ) و 4 ایوان گسترده (ایوان شرقی ،غربی ،ایوان ساده ،ایوان مقصوره )است.علاوه بر آن گنبدها ومناره های این مسجد از زیبایی چشم نوازی برخوردارند .با توجه به اینکه این بنا در دوره های مختلف تاریخی (پس ازاسلام )بازسازی شده است در آن آثاری از معماری دوره هایی نظیر :صفویه وقاجارنیز به چشم می خورد.
معماری مسجد گوهرشاد
مسجد گوهرشاد بهترین نمونه برای مساجد چهار ایوانی به شمار می رود وشبستان های آن از حیث زیبایی ومعماری ایرانی زبانزد جهانیان است.ایوان های مرتفع ومجلل این مسجد از لحاظ اضلاع با یکدیگر قرینه هستند و هنر منبت کاری ،خوشنویسی ونقش ونگارهای اسلیمی در گوشه وکنار این شاهکار معماری توجه هر بیننده ای را به خود جلب می کند.
گوهرشاد بیگم که بود؟
البته باید بدانید که گوهرشاد بیگم به هیچ وجه یک بانوی معمولی نبود.زیرا اوبه دلیل برخورداری از هوش وذکاوت بسیار ،در دوران خود در صدر برجسته ترین بانوان تاریخ قرار داشت.اگرچه وی اصالتا ترک تبار بود،اما در دوران حیات پربار خود تمام تلاش خود را برای اعتلای فرهنگ وزبان فارسی در دربار تیموریان به کار بست.اوهمچنین به ادبیات وهنر علاقه خاصی داشت وحتی ندیمه خود (مهری هروی )را از میان شاعران انتخاب کرده بود.
داستان جذاب وشنیدنی ساخت مسجد گوهرشاد
از آنجایی که این بانوی برجسته اعتقادات مذهبی بسیار قوی داشت ،تصمیم گرفت مسجدی در جوار حرم امام رضا بسازد.او در اجرای این پروژه وسواس خاصی داشت وپس از جستجوی بسیار قوام الدین شیرازی را به عنوان معمار برگزید.همچنین وی داشتن وضو در هنگام کار را برای کارگران الزامی کرد و از آنها قول گرفته بود که در حین کار با چهارپایان (حیواناتی که بارها را حمل می کردند )به آنها شلاق نزنند.
همچنین بر اساس کتاب تاریخ ایران کارگران در حین کار به پیرزنی برخورد می کنند که راضی به فروش خانه اش به گوهرشاد برای ساخت مسجد نمی شود.ملکه وقتی می بیند که این پیرزن رضایت قلبی ندارد خانه ی او را به حال خودش رها می کند .بنابراین کارگران بدون اینکه خانه او را تخریب کنند ،مسجد را گرداگرد خانه اش می سازند.پیرزن نیز در اواخر عمر خود خانه اش را تبدیل به مسجد می کند که از این مسجد در تاریخ با نام ((مسجد بیوه زن ))یاد می شود.
چگونه از مسجد گوهرشاد بازدید کنیم ؟
باتوجه به واقع شدن مسجد گوهرشاد در حرم امام رضا ،شما به صورت کاملا رایگان می توانید از این بنای بی نظیر دیدن کنید.
مسجد ایا صوفیه ،مسجد یا کلیسا؟
مسجد ایا صوفیه که در حال حاضر یکی از زیباترین آثار تاریخی استانبول محسوب می شود ،برخلاف اسمش در ابتدا یک کلیسا بود.در واقع این بنا در سالهای 532 تا 535 به دستور کنستانتین اول (نخستین امپراتور رومی که مسیحی شد)به همت ده هزار کارگر وصد استاد معماری درشهر قسطنطیه (استانبول کنونی )بنا شد.
از فتح استانبول تا تبدیل کلیسا به مشهد
در سال 1453 میلادی پس از فتح قسطنطیه توسط ترکان مسلمان عثمانی ،سلطان محمد دوم (فرمانده سپاه عثمانی )این مکان را تبدیل به مسجد کرد.پادشاهانی که پس از سلطان محمد فاتح نیز روی کار آمدند ،این بنا را مرمت نموده وگسترش دادند.
بدین ترتیب تا زمان قدرت گرفتن آتا تورک مسلمانان در این مسجد نماز جماعت برپا می کردند. اما در دوران ریاست جمهوری آتاتورک این مکان به موزه تغییر کاربری داد تا گردشگران از آن دیدن کنند.
معماری مسجد ایا صوفیه ،همجواری اسلام ومسیحیت
این بنا که کاملا از آجر ساخته شده است ،107 ستون و 9 درب دارد.این بنا که مساحت آن به 6 هزار متر مربع می رسد ،یکی از ارزشمندترین بناهای بازمانده از دوران امپراتوری با شکوه رومیان به شمار می رود.اما آنچه معماری مسجد ایا صوفیه را از سایر مساجد تاریخی جهان متمایز کرده ،درکنارهم قرار گرفتن نقاشی های مسیحیان و نقوش اسلامی در این بناست.در واقع درحالیکه سقف این بنا به نقاشی مریم مقدس مزین شده ،آیات قرآن برستونها نقش بسته اند.اما در مساجد دیگر نظیر:گوهرشاد تنها نقوش اسلامی به چشم می خورند.
مسجد ایا صوفیه ،پر رمز ورازترین مسجد جهان
اهالی استانبول افسانه های عجیبی درباره ی این مسجد نقل می کنند که چندان دور از واقعیت به نظر نمی رسد.به طور مثال عده ای بر این باورند که تونل های زیر زمینی در این مسجد وجود دارند که یک سر آن در مسجد ایاصوفیه باز می شود وسر دیگر آن به جزایر زیبای پرنس می رسد.همچنین این افراد معتقدند که سپاهیان روم باستان در آن دوران غنایم خود را در این تونل ها پنهان می کردند.بنابراین هرکس مسیر دسترسی به این تونلها را پیدا کند به ثروت عظیمی دست پیدا می کند.البته در حال حاضر این تونلها مسدود شده و هیچکس اطلاعی از جای گنج ها وغنایم ندارد.
چگونه به مسجد ایاصوفیه برویم ؟
باتوجه به تنوع وسایل نقلیه عمومی در استانبول (تراموا ،مترو،اتوبوس)شما با کمترین هزینه می توانید خود را به محله سلطان احمد ودر نهایت مسجد ایا صوفیه برسانید.علاوه بر آن بناهای تاریخی ارزشمندی چون :برج گالاتا ،کاخ توپکاپی ،مسجد سلطان احمد،بازار بزرگ استانبول وحمام خرم سلطان در نزدیکی این مکان قرار گرفته اند که حتما باید از آنها دیدن کنید.
گوهرشاد زیبا یا ایا صوفیه شگفت انگیز ؟
مسجد گوهرشاد از حیث معماری اسلامی و مسجد ایاصوفیه از حیث معماری رومی بی نظیر است .به همین جهت این دو مسجد با یکدیگر قابل مقایسه نیستند.به همین دلیل ما به شما پیشنهاد می کنیم با خرید بلیط هواپیما مشهد استانبول چشمان خود را به تماشای توامان شکوه معماری اسلامی ومعماری اروپایی دعوت کنید.
