تسهیلات چیست؟

تسهیلات چیست؟ را در این مقاله از سپینود شرق بررسی می کنیم .

تسهیلات

تسهیلات یک برنامه رسمی کمک مالی است که توسط یک بانک و موسسه مالی و اعتباری برای کمک به شرکتی که به سرمایه در گردش نیاز دارد، ارائه می‌شود. انواع تسهیلات شامل خدمات اضافه برداشت، برنامه‌های وصول مطالبات معوق، خط اعتباری، اعتبار در گردش، وام‌های مدت دار و اعتبارنامه است.

تسهیلات بانکی

تسهیلات بانکی در واقع همان خروجی‌های اصلی بانک است که از طریق آن نقدینگی جامعه که به صورت سرگردان در سطح جامعه قرار گرفته، به مبادی تعریف شده و هدفمند اقتصادی تزریق می‌‌گردد. یعنی یک بانک که مجهز به منابع می‌‌باشد آن‌ها را در راستای اهدافی که از قبل تعیین و برنامه ریزی شده به مصرف می‌‌رساند؛ منابعی همچون سرمایه، حقوق صاحبان سهام و انواع سپرده‌ها.

به عبارت دیگر فرض می‌شود که یک بانک با ایجاد دارایی‌های درآمدزا در پایان از هر دوره مالی که به دریافت سود رسید دوباره با استفاده از سود‌های انباشته شده و با استفاده از منابع جدید باعث افزایش سرمایه می‌‌شوند و یا با ایجاد نمودن بدهی‌های دیگر فعالیت خود را گسترش می‌دهند.

تسهیلات چگونه کار می‌کند؟

تسهیلات توافق‌نامه‌ای بین یک شرکت و یک وام دهنده دولتی یا خصوصی است که به تجار بعد از اعتبارسنجی بانکی اجازه می‌دهد، مبلغ خاصی از پول را برای اهداف مختلف برای مدت زمانی کوتاه وام بگیرد. وام برای یک مبلغ تعیین شده است و نیازی به وثیقه ندارد. وام گیرنده تا زمان پرداخت کامل بدهی، اقساط را با بهره و پرداخت ماهانه یا سه ماهه پرداخت کند.

به‌عنوان یک ابزار مالی، تسهیلات به افراد یا شرکت‌‌ها ارائه می‌شود تا آن‌ها را در رسیدن به اهداف مالی یا تجاری خود کمک کند. این تسهیلات معمولاً به صورت وام‌‌های مالی، خطوط اعتباری، تسهیلات تجاری، اعتبارات اسنادی و سایر فرصت‌های مالی ارائه می‌‌شود. روند کار تسهیلات عموماً به شرح زیر است:

استعلام: در این مرحله، افراد یا شرکت‌ها که نیاز به تسهیلات دارند، به بانک یا مؤسسه مالی مراجعه کرده و درخواست خود را مطرح می‌‌کنند.

بررسی و ارزیابی:بعد از درخواست، بانک یا مؤسسه مالی، اطلاعات و مدارک مورد نیاز را از درخواست ‌کننده جمع‌ آوری می‌کند و معیار‌های مالی و اقتصادی را بررسی می‌کند تا ببیند آیا این درخواست قابل پذیرش است یا خیر.

تصمیم‌ گیری: پس از بررسی اطلاعات، بانک یا مؤسسه مالی تصمیم می‌‌گیرد که آیا تسهیلات به درخواست‌کننده ارائه شود یا خیر.

ارائه تسهیلات: در صورت پذیرش درخواست، تسهیلات مالی به شکل وام یا خط اعتباری به درخواست ‌کننده ارائه می‌شود. معمولاً شرایط این تسهیلات، مانند نرخ بهره، مدت بازپرداخت و سایر شرایط قراردادی در این مرحله تعیین می‌‌شود.

بازپرداخت: در این مرحله، درخواست‌کننده تسهیلات موظف به بازپرداخت وام یا اعتبار مورد نیاز است، طبق شرایط تعیین شده در قرارداد.

تفاوت بین وام و تسهیلات بانکی

واژه وام در نظام بانکداری اسلامی‌ صرفا برای قرض‌الحسنه استفاده می‌‌شود و واژه تسهیلات در سطح وسیع‌تری برای تأمین اعتبار مالی واحدهای صنعتی و تولیدی کاربرد دارد.

در واقع وام در نظام بانکداری برای قرض الحسنه کاربرد داشته و استفاده می‌شود ولی تسهیلات در بخش وسیع‌تری قرار دارد و به تأمین اعتبار مالی واحد‌های صنعتی و تولیدی می‌پردازد. بانک‌ها و موسسات در سودی که حاصل وجوه پرداختی برای افزایش روند تولید به واحد‌های صنعتی راکد است نیز شریک هستند و این نیز نوعی تسهیلات به شمار می‌‌آید.

در مقابل آن وجوهی که برای خرید یا اجاره مسکن، خرید خودرو، درمان، تحصیل و … با سود مشخص ارائه می‌گردد نیز وام هستند.

در واقع هر نوع وامی‌ به‌عنوان تسهیلات در نظر گرفته می‌شود ولی نمی‌توان هر تسهیلاتی را به‌عنوان وام در نظر گرفت.

به صورت کلی تفاوت این دو اصطلاح در این است که در ارائه دادن وام به هیچ وجه از مشارکت پرداخت کننده در سود حاصله خبری نخواهد بود.

انواع تسهیلات بانکی

قرض الحسنه

قرض الحسنه قراردادی است که به‌موجب آن بانک (به‌عنوان قرض‌دهنده) مبلغ معینی را طبق ضوابط مقرر در این دستورالعمل به اشخاص اعم از حقیقی و حقوقی (به‌عنوان قرض گیرنده) به قرض واگذار می‌نماید.

تسهیلات قرض الحسنه در واقع قراردادی است که بانک به‌عنوان قرض‌دهنده مبلغ دریافتی را مطابق با قوانین مقرر در این دستور‌العمل برای اشخاص حقیقی و حقوقی به‌عنوان قرض واگذار می‌کند.

در نظام بانکداری کشور ارائه تسهلات قرض الحسنه برای این نهادها مجاز می‌‌باشد:

شرکت‌های تعاونی با هدف ایجاد کار

واحدهای تولیدی متعلق به اشخاص حقیقی یا حقوقی برای کمک نمودن به افزایش چرخه تولید.

رفع احتیاجات ضروری اشخاص حقیقی

هزینه ازدواج و تهیه جهیزیه

هزینه درمان و بیماری

هزینه تعمیر و تامین مسکن

کمک هزینه تحصیلی

کمک هزینه برای ایجاد مسکن روستایی‌ها

رفع نیازهای ضروری

تسهیلات بانکی مشارکت مدنی

در واقع مشارکت مدنی یعنی آمیختن سهم مشارکه نقدی و یا غیر نقدی برای اشخاص حقیقی و یا حقوقی طبق قرارداد به صورت مشاع و به منظور انتفاع.

شرایط متقاضی در مشارکت مدنی به صورت زیر می‌باشد:

در مشارکت مدنی افراد حقیقی و حقوقی با توجه به نوع فعالیتشان و معامله که قرار است برای اجرای پروژه و یا معامله‌ای خاص صورت بگیرد مشارکت نمایند. در صورت ارائه مدرک برای فراهم نمودن شرایط اعطای تسهیلات متقاضیان می‌‌توانند طرف معامله مشارکت مدنی بانک‌ها قرار بگیرند.

۳. مضاربه

به موجب قرارداد مضاربه، وظیفه تأمین سرمایه بر عهده یکی از طرفین (مالکین) است و با قید این شرط که طرف دیگر با آن سرمایه تجارت نموده و در سود حاصله از آن هر دو طرف شریک می‌‌باشند.

مضاربه در امور بازرگانی، شرایطی کاملا مشابه به مشارکت مدنی دارد، با این تفاوت که:

در قرارداد مضاربه صد درصد سرمایه تأمین می‌شود ولی در مشارکت مدنی درصدی از سرمایه مورد نیاز برای اجرا شدن عملیات در راستای مشارکت از طرف موسسه تأمین می‌شود.

در قرارداد مضاربه هزینه‌های قابل قبول محدود به هزینه‌های اصلی نبوده و هر نوع هزینه دیگر را می‌‌توان با رضایت طرفین در قرارداد قید نمود.

۳. پرداخت سهم شراکت موسسه در مشارکت مدنی برخلاف مضاربه فقط یکبار بوده و نقداً پرداخت می‌شود، ولی در مضاربه به دفعات می‌‌تواند تأمین شود.

تسهیلات بانکی جعاله

در جعاله هر شخص ملزم به پرداخت اجرت و پاداش معلوم در مقابل عملی مانند اینکه عامل معین باشد یا نه، می‌‌باشد. در قرارداد جعاله شخص متعهد را جاعل و طرف مقابل را عامل و اجرت را جعل می‌‌نامند. برای مثال شخصی می‌گوید که اگر کسی ماشین یا حیوان من را پیدا کند، به او صد هزار تومان اجرت می‌‌دهم، این عمل را جعاله می‌‌گویند.

جعاله به اعتبار چگونگی ایجاب و پیشنهاد آن، بر دو دسته تقسیم می‌‌شود:

1- جعالۀ خاص: که ایجاب برای شخص معین است و طرف خطاب یک یا چند نفر خاص هستند.

۲- جعالۀ عام: در این قسمت از جعاله، هدف جاعل، رسیدن به مقصود خود است و برای او فرقی ندارد که توسط چه کسی انجام شود، مثلاً می‌‌گوید، هر کسی فلان کار را انجام دهد، این‌قدر پاداش برای او در نظر گرفته شده است و برای او پرداخت می‌شود.

نمونه‌ای دیگر از تسهیلات

تسهیلات مالی، به ابزار‌ها و راهکار‌های مالی اشاره دارد که به افراد یا شرکت‌ها ارائه می‌‌شوند تا آن‌ها را در رسیدن به اهداف مالی خود یاری کند. انواع مختلفی از تسهیلات مالی وجود دارند که در زیر به برخی از آن‌ها اشاره می‌‌شود:

وام مالی:

در این نوع تسهیلات مالی، مبلغ مشخصی به صورت قرض به شخص یا شرکت اعطا می‌‌شود که در آینده با بهره و شرایط تعیین شده پس داده شود. این وام‌ها معمولاً برای تأمین نیاز‌های مالی خاصی مانند خرید مسکن، خرید خودرو، تحصیلات، یا سرمایه ‌گذاری در کسب و کار اعطا می‌‌شوند.

خط اعتباری: در این نوع تسهیلات، بانک یا مؤسسه مالی، یک خط اعتباری به شخص یا شرکت ارائه می‌دهد که اجازه می‌‌دهد تا به میزان مشخصی از مبلغ را به صورت اعتباری و بدون نیاز به دریافت تمام مبلغ همزمان دریافت کنند. این اعتبار‌ها معمولاً برای نیاز‌های مالی متنوعی مانند پرداخت هزینه‌های روزمره کسب و کار، سرمایه ‌گذاری در پروژه‌‌های مختلف یا پرداخت فوری بدهی‌‌ها استفاده می‌‌شود.

تسهیلات تجاری:

این نوع تسهیلات برای کمک به شرکت‌‌ها در تأمین نیاز‌های مالی مربوط به فعالیت‌‌های تجاری و تولیدی اعطا می‌‌شود. این شامل تسهیلات مالی مانند خرید تجهیزات، تأمین سرمایه فکری یا سرمایه ‌گذاری برای گسترش کسب و کار، تأمین سرمایه منابع انسانی، و سایر نیاز‌های مالی مرتبط با عملیات تجاری می‌‌شود.

اعتبارات اسنادی: این نوع تسهیلات مالی به معنای اعطای اعتبار به اشخاص یا شرکت‌ها براساس اسناد تجاری مانند سفارش‌‌های خرید، اسناد حمل و نقل، یا اسناد پرداخت است. این نوع تسهیلات به شرکت‌ها کمک می‌کند تا بتوانند به راحتی و بدون نیاز به پرداخت نقدی، معاملات تجاری خود را انجام دهند.

تسهیلات اعتباری:

در این نوع تسهیلات مالی، اعتبار به اشخاص یا شرکت‌ها تا سقف خاصی از مبلغ مشخص شده توسط بانک یا مؤسسه مالی اعطا می‌‌شود. این اعتبار‌ها معمولاً برای پرداخت هزینه‌های روزمره، سرمایه ‌گذاری در پروژه‌‌های کوچک، یا پوشش نقصانات موقتی مالی استفاده می‌‌شود.

این توضیحات نشان می‌‌دهد که تسهیلات مالی به‌عنوان یک ابزار مالی مهم، انواع مختلفی از امکانات و راهکار‌هایی را ارائه می‌‌دهد که به افراد و شرکت‌ها در مدیریت نیاز‌های مالی و رسیدن به اهداف خود کمک می‌‌کند.

شرایط گرفتن تسهیلات

منبع تامین کننده تسهیلات، این پول را در ازای توجه به چند شرط خاص به فرد یا بنگاه متقاضی اعطا می‌‌کند. شرایطی که به طور خلاصه به قرار زیر است:

متقاضی تسهیلات باید یک بنگاه اقتصادی باشد، به این معنی که یک کارگاه، کارخانه یا واحد تولیدی یا خدماتی باشد.

متقاضی تسهیلات باید واجد شرایط دریافت آن باشد و در صورت فردی حقیقی، باید صاحب یا مدیر یک بنگاه اقتصادی تولیدی یا خدماتی باشد.

متقاضی تسهیلات ممکن است پول را بدون گذاشتن هیچ وثیقه ‌ای دریافت کند، با این حال، این موضوع به میزان اعتبار درخواست‌کننده بستگی دارد و تشخیص آن با بانک یا موسسه مالی اعطا کننده تسهیلات است.

علاوه بر دریافت اقساط تسهیلات، بانک یا موسسه مالی اعطا کننده تسهیلات، در سود حاصل از راه اندازی کار تولیدی یا خدماتی یا توسعه آن نیز شریک خواهد بود.