حمیدرضا برادران ابراهیمی
حمیدرضا برادران ابراهیمی
خواندن ۸ دقیقه·۳ سال پیش

مالکیت فکری و معنوی

در قانون حق می تواند حق معنوی نیز باشد یعنی حقوق ناشی از حق تالیف یا برند ( لوگو ) و… ما در این مقاله به شما خواهیم گفت حق مالکیت معنوی چیست ؟ مفهوم حق چه می باشد و اینکه آیا مالکیت فکری نوعی حقوق معنوی است ؟ برای دریافت اطلاعات بیشتر در حوزه مالکیت فکری و معنوی این مطلب را بخوانید.

حق در اصطلاح قانونی :

انسان از زمانی که متولد می شود دارای حقوقی مدنی است و از حق مدنی متمع خواهد شد مگر در موارد استثنایی که عده ای از این حقوق به موجب قانون محروم هستند و با فوت این حقوق از بین می روند و یا به ورثه منتقل خواهد شد و برای کسی شناخته می شود تا بتواند اموری را انجام دهد و در واقع قدرت و توانایی قانونی است که به واسطه آن شخص از چیزی منتفع گردد یا انجام اموری یا ترک فعلی را بنماید و در اصطلاح دیگر توانایست که حقوق هر کشور به اشخاص می دهد تا از مالی به طور مستقیم استفاده کند یا انتقال مال و انجام دادن کاری را از دیگری بخواهد.

اصل بر حق :

هر شخصی در عالم ثبوت باید دارای حقی باشد تا بتواند وجود آن را اثبات کند و هر زمانی که اثبات شد اصل بر بقای آن است و زیر چتر حمایت قضایی قرار خواهد گرفت.

مفهوم حق از سه چیز خبر می دهد :

  • وجود یک نظام حقوقی
  • داشتن یک ضمانت اجرا
  • وجود اختیار برای صاحب حق

حق معنوی چیست؟

هر گاه سخنی از دارایی می شود نا خود آگاه ذهن انسان به سمت اموال عینی همچون پول و زمین و کالا هدایت می شود در حالیکه امروزه با تحولات صنعتی و تجاری وجود حقوق مالکیت فکری وارد ادبیات حقوقی شده است و حجم قابل توجهی از قوانین و مقررات به آن اختصاص یافته است که نوعی حق معنوی محسوب خواهد شد.

حقوق مالکیت فکری چیست؟

در واقع حقوقی است که شخص نسبت به نتایج یافته ها و آثار فکری خود دارد و دارای قلمرو وسیعی است و شامل هر چیزی می شود که زاییده فکر و ذهن آدمی است و به حوزه علم و هنر صنعت یا تجارت تعلق دارد اگرچه مالکیت فکری منشاء ذهنی خواهند داشت ولی امروزه نظامهای دیگری از مالکیت فکری وجود دارد که منشا ذهنی نخواهد داشت به عبارتی ناشی از فعالیت ذهن نیست مانند لیست مشتریان و بازارهای فروش محصول که تاجر بر اثر تجربه و ممارست کسب می کند یا شهرت و اعتباری که یک شخص به واسطه عرضه کالاهای مرغوب یا ارایه خدمات با کیفیت بالا به دست می آورد . بنابراین مالکیت فکری تنها مخلوق ذهن نیست بلکه ممکن است از دستاوردهای تجاری و صنعتی نیز ناشی شود.

حمایت نظام مالکیت فکری از اموال فکری چیست؟

حمایت این نظام به گونه ای است که شخص دارای این مالکیت اجازه دارد از منافع مادی مترتب بر حق خود به طور انحصاری بهره خواهد برد البته این نوع حمایت در مقایسه با اطلاعاتی که افشا نشده است متفاوت است دارنده این گونه اطلاعات بدون بهره مند شدن از حق انحصاری این اختیار را دارد که از افشاء کسب و دسترسی دیگران بدون اجازه وی به شیوه مغایر با رویه تجاری صادقانه جلوگیری کند و حق انحصاری به او داده نمی شود مثلا ممکن است چندین شرکت به طور همزمان دارای چنین اطلاعاتی باشند.

یکی از مهمترین مبانی در حوزه حقوق مالکیت معنوی :

از مهمترین آن مبنای شخصیت است و محور اصلی شخصیت پدید آورنده است که اثر فکری از پدید آورنده نشأت می گیرد و حق پدید آورنده نوعی مالکیت شناخته می شود.

حقوق مالکیت فکری مفهوم حقوقی نوینی است که چگونگی حمایت و استفاده از آفرینش های فکری بشر را تعیین می کند و دارای دو رکن اصلی است :

1- مالکیت صنعتی

2- مالکیت ادبی هنری

حقوق مالکیت فکری و معنوی به انواع ذیل تقسیم می شود :

۱- مالکیت صنعتی

مادی

معنوی (اخلاقی)

۲- مالکیت ادبی و هنری

الف) حقوق مولف

مادی

معنوی (اخلاقی)

ب) حقوق جانبی

تعاریف :

۱- مالکیت صنعتی :

حق اختراع، علائم صنعتی، طرح های صنعتی، طرح های جانمایی مدارهای یکپارچه، اسرار تجاری، نشانه های جغرافیایی، گونه های گیاهی

۲- حق مولف :

حقوقی را می گویند که پدیدآورنده آثار ادبی و هنری در نامیده شدن اثر بنام وی دارا می باشد.

۳- حق مادی :

حقوقی را می گویند که پدیدآورنده با استفاده از آن حق بهره برداری از اثر خود را دارد و با توجه به قوانین بین المللی شامل حق نشر و تکثیر اثر، حق توزیع و پخش اثر، حق عرضه و نمایش، حق تعقیب اثر، حق بهره مندی از جایزه و پاداش و حق اقتباس، تلخیص، تبدیل و گردآوری از اثر می باشد.

۴- حق معنوی :

حقوقی را می گویند که پدیدآورنده با استفاده از آنها می تواند از منافع فکری خود دفاع کند و شامل حق افشای اثر، حق احترام بنام و سمت پدیدآورنده، حق احترام به اثر، حق عدول یا رجوع به اثر می باشد.

۵- حقوق جانبی یا مجاور :

حقوقی را می گویند که همجوار با حق مولف می باشد و مربوط به کسانی می باشد که به خالقان آثار در اجرا یا پخش کمک می کنند مانند: تهیه کنندگان، بازیگران، و استودیوهای ضبط می باشد.

نکته :

حقوق مادی تا ۵۰ سال پس از فوت غیرقابل انتقال است و حقوق معنوی بصورت دائمی غیرقابل انتقال است.

حقوق مالکیت صنعتی تجاری :

۱-اختراع  ۲-طرح، اشکال و ترسیمات صنعتی  ۳-علائم و اسامی تجاری  ۴-مایه و پیشه تجاری  ۵-اطلاعات و اسرار تجاری  ۶-رموز کار

قوانینی که از این حقوق حمایت خواهند کرد :

  • قانون حمایت حقوق مولفان و مصنفان و هنرمندان
  • قانون حمایت از حقوق پدید اورندگان نرم افزارهای رایانه ای
  • قانون ثبت اختراعات طرح های صنعتی و علایم تجاری
  • قانون جرایم رایانه ای
  • قانون تجارت الکترونیکی
  • قانون حمایت از شرکتها و موسسات دانش بنیان و تجاری سازی نوآوری و اختراعات
  • قانون حمایت از حقوق مولفان و مصنفان و هنرمندان مصوب مقررات و ضوابط شبکه های اطلاع رسانی رایانه ای
  • کنوانسیون ها و قوانین خارجی
  • قانون الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون تأسیس سازمان جهانی مالکیت معنوی
  • موافقت ‌نامه جنبه‌های تجاری حقوق مالکیت فکری (تریپس)
  • موافقت نامه ليسبون
  • موافقت‌نامه مادرید راجع به ثبت بین‌المللی علایم
  • پروتکل مربوط به موافقت‌ نامه مادرید راجع به ‌ثبت بین‌المللی علایم
  • معاهده برن

برند :

شاید تاکنون واژه برند را شنیده باشید و یا حتی ممکن است برای محصول یا تولیدات در صدد ثبت یک برند باشید و یا حتی ممکن است برندی به نام خودتون ثبت کرده باشید ما در این اینجا به کسانی که در شرف ثبت یک برند هستند میخواهیم بگوییم برند چیست و شیوه ثبت آن چگونه است و قانونگذار چه حمایتی از آن خواهد کرد .

پیشینه ای از برند :

ابتدا باید گفت ریشه آن از کجا گرفته شده است برند یک واژه ای است که از اسکاندیناوی قدیم گرفته شده است که به معنای سوزاندن و داغ کردن است یعنی در این کشور حیوانات توسط مالکان آن برای آنکه شناسایی شوند با سوزاندن تن آنها با یک شکل ویژه علامت گذاری می شدند. در دهه ۸۰ میلادی با مطرح شدن ارزش برند یک دارایی برای یک سازمان یا یک کمپانی محسوب شد که با طی کردن سیر تکاملی خود برای صنعتگران و هنرمندان به عنوان بازاریابی با ورود محصولات بسته بندی شده به دنیای تجارت راه پیدا کرد که امروزه نام و نشان تجاری به یکی از با ارزشترین دارایی های هر شرکت و یا هر شخصی محسوب خواهد شد زیرا از نظر مصرف کننده خرید از یک برند به معنای کیفیت بالا و خطر پذیری کمتر است و از یک دیدگاه دیگر علائم تجاری با رسمیت بخشیدن و دادن سود اقتصادی به صاحبان آن میتواند در سطح جهان سرمایه گذاری کرده و این ابتکار را رواج دهد.

برند چیست؟

برند یک نام ، عبارت ، نشانه و یا علامت و یا حتی میتواند ترکیبی از اشکال باشد که با هدف متمایز کردن یک کالا یا محصول و یا حتی خدمات ، از سایر موارد در عرصه رقابت متمایز شود که از محبوبیت خاصی برخوردار باشد امروزه واژه برند زمانی مورد استفاده قرار می گیرد که بتواند در بین مردم دارای محبوبیت شود.

مطابق ماده ۳۰ تا ۴۷ قانون ثبت اختراعات و طرح صنعتی مصوب ۱۳۸۶ علامت را هر نشان قابل رویتی می داند که بتواند کالا یا خدمات را از هم تشخیص داد.

مراحل ثبت برند :

ابتدا باید مشخص شود که برند را برای یک شخص حقوقی میخواهید یا حقیقی ؟

اگر میخواهید بعد از ثبت شرکت خود برندی نیز برای محصول یا موضوع فعالیت شرکت ثبت کنید بهتر است ابتدا مدارک ذیل را آماده کنید.

مدارک لازم برای ثبت برند شخص حقوقی :

  • کپی کلیه مدارک شرکت
  • اگهی و روزنامه تاسیس شرکت با هر نوع تغییرات انجام شده
  • مجوزهای لازم
  • جواز تاسیس
  • پروانه بهره برداری تولید یا صنایع
  • پروانه اشتغال به کار رئیس هیئت مدیره یا مدیر عامل
  • کارت بازرگانی در صورتی که علامت تجاری شما دارای حروف لاتین است
  • کپی شناسنامه و کارت ملی مدیر عامل
  • یک نمونه از برند طراحی شده

مدارک لازم برای ثبت برند برای یک شخص حقیقی :

  • کپی شناسنامه
  • کپی کارت ملی
  • کپی پروانه کسب
  • نمونه برند طراحی شده
  • ارائه کارت بازرگانی اگر در علامت تجاری شما حروف لاتین بکار رفته باشد

بعد از تهیه مدارک فوق برای ثبت برند خود باید به آدرس اینترنتی iripo.ssaa.ir

مراجعه کنید و مراحل ثبت خود را شروع کنید

ولی آیا با شروع به ثبت یک برند همه چی تمام است ؟ خیر

بلکه باید ابتدا از تکراری نبودن آن علامت و تشابه آن با دیگر علائم مطمئن شوید زیرا ممکن از پس از انجام مراحل قانونی و واریز هزینه ها ی ثبت با رد برند خود توسط کارشناس رودرو شوید.

در حین ثبت برند اگهی توسط اداره ثبت شرکت ها و مالکیت صنعتی منتشر می شود که اگر نسبت به علامت شما معترضی باشد ظرف ۳۰ روز بتواند به آن اعتراض کند.

موارد اعتراض به ثبت علامت در ماده ۱۶ قانون ثبت علامت و اختراعات :

کسانی که علامت را علامت تجاری خود می دانند.

افرادی که علام تجاری شما را با علامت تجاری خود مشابه بدانند به طوری که مصرف کننده را به اشتباه بندازد.

مرجع رسیدگی به اعتراض :

دادگاه عمومی حقوقی تهران است که معترض با پرداخت مبلغی به صندوق دادگستری و دریافت قبض آن به دادخواست اعتراض خود ضمیمه میکند تا اگر حکم به بیحقی او صادر شد خسارت از وجه پرداختی ، به طرف مقال پرداخت شود.

حمایت قانونگذار :

با تصویب قوانین و مقررات ثبت علائم و اختراعات مصوب ۱۳۱۰ و آیین نامه های اجرایی آن مصوب ۱۳۳۷ و پس از آن قانون ثبت اختراعات و طرح های صنعتی مصوب ۱۳۸۶ وآیین نامه ها اجرایی مصوب ۱۳۸۷ در کشور مان می باشد.

بنابراین قانونگذار در بند د ماده ۴۰ زمان حمایت را تاریخ تسلیم اظهارنامه قرار داده و اعتبار آن را ۱۰ سال تعیین کرده است و حق استعمال انحصاری را برای صاحب آن ایجاد میکند یعنی اگر شخص دیگری از آن علامت یا مشابه آن استفاده کند میتواند تعقیب قانونی او را درخواست کند.

قابل انتقال بودن :

به موجب ماده ۱۳۹ قانون ثبت علائم مصوب ۱۳۸۶ قانون گذار علامت تجاری را یک حق مالی و قابل انتقال دانسته و انتقال آن را در مقابل ثالث زمانی قابل اعتبار می داند که مطابق قانون ثبت و با درخواست کتبی به مرجع مربوطه انجام شده باشد.

مالکیت مادی و معنویحقوق معنویاستارت آپاستارتاپمالکیت ادبی
وکیل پایه یک دادگستری و مشاور حقوقی 09122724813
شاید از این پست‌ها خوشتان بیاید