آشنایی با دستگاه سندبلاست و کاربردهای آن
گاهی اوقات برای تمیزکاری و پاک کردن آلودگی ها و همچنین رسوب زدایی از سطوح فلزی و یا غیر فلزی در بخش صنعت، از روش سندبلاست استفاده می شود. در این روش به وسیله دستگاه سندبلاست و پاشش مواد ساینده ای نظیر شن و ماسه با فشار بالا روی سطوح، رسوب ها و آلودگی ها را پاک سازی کرده و آن سطح را برای اقدامات بعدی که می تواند رنگ کاری باشد، آماده می کنند.
حال در این مقاله می خواهیم انواع دستگاه سندبلاست را بررسی کرده و با انواع مختلف و کاربردهای آن آشنا شویم، پس تا پایان این مقاله همراه ما باشید.
واژه انگلیسی سندبلاست sandblast ، از دو کلمه sand و blast تشکیل شده است. کلمه سند sand به معنای ماسه و کلمه بلاست blast به معنای پرتاب و یا انفجار می باشد.
با این تعاریف می توان گفت سندبلاست عبارت است از پاشش مواد ساینده ای نظیر شن و ماسه های مخصوص، با فشار زیاد هوا بر روی سطوح فلزی و غیر فلزی به منظور پاکسازی آلودگی ها و حذف رسوبات و زنگ زدگی ها .
توسط این فرایند سطح مورد نظری که افراد برای تمیز کاری و رنگ کاری انتخاب کرده اند، توسط پاشش ذره های ساینده ای مانند ماسه و یا سیلیس تحت فشار هوا، آماده رنگ کاری می شود.
سندبلاست یکی از انواع فرآیندهای ساب پاشی و یا تمیزکاری پاششی است که به طور کلی می توان گفت یکی از بهترین روش های مورد استفاده به منظور آماده سازی و یا تمیز کاری سطوح مختلفی مانند بتن، فولاد، چوب و یا موارد دیگر می باشد.
در طی این فرایند همانگونه که اشاره شد مواد ساینده مانند ماسه و یا سیلیس، با سرعت بسیار زیادی که این سرعت ناشی از فشار هوا می باشد، به سطح جسم مربوطه برخورد می کنند. به وسیله برخورد این مواد ساینده با سطح مورد نظر، مواد اضافی و یا آلودگی های موجود بر روی بالاترین لایه از بین خواهند رفت و نهایتاً سطحی صیقلی و با پرداخت مناسب به دست می آید.
در حدود سال ۱۸۷۰ میلادی هنگامی که یک فرد نظامی به نام بنجامین چو تیلگمن در یک منطقه بیابانی در حال خدمت به کشور خود بود، با پدیده ای مواجه شد که نهایتا سبب اختراع سندبلاست گردید. تیلگمن مشاهده کرد که بر روی سطح شیشه پنجره اتاقش، بر اثر برخورد ماسه ای که به واسطه طوفان به شیشه برخورد کرده‌اند، کدورت هایی پدید آمده است.
تیلگمن از این پدیده الهام گرفت و توانست با کمک این مشاهده، اولین دستگاه از این نمونه را اختراع کند. امروزه دستگاهی که در طی فرایند سندبلاست مورد استفاده قرار می گیرد، سندبلاستر نامیده می شود.
در حین عملیات سندبلاست، به دلیل پاشش با فشار شن و ماسه، گرد و غبار زیادی ایجاد می شود. البته این گرد و غبار تولید شده معمولاً حین استفاده از مواد ساینده شن و ماسه می باشد.
وت بلاست نیز نوعی از دیگری از این تکنیک می باشد که عملیات پاکسازی سطح را با کمک و دخالت آب انجام می دهد. می توان وت بلاست را، به عنوان سندبلاست بدون غبار نیز شناخت. چون گرد و غبار حاصل از شن و ماسه ی مورد استفاده در این تکنیک، با کمک آب در این روش از بین خواهد رفت.
یکی از کاربردهای اصلی این تکنیک در فرایندهایی مانند ماسه زدایی، رنگ زدایی، رنگ برداری از سطوح خارجی یا داخلی قطعات و همچنین صیقل دادن آن ها می باشد. علاوه بر آن در زبر کردن قطعات، پاکیزه کردن انواع قالب صنعتی، تفلون کاری و لعاب کاری از این تکنیک استفاده می شود. این فرایندها به منظور بالا بردن کیفیت قطعات و همچنین استفاده طولانی از آن ها می باشد.
به منظور انجام انواع فرایندهای آبکاری تزئینی، صنعتی و همچنین رنگ کاری نیز از سندبلاست استفاده می شود. علاوه بر تمام موارد ذکر شده از این تکنیک در انجام برخی امور تجاری، تزئینات دکور و برخی امور تبلیغاتی نیز استفاده می شود.
به این صورت که با کمک این تکنیک حکاکی انواع نقوش مختلف، نوشته و همچنین برجسته کاری بر روی انواع سطوح از جمله کاشی، ام دی اف، شیشه و سرامیک صورت می گیرد.
این دستگاه ها را می‌توان با توجه به ویژگی های آن به دسته بندی های متفاوتی تقسیم بندی کرد. اولین تقسیم بندی از لحاظ حجم تمیزکاری و نوع کاربری دستگاه می باشد که بر این اساس می توان آن را به دستگاه های سندبلاست قابل حمل یا دستگاه سندبلاست کوچک، کابین سندبلاست و همچنین اتاق سندبلاست تقسیم کرد.
دستگاه سندبلاست کوچک یا قابل حمل یکی از پرکاربردترین انواع این دستگاه می باشد که می توان آن را بر روی کامیون نصب کرد و به راحتی جابجا نمود.
همانگونه که اشاره شد نمونه دیگر این دستگاه ها، کابین سندبلاست می باشد که این دستگاه به صورت یک فضای بسته است که به اپراتور این اجازه را می دهد که مواد ساینده را پس از استفاده در زمان تمیزکاری سطح، بازیابی کرده و مجدداً مورد استفاده قرار دهد.
لازم به ذکر است که از کابین سندبلاست اغلب اوقات به منظور تمیز کاری انواع قطعات مکانیکی که در ابعاد متوسط تا کوچک هستند، استفاده می شود.
مورد آخر که اتاق سندبلاست می باشد یک مدل بسیار بزرگ تر از نوع کابین سندبلاست می باشد.
در اتاق سندبلاست، قطعات بزرگ تر صنعتی، سندبلاست می شوند و مانند کابین، می توان مواد ساینده را مجدداً مورد استفاده قرار داد و همچنین از پخش گرد و غبار و آلودگی به محیط اطراف جلوگیری نمود.
یکی دیگر از تقسیم بندی های انواع دستگاه سندبلاست بر اساس فشار دستگاه می باشد که از لحاظ نوع کاربرد آن، می توان آن ها را به دستگاه های خانگی و یا دستگاه سندبلاست صنعتی تقسیم بندی کرد.
همانطور که از نامشان پیداست، دستگاه سندبلاست خانگی کاربردی ضعیف تر دارد و به وسیله آن می توان قطعات کوچک تر را سندبلاست کرد و با دستگاه سندبلاست صنعتی ، قطعات بزرگ و مربوط به صنایع پتروشیمی، دریایی، غذایی و ... را تمیزکاری و ساب پاشی می کنند.
ماده هایی جامد و سخت که اغلب اوقات به منظور پرداخت سطوح در سندبلاست مورد استفاده قرار می‌گیرد، ساینده نام دارند. لایه برداری سطوح مختلف به دلیل سختی بسیار زیاد مواد ساینده صورت می گیرد. به طور کلی می توان از ساینده ها به عنوان یکی از اجزای مهم و اصلی در فرآیند سندبلاست نام برد.
ساینده ها دارای انواع مختلفی هستند که هر کدام از این انواع با توجه به خصوصیات خاص خود دارای استفاده های متفاوتی می باشند. ساینده ها در استانداردهای مرتبط به تمیزکاری پاششی به دو دسته انواع فلزی و غیر فلزی تقسیم می شوند که هر یک از این انواع نیز دارای زیرگروه های مخصوص به خود می باشند.
به عنوان مثال از انواع فلزی می توان به چدن، فولاد ریختگی و ... اشاره کرد.
از انواع غیر فلزی ساینده ها نیز می توان ماسه سیلیکا، ماسه الیوین، سرباره پالایشگاه مس، پالایشگاه نیکل و سرباره کوره زغال سنگ را نام برد. افراد با توجه به نوع نیاز خود می توانند از انواع مختلف دستگاه و یا انواع ساینده های متنوع استفاده کنند. انتخاب نوع ساینده یکی از مهمترین بخش های این تکنیک می باشد.
