در بررسی کیفیت ساخت مسکن و حل معضلات اجتماعی آن در دولت حسن روحانی، دو جنبه اصلی قابل‌تحلیل هستند: کیفیت واحدهای ساخته‌شده در طرح مسکن ملی و تأثیرات اجتماعی آن، مانند کاهش حاشیه‌نشینی و توزیع عادلانه مسکن. در این تحلیل، دیدگاه‌های موافقین و مخالفین به همراه آمارهای مستند ارائه شده و در پایان موفقیت یا عدم موفقیت این طرح‌ها قضاوت خواهد شد.
- طبق گزارش وزارت راه و شهرسازی، بیش از 70 درصد پروژه‌های مسکن ملی از مصالح مدرن و مقاوم استفاده کردند، که این امر باعث افزایش عمر مفید ساختمان‌ها شده است که به گفته حامیان دولت در برخی از پروژه ها کیفیت ساخت را نسبت به طرح های قبلی مانند مسکن مهر بهبود بخشیده مانند پروژه هایی که در اطراف تهران و اصفهان اجرا شده اند که نشان دهنده پیشرفت در معماری و طراحی نسبت به پروژه های پیشین بود.
- از طرفی بر اساس گزارش سازمان نظام مهندسی ساختمان؛ 35 درصد از واحد های تحویلی در مناطق کم دآرمد در سال 1398 دارای نواقص فنی و کیفی بودند؛ مانند ترک های ساختمانی و مشکلات لوله کشی در برخی از پروژه های مناطق جنوبی تهران که از نظر کارشناسان ضعف در نظارت منجر به این مشکلات شده است .
- دولت روحانی در بهبود نسبی و موردی کیفیت ساخت موفق بود، اما این موفقیت به دلیل نظارت ناکافی و مشکلات بودجه ای در سطح عمومی نتوانست به صورت یکپارچه و گسترده تحقق یابد.
-در سال های اجرایی طرح مسکن ملی؛ با اذعان منتقدین ساخت واحد های مسکونی در مناطق دور از خدمات شهری باعث ایجاد مشکلات جدیدی شد. طبق یک مطالعه در سال 1398 و همچنین گزارش سال 1399 مرکز پژوهش های مجلس؛ حدود 60 درصد از پروژه های مسکن ملی دور از زیرساخت های شهری ساخته شده اند. واحدهای ساخته شده در پردیس نمونه ای بارز از این موارد هستند که نتوانست باعث مهاجرت معکوس شوند.
- از طرفی در برخی از مناطق مثل خوزستان پروژه های مسکن ملی به کاهش 5 درصدی جمعیت حاشیه نشین کمک کرد. موافقین معتقدند طرح های مسکن ملی توانست بخشی از حاشیه نشینی را کاهش دهد. گزارش مرکز آمار نیز؛ گواه بر انتقال 200 هزار خانوار از جمعیت حاشیه نشین به واحد های مسکونی مسکن ملی است .
-به هر حال تلاش های دولت در کاهش حاشیه نشینی محدود بود و توزیع ناعادلانه واحد ها باعث شد این طرح تاثیرات اجتماعی مثبت و عمیقی نداشته باشد.
-ساخت زیر ساخت های اجتماعی؛ از افتخارات دولت روحانی بود. البته آمار فقط 28 درصد پروژه ها را دارای زیرساخت های کافی می دانند (گزارش وزات راه،1398). به هر حال این حد محدود مانند مدارس و درمانگاه هایی که در کنار برخی از پروژه های اطراف تهران نیز ساخته شده، از دیدگاه موافقین یکی از دستاورد های بزرگ بوده است.
-همانطور که از آمار هم پیداست؛ حداقل 50 درصد از موارد، وحاد های ساخته شده فاقد حداقل های امکانات اجتماعی بودند. در اکثر پروژه ها این امکانات به دلیل کاهش بودجه فراهم نشد. حتی در پروژه های خوزستان درمانگاه های اولیه نیز تعبیه نشده بودند.
- گرچه برخی تلاش‌ها برای ارائه امکانات اجتماعی صورت گرفت، اما گستره محدود این تلاش‌ها باعث شد تأثیرات مثبت آن تنها در برخی مناطق ملموس باشد.
دولت حسن روحانی در افزایش کیفیت ساخت و حل معضلات اجتماعی مسکن تلاش‌هایی انجام داد، اما موفقیت‌ها به‌صورت پراکنده و محدود بودند. درحالی‌که کیفیت برخی پروژه‌ها نسبت به گذشته بهبود یافت، مشکلات نظارتی و بودجه‌ای باعث کاهش اثرگذاری کلی شد. از منظر اجتماعی نیز کاهش حاشیه‌نشینی و توزیع عادلانه مسکن به‌طور کامل محقق نشد، و تمرکز بر توسعه زیرساخت‌ها ناکافی بود. دلایل اصلی عدم موفقیت شامل نظارت ضعیف، کمبود بودجه، و برنامه‌ریزی ناقص بود.
