گیربکس، نیروی تولید شده توسط موتور را از طریق دیفرانسیل به چرخ ها ارسال می کند. دلیل وجود جعبه دنده، این است که بسته به نیاز، سرعت را تنظیم میکند و سپس انتقال میدهد. عدم عبور نیرو به این معنی است که چرخ با شتاب بالایی حرکت میکند. بنابراین، محل این دستگاه خودرو در تنظیمات خودرو و عملکردهای آن به کاهش نیروی مورد نیاز موتور کمک میکند.
در خودرو اتوماتیک، اهرم دندع یا کلاچ وجود ندارد. راننده فقط باید طبق انتظار پدال گاز یا ترمز را فشار دهد و کامپیوتر تنظیم میکند که با توجه به گازی که می دهید و سرعت خودرو، چه دنده ای نیاز دارید.
در این مدل به جای کلاج، مبدل گشتاور یا Torque converter، موتور و گیر بکس را جدا می کند و با استفاده از روغن گیربکس فشار ایجاد می کند. سپس از فشار تولید شده برای به حرکت درآوردن دندههای خورشیدی، سیاره ای و حلقه ای استفاده می شود که دنده ها را مانند دستی برای دستیابی به سرعت مورد نیاز درگیر می کند.
گیربکس خودرو از چندین قطعه تشکیل شده است که در ادامه مقاله می توانید اجزای اصلی اکثر خودروها را مطالعه کنید، اگرچه این به نوع این قطعه در خودرو (اتوماتیک یا دنده ای) بستگی دارد.
دنده، دیسک های فلزی با اندازه های مختلف که برجستگی ها و تعداد دندانه های متفاوتی دارند. در تمام خودروها، روی شفت ها (به جز شفت اصلی) ثابت شده اند و می توانند در هر دو جهت بلغزند.
این قطعه، نیرو را از یک شفت به شفت بعدی منتقل میکند و بسته به اندازه، تعداد دندانه ها و برجستگی هایش، گشتاور تولید می کند. دنده بزرگ، گشتاور بالایی تولید می کند که منجر به سرعت کمتر می شود و دنده کوچک، گشتاور کمتری دارد که منجر به تندی بالاتر می شود.
شفت ها شامل شفت ورودی، شفت های واسط و شفت های اصلی هستند. شفت ورودی که شفت محرک یا کلاچ نیز نامیده می شود، از طریق میل لنگ به موتور متصل شده و نیروی تولید شده توسط موتورهای خودرو را حمل می کند.
شفت واسط مستقیماً به شفت کلاچ متصل می شود و دنده ای دارد که هم با شفت کلاچ و هم با شفت اصلی متصل می شود. علاوه بر این، بر اساس اتصال مستقیم با شفت حامل نیروهای تولید شده و نسبت دندع، می تواند با سرعت موتور یا سرعت پایین تر کار کند.
در نهایت، شفت اصلی یا شفت اولیه در جهتی به شفت یونیورسال و در جهت دیگر به شفت واسط متصل می شود که با سرعت خودرو و سرعتی متفاوت از شفت واسط کار می کند.
یاتاقان ها، در کاهش اصطکاک و تسهیل چرخش نقش دارد. آنها هم روی شفت اصلی و هم روی شفت واسط وجود دارند.
محفظه گیربکس، محفظه ای است که تمام اجزای این دستگاه را در خود جای می دهد. این قطعه بسیار قوی است و وظیفه ی محافظت و پشتیبانی را انجام می دهد.
اولین جعبه دنده ها در اواخر قرن هجدهم برای درشکه های اسب دار ساخته شدند. اینها به درشکه چی اجازه داد تا با انتخاب هر کدام، تندی درشکه خود را تنظیم کند که برای آنها چندان کارآمد نبود.
با گذشت زمان و اختراع و توسعه صنعت خودروسازی، در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم، ساختار آنها پیچیده تر شدند و ماشین های اولیه از مدل دنده ای با سه یا چهار سرعته استفاده می کردند که راننده باید با استفاده از اهرم و پدال کلاچ، شتاب را به صورت دستی تعویض می کرد.
در اواسط قرن بیستم، گیربکس های اتوماتیک ساخته شدند که نیاز به تعویض دستی را از بین بردند. مدل های اتوماتیک اولیه چندان کارآمد نبودند و اغلب کندتر از نسخه های دستی بودند. با این حال، با پیشرفت فناوری، مدل اتوماتیک پیشرفته تر شدند و امروزه بسیاری از رانندگان این مدل را ترجیح می دهند.
گیربکس یا جعبه دنده و به انگلیسی Gearbox یا Transmission، قطعه ای در خودرو است که نیرو را از موتور ماشین به محورها انتقال می دهد. این یکی از اجزای انتقال قدرت می باشد که از دنده هایی برای تغییر سرعت و میلگاردان تشکیل شده است. لازم به ذکر است که هر سرعتی، دنده ی مشخصی دارد که این قطعه این نقش را ایفا می کند.
