جلوگیری از بارداری یعنی با استفاده از ابزار، دارو، مواد و روش‌های جنسی یا جراحی از تشکیل نطفه و حاملگی جلوگیری نمود. میزان اثرگذاری روش‌های جلوگیری از بارداری متغیر است. در برخی روش‌های جلوگیری احتمال خطا وجود دارد مثل پاره شدن کاندوم یا فراموش کردن مصرف قرص.
در چنین مواردی باید دست به دامان روش‌های پیشگیری اورژانسی شد. روش‌های اورژانسی برای جلوگیری از بارداری بعد از رابطه جنسی بعد از 5 روز توصیه می‌شوند. در ادامه با ما همراه باشید تا با روش‌های جلوگیری از بارداری بعد از یک هفته از رابطه جنسی، روش‌های جلوگیری از بارداری اورژانسی بیشتر آشنا شوید.
پیشگیری از بارداری اورژانسی به روش جلوگیری از بارداری بعد از رابطه جنسی محافظت نشده می‌گویند که معمولا برای استفاده طی 5 روز بعد از مقاربت موثر خواهد بود. روش‌های جلوگیری از بارداری اورژانسی برای رابطه جنسی محافظت نشده، نگرانی درباره کار نکردن سایر روش‌های جلوگیری، استفاده نادرست از پیشگیری از بارداری، و تجاوز جنسی توصیه می‌شوند.
یک هفته بعد از برقراری رابطه جنسی دیگر جلوگیری از بارداری جواب نمی‌دهد.
قرص‌های پیشگیری اورژانسی از بارداری (ECPS) نوعی قرص صبحگاهی هورمونی هستند که برای جلوگیری از بارداری ناشی از روابط جنسی محافظت نشده تجویز می‌شوند. کار قرص‌های اورژانسی صرفا پیشگیری است و تخمک‌گذاری را به تاخیر می‌اندازند اما مصرف آن‌ها بعد از بارداری دیگر اثری ندارد و نمی‌توانند سقط جنین انجام دهد.
هرچقدر تعداد روز بیشتری از مقاربت بگذرد احتمال بارداری بیشتر می‌شود. به‌عبارتی جلوگیری از بارداری بعد از یک هفته تقریبا غیرممکن است.
در صورتی که رابطه جنسی در یکی از شرایط زیر انجام بگیرد برای جلوگیری از بارداری می‌توان قرص اورژانسی مصرف نمود:
سه روش برای پیشگیری اورژانسی از بارداری داریم که در فاصله 3 تا 5 روز بعد از مقاربت باید استفاده شوند. جلوگیری از بارداری بعد از یک هفته عملا تاثیری در پیشگیری از تخمک‌گذاری نخواهد داشت. این روش‌های اورژانسی عبارتند از:
برای جلوگیری از بارداری تا 5 روز بعد از رابطه جنسی (120 ساعت) سه نوع قرص پیشنهاد می‌شود. این نکته مهم را به‌خاطر بسپارید که سرعت عمل در روش‌های اورژانسی جلوگیری از بارداری اهمیت بالایی دارد؛ هرچقدر فاصله از رابطه جنسی طولانی‌تر شود احتمال جلوگیری پایین‌تر می‌آید. به‌همین خاطر است که جلوگیری از بارداری بعد از یک هفته فایده‌ای ندارد.
سازمان بهداشت جهانی دستورالعمل نحوه مصرف قرص پیشگیری اورژانسی بارداری را به این ترتیب اعلام کرده است که باید یکی از قرص‌های زیر در فاصله 5 روز یا 120 ساعت بعد از رابطه جنسی استفاده شوند. نهایتا 5 روز بعد از مقاربت فرصت دارید تا روش پیشگیری اورژانسی بارداری بتواند فرایند تخمک‌گذاری را به تاخیر بیندازد. معمولا یک هفته بعد از برقراری رابطه جنسی دیگر جلوگیری از بارداری جواب نمی‌دهد. مصرف به شرح زیر است:
پیشگیری از بارداری با کمک قرص اورژانسی صرفا برای جلوگیری از بارداری‌های ناخواسته بعد از رابطه جنسی بدون محافظت جواب می‌دهد و گزینه خوبی برای سقط جنین نیست. البته مصرف ناخواسته آن در زنان باردار، آسیبی به جنین نمی‌رساند.
مصرف این قرص‌ها در بلند مدت مثل قرص‌های ضد بارداری خوراکی عوارض جانبی مانند برهم خوردن نظم قاعدگی را به‌دنبال دارد. بنابراین بهتر است صرفا در موارد خاصی از قبیل رابطه جنسی محافظت نشده سراغ قرص‌های اورژانسی بروید. بهتر است پیش از هرگونه اقدامی حتما با پزشک متخصص مشورت کنید یا از متخصصان کلینیک نی نی بان مشاوره بگیرید.
مصرف این قرص روی مخاط گردنه رحم تاثیر می‌گذارد و با ناتوان کردن اسپرم از بارور شدن تخمک‌ها جلوگیری می‌کند و فرایند تخمک گذاری را به تاخیر می‌اندازد. نکته مهمی که باید به‌خاطر بسپارید این است که مصرف قرص لوونورژس بعد از لانه‌گزینی تخمک دیگر تاثیری ندارد. اثربخشی این قرص حداقل 52 و حداکثر 94 درصد است.
هرچه زمان مصرف این قرص به رابطه جنسی نزدیک‌تر باشد تاثیرگذاری آن هم بیشتر خواهد شد. مثلا مصرف لوونورژس در فاصله 72 ساعت بعد رابطه جنسی تا 98 درصد می‌تواند باعث جلوگیری از بارداری شود. این قرص عوارض جانبی جدی ندارد و مثل سایر قرص‌های ضد بارداری عمل می‌کند و در مواردی حتی عوارض کمتری دارد.
اثربخشی قرص یولی پریستال نسبت به لوونورژسترل در فاصله 72 تا 120 ساعت بعد از مقاربت بیشتر است. این قرص جلوگیری اورژانسی با نام اسمیا (Esmya) در ایران و تنها با نسخه پزشک متخصص عرضه می‌شود.
این دو نوع قرص اورژانسی به‌صورت دو دوز در فاصله 12 ساعت و هر بار 4 عدد قرص LD یا هر دوازده ساعت دو عدد قرص HD مصرف می‌شود. اثربخشی قرص‌های LD و HD نسبت به لوونورژسترل کمتر است به‌علاوه اینکه باعث ایجاد حالت تهوع بیشتر می‌شوند.
بنابراین، مصرف آن نسبت به لوونورژسترل کمتر توصیه می‌شود. در صورت استفراغ شدید در فاصله 2 ساعت بعد از مصرف دارو، باید دوز را تکرار کنید.
در این روش از قرص‌های ضد بارداری ترکیبی خوراکی در دوز استروژن و پروژسترون، و یا لوونورژسترل استفاده می‌کنند. دوز اول باید در فاصله 72 ساعت بعد از رابطه جنسی خورده شود و دوز دوم هم در فاصله 12 ساعت بعد دوز اول.
IUD که یکی از اثرگذارترین روش‌های جلوگیری اورژانسی از بارداری محسوب می‌شود اگر حداکثر در فاصله 5 روز بعد از مقاربت در رحم کار گذاشته شود تا 99 درصد احتمال بارداری را کاهش می‌دهد. آی یو دی تغییراتی در ساختار شیمیایی اسپرم و تخمک ایجاد کرده و باعث عدم باروری تخمک می‌شود.
احتمال عفونت، سوراخ شدگی یا از جا در رفتگی در کار با آی یو دی وجود ندارد به‌همین دلیل می‌توان آن را روش ایمنی برای جلوگیری از بارداری ناخواسته دانست. موارد منع مصرف آی یو دی عبارتند از:
روش‌های پیشگیری از بارداری اورژانسی، به‌میزان قابل توجهی احتمال بارداری را پایین می‌آورد. در صورتی که رابطه جنسی بدون استفاده از روش پیشگیری مناسب داشتید و احتمال می‌دهید که باردار شده باشید، باید برای جلوگیری از بارداری، قرص اورژانسی مصرف کنید.
قرص لوونورژسترل در فاصله 5 روز بعد از رابطه جنسی محافظت نشده، و قرص‌های پروژستین تا 4 روز بعد از مقاربت اثرگذار هستند.
مصرف قرص لوونورژسترل در فاصله 5 روز بعد از رابطه جنسی محافظت نشده تاثیرگذار است، و قرص‌های پروژستین هم تا فاصله 4 روز بعد از مقاربت اثرگذار هستند. اگر در پنجره باروری و نزدیک به تخمک‌گذاری باشید و 5 روز صبر کنید، فرصت مصرف قرص اورژانسی را از دست داده‌اید و دیگر مصرف آن نمی‌تواند از حاملگی جلوگیری کند.
توصیه می‌شود که بلافاصله EC را مصرف کنید. قرص‌های اورژانسی در صورتی اثرگذارتر خواهند بود که نهایتا در فاصله 24 ساعت تا 48 ساعت بعد از رابطه مصرف شوند. هرچقدر فاصله مصرف این قرص‌ها طولانی‌تر شود، شانس بارداری بیشتر می‌شود. هیچ قرص اورژانسی برای جلوگیری از بارداری بعد از یک هفته وجود ندارد.
عوارض جانبی قرص‌های اورژانسی جلوگیری از بارداری مثل عوارض مصرف قرص‌های ضدبارداری خوراکی است مانند:
جلوگیری اورژانسی از بارداری باید نهایتا 72 ساعت بعد از رابطه جنسی محافظت نشده باشد تا بتواند تخمک گذاری را به تاخیر بیندازد. هرچقدر فاصله از زمان رابطه جنسی تا روش جلوگیری اورژانسی بیشتر باشد، شانس بارداری بالاتر می‌رود. این یعنی جلوگیری از بارداری بعد از یک هفته عملا غیرممکن است. توصیه می‌شود که پیش از انتخاب روش جلوگیری از بارداری اورژانسی حتما عوارض جانبی و میزان موفقیت آن روش را درنظر بگیرید و با پزشک متخصص مشورت کنید.
