بیش فعالی در کودکان یک نگرانی رفتاری رایج است و عوارض درمان نکردن کودک بیش فعال می‌تواند مشکلات متعددی را در کودکی و حتی بزرگسالی برای او ایجاد کند.
برخی از کودکان به طور طبیعی دارای سطح انرژی بالایی هستند، اما بیش فعالی متفاوت است و علائم مخرب دیگری نیز با آن همراه می‌شود. عدم رسیدگی و درمان بیش فعالی می‌تواند عواقب طولانی مدتی بر رشد، تعاملات اجتماعی و موفقیت تحصیلی کودک داشته باشد. در این مقاله قصد داریم تا بیشتر به بررسی عواقب عدم درمان این مشکل، انواع آن و علایم رایج آن بپردازیم.
در این مقاله می‌خوانید:
بیشتر بخوانید: چگونه کودک بیش فعال را درمان کنیم؟
قبل از پرداختن به عوارض درمان نکردن کودک بیش فعال، بهتر است با انواع آن بیشتر آشنا شویم. در حالی که اصطلاح «بیش فعالی» اغلب به طور گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما به اشکال مختلفی ظاهر می‌شود که هر کدام مجموعه‌ای از ویژگی‌های خاص خود را دارند.
بیش فعالی حرکتی شاید شناخته شده‌ترین نوع آن باشد که با حرکت بیش از حد و بی قراری مشخص می‌شود. کودکانی که بیش فعالی حرکتی دارند، ممکن است در یک جا نشستن دچار مشکل باشند یا اغلب در حال بی قراری، چرخیدن یا دویدن تکانشی در موقعیت‌های نامناسب هستند. این نوع بیش فعالی می‌تواند بر توانایی کودک برای تمرکز و درگیر شدن در کارهایی که نیاز به توجه مداوم دارند، تأثیر بگذارد.
برخی از کودکان بیش فعالی را ممکن است از طریق کلامی بروز دهند. آنها ممکن است به سرعت صحبت کنند، مکرراً صحبت کنند یا نتوانند در مکالمات صحبت‌های خود را کنترل کنند. بیش فعالی کلامی می‌تواند چالش‌هایی را در محیط‌های تحصیلی ایجاد کند و بر توانایی کودک برای شرکت در بحث‌های کلاس درس و همکاری موثر با همسالان خود تأثیر بگذارد.
بیش فعالی شناختی شامل یک ذهن بیش فعال است که با فعالیت ذهنی مداوم و مشکل در تمرکز روی یک کار مشخص می‌شود. کودکان مبتلا به بیش فعالی شناختی ممکن است برای فیلتر کردن عوامل حواس‌پرتی که منجر به چالش‌هایی در تمرکز بر تکالیف خاص یا تکمیل کارها می‌شود، تلاش کنند اما این تلاش‌ها نتیجه‌ای نخواهد داشت. از عوارض درمان نکردن کودک بیش فعال مبتلا به این نوع بیش فعالی می‌توان به تبدیل شدن این عدم تمرکز به یک الگوی رفتاری مخرب در آنها اشار کرد.
بیش فعالی عاطفی به صورت احساسات شدید و در نوسان ظاهر می‌شود. کودکانی که بیش فعالی عاطفی را تجربه می‌کنند ممکن است واکنش‌های شدیدی به محرک‌ها نشان دهند و احساسات آنها به سرعت تشدید شوند. مدیریت بیش فعالی هیجانی نیازمند راهبردهایی است که به کودکان کمک می‌کند تا واکنش‌های عاطفی خود را تنظیم کنند.
بیش فعالی حسی شامل افزایش حساسیت به محرک‌های حسی مانند صداها، نورها یا بافت‌ها است. کودکان مبتلا به بیش فعالی حسی ممکن است به راحتی در محیط‌های مختلف سریعا برانگیخته یا تحریک شوند. درک و مدیریت محرک‌های حسی در حمایت از این کودکان ضروری است.
بیش فعالی اجتماعی با رفتارهای اجتماعی بیش از حد از جمله مشکل در درک فضای شخصی، آشنایی بیش از حد با غریبه‌ها یا تکانشگری در تعاملات اجتماعی مشخص می‌شود. از جمله عوارض درمان نکردن کودک بیش فعال در چنین شرایطی می‌توان به عدم توانایی در برقراری ارتباط با همسالان و نداشتن مرزهای مشخص اجتماعی اشاره کرد.
بیش فعالی در کودکان یک پدیده رفتاری چندوجهی است که می‌تواند به طرق مختلف بروز پیدا کند. شناسایی علائم و اقدام برای درمان در اسرع وقت، می‌تواند از عوارض درمان نکردن کودک بیش فعال جلوگیری کند. در ادامه برخی از شایع‌ترین این علائم را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
یکی از علائم بارز بیش فعالی، انرژی بیش از حد بدن است. کودکان ممکن است حرکت مداوم، بی قراری و ناتوانی در نشستن طولانی مدت را نشان دهند. این مشکل را می‌توان در محیط‌هایی مانند کلاس‌های درس به وضوح مشاهده کرد.
کودکان بیش فعال اغلب با کنترل تکانه دست و پنجه نرم می‌کنند. آنها ممکن است بدون فکر کردن عمل کنند، مکالمات را قطع کنند یا بدون در نظر گرفتن عواقب آن دست به رفتارهای تکانشی بزنند. تکانشگری می‌تواند بر توانایی کودک برای پیروی از قوانین و حفظ رفتار اجتماعی مناسب تأثیر بگذارد.
مشکل در حفظ تمرکز و توجه یکی از علائم رایج بیش فعالی است. برای این کودکان معمولا تمرکز روی کارها دشوار است. یکی از عوارض درمان نکردن کودک بیش فعال در چنین شرایطی این است که در بیشتر اوقات تکالیف آنها ناتمام رها می‌شود و فعالیت‌های آنها ناقص می‌ماند. این علامت می‌تواند بر عملکرد تحصیلی و کارهای روزمره که نیاز به توجه مداوم دارند تأثیر بگذارد.
بیش فعالی کلامی نشانه دیگری است که در آن کودکان ممکن است بیش از حد، سریع و بدون هدف صحبت کنند. این علامت می‌تواند در برقراری ارتباط مؤثر اختلال ایجاد کند و ممکن است بر توانایی کودک برای شرکت در مکالمات یا پیروی از دستورالعمل‌های شفاهی تأثیر بگذارد.
کودکان بیش فعال اغلب از خود بی صبری نشان می‌دهند، آنها تلاش می‌کنند تا سریع‌تر نوبت آنها شود و نمی‌توانند منتظر بمانند. این بی حوصلگی می‌تواند منجر به ناامیدی و درگیری در موقعیت‌های مختلف از جمله بازی‌ها، فعالیت‌های گروهی یا کارهای روزمره شود.
کودکان مبتلا به بیش فعالی حسی ممکن است به راحتی تحت تأثیر صداهای بلند، نورهای روشن یا بافت‌های خاص قرار بگیرند. عوارض درمان نکردن کودک بیش فعال در چنین شرایطی باعث می‌شود که واکنش بیش از حد آنها به ورودی‌های حسی به استرس و ناراحتی آنها بینجامد.
عوارض درمان نکردن کودک بیش فعال بسیار است و می‌تواند جنبه‌های مختلف روانی و اجتماعی کودک را حتی در سنین بزرگسالی تحت تاثیر قرار دهد. شناخت این عواقب و اقدام برای درمان این مشکل در اسرع وقت می‌تواند به آسیب بیشتر به کودکان مبتلا به این مشکل، کمک شایانی کند.
بیش فعالی درمان نشده اغلب در توانایی کودک برای تمرکز در محیط کلاس، تاثیر می‌گذارد. چنین شرایطی می‌تواند منجر به چالش‌های تحصیلی از جمله مشکل داشتن در انجام تکالیف، عملکرد ضعیف در آزمون‌ها و مبارزه کلی برای رسیدن به نقاط عطف یادگیری متناسب با سن شود. در نتیجه، کودک ممکن است ناامیدی و کاهش عزت نفس را تجربه کند که به طور بالقوه منجر به تأثیر منفی بر آینده تحصیلی او خواهد شد.
کودکان بیش فعال ممکن است ایجاد و حفظ روابط با همسالان خود را چالش برانگیز بدانند. رفتار تکانشی و دشواری آنها در پیروی از نشانه‌های اجتماعی می‌تواند منجر به انزوا و طرد اجتماعی آنها شود. با گذشت زمان، این فقدان تعاملات اجتماعی مثبت می‌تواند به ایجاد مشکلات عاطفی مانند اضطراب و افسردگی کمک کند.
از آنجایی که کودکان بیش فعال اغلب سطح بالاتری از تکانشگری و بی احتیاطی از خود نشان می‌دهند، می‌توان یکی از عوارض درمان نکردن کودک بیش فعال را در معرض قرار گرفتن آنها در تصادفات و صدمات دانست. ناتوانی این کودکان در ارزیابی خطرات و رعایت احتیاط در خانه، مدرسه و یا در حین فعالیت‌های تفریحی، ممکن است منجر به ضربات مکرر، سقوط و سایر حوادث شود. مداخله سریع برای کاهش خطرات مرتبط با این تکانشگری شدید ضروری است.
زندگی با یک کودک بیش فعال می‌تواند برای خانواده‌ها چالش برانگیز باشد. بیش فعالی مدیریت نشده می‌تواند منجر به افزایش سطح استرس در بین والدین و خواهر و برادر شود و بر پویایی کلی خانواده تأثیر بگذارد. نیاز دائمی به نظارت و چالش‌ها در حفظ یک روال ساختاریافته ممکن است روابط خانوادگی را تحت فشار قرار دهد.
در صورت عدم درمان، بیش فعالی در دوران کودکی می‌تواند به مشکلات جدی‌تر سلامت روان در نوجوانی و بزرگسالی کمک کند. اختلال کمبود توجه بیش فعالی (ADHD) یک تشخیص رایج برای افراد مبتلا به بیش فعالی است. بدون مداخلات مناسب، افراد مبتلا به ADHD ممکن است در جنبه‌های مختلف زندگی از جمله تحصیل، شغل و روابط بین فردی با مشکلاتی مواجه شوند.
بیشتر بخوانید: اختلال بیش فعالی در بزرگسالان و درمان آن
عوارض درمان نکردن کودک بیش فعال می‌تواند چالش‌های مخربی را برای کودکان مبتلا و والدین آنها در پی داشته باشد. انزوای اجتماعی، افزایش خطر آسیب، فشار خانواده و مشکلات بالقوه سلامت روان از جمله این عواقب هستند که می‌توانند زندگی فرد مبتلا را از کودکی تا بزرگسالی تحت تاثیر جدی قرار دهند. در چنین شرایطی مداخلات پزشکی، می‌توانند به کودکان کمک کنند تا از این چالش‌ها عبور کنند و آینده‌ای رضایت بخش‌تر و موفق‌تر را تجربه کنند.
