می‌توان سرسیلندر را به عنوان یک قطعه فلزی در نظر گرفت که روی بلوک سیلندر نصب شده تا از ورود گازها در زمان لازم در روند کار موتور اتومبیل جلوگیری کند و همچنین ورود موقت سوخت و خروج دود را فراهم کند.
البته سرسیلندر در این کارها تنها نیست و این کارهای مهم را با کمک واشر سرسیلندر، سوپاپ و میل سوپاپ انجام می‌دهد.
علاوه بر این، سر سیلندر به دلیل تماس مداوم با دمای بالای اشتعال، نیاز به خنک سازی دارد و این وظیفه بر عهده سیستم خنک کننده خودرو است. به دلیل وجود سوپاپ‌ها در سر سیلندر و چرخش مداوم میل سوپاپ، میل سوپاپ به روغن کاری نیاز دارد.
سر سیلندر اگرچه باید از فلز ساخته شود اما باید دارای وزن کمی باشد زیرا اگر وزن آن خیلی زیاد شود، قادر به حرکت آنقدر سریع نیست که بتواند کار خود را انجام دهد. این قطعه باید ظرفیت لازم برای حفظ عملکرد برای چندین سال را داشته باشد و نیازی به تعویض‌های کوتاه مدت ندارد.
خوشبختانه تولیدکنندگان به فرمولی برای ساخت چنین قطعه‌ای رسیده‌اند. می‌توان گفت که آلومینیوم بهترین ماده برای ساخت سرسیلندر است که حداقل ۵ سال عملکرد خود را حفظ می‌کند. البته یک نمونه آهنی نیز وجود دارد که ممکن است حتی عمر طولانی‌تری داشته باشد.
اگرچه سرسیلندر به طور مداوم در معرض دمای بالای محفظه احتراق قرار دارد، آلیاژ آن به گونه‌ای است که در شرایط عادی و با عملکرد مناسب قطعات خنک کننده و روغن کاری، از جمله سلامت پمپ روغن (اویل پمپ)، پمپ آب (واتر پمپ) و رادیاتور، برای بسیاری از افراد سال‌ها بدون هیچ مشکلی کار خواهد کرد.
از طرف دیگر، اگر به هر یک از این قطعات آسیب برسد، می‌تواند منجر به خرابی سرسیلندر شود. مهمترین دشمن سرسیلندر جوش آوردن ماشین است. دمای بیش از حد موتور باعث می‌شود که سر سیلندر به مرور زمان دچار تاب شود و نتواند وظیفه خود را در مورد آب بندی محظه احتراق انجام دهد.
البته این کار به سرعت اتفاق نمی‌افتد و معمولاً در ابتدا واشر سرسیلندر آسیب می‌بیند، اما اگر ماشین به مدت طولانی به جوش آوردن ادامه دهد یا دمای موتور بیش از حد زیاد شود، در نهایت به سرسیلندر آسیب می‌رساند.
مهمترین اصل در نگهداری اجزای موتور که یکی از مهمترین آن‌ها سر سیلندر است، توجه به کیفیت عملکرد سیستم‌های روغن کاری و خنک سازی است. اگر سیستم خنک کننده متشکل از یک فن، رادیاتور، پمپ آب و سنسور دما به درستی کار نکند، با افزایش دمای موتور، خطر آسیب به سر سیلندر و سایر اجزای موتور مانند واشر سیلندر، پیستون و شاتون‌ها افزایش می‌یابد.
یکی از مواردی که باید در طول عمر سر سیلندر خود به خاطر بسپارید، بهبود نحوه اداره و برخورد با خودرو است. هنگامی که موتور سرد است، قطعات فلزی آماده انبساط ناگهانی نیستند، بنابراین باید از استفاده بیش از حد از گاز در اتومبیل تازه روشن شده خودداری شود. همچنین، رانندگی با سرعت زیاد برای مدت طولانی باعث افزایش فشار داخل سیلندر می‌شود و در نتیجه آستانه تحمل فلز کاهش می‌یابد و آسیب پذیری آن با همان عامل افزایش می‌یابد.
نگهداری کافی از سیستم خنک کننده و روغن کاری موتور نیز می‌تواند باعث افزایش طول سر سیلندر شود.
وقتی سر سیلندر تاب برمیدارد ابتدا می‌توان به جای تعویض آن را تعمیر کرد. بدین منظور سر سیلندر باز و ماشین کاری می‌شود تا سطح آن یکنواخت باشد. پس از این، باید یک واشر سرسیلندر ضخیم‌تر روی موتور نصب شود. با این حال، سر سیلندر تعمیر شده معمولاً نمی‌تواند مانند یک سر سیلندر جدید عمل کند و در نهایت باعث مشکلاتی می‌شود که نیاز به تعویض سر سیلندر دارد.
زمان نشانه اصلی نیست، اما همیشه باید آن را در نظر داشته باشید. اگر خودروی شما صفر یا ۲ تا ۳ سال از تولید آن می گذرد، احتمالاً سرسیلندر مشکلی ایجاد نمی‌کند. با این حال، این قطعی نیست و شما باید به علائم دیگر توجه کنید.
از آنجا که سرسیلندر نقش بسزایی در موتور خودرو دارد، خرابی آن تأثیر زیادی در عملکرد موتور خواهد داشت. اگر سرسیلندر از کار بیفتد، مشکلی در چرخه احتراق وجود دارد و ممکن است هوای فشرده آزاد شود.
عملکرد سیستم خنک کننده و مایعات آن خنک کردن موتور و اجزای آن از جمله سرسیلندر است. خرابی سر سیلندر می‌تواند منجر به نشت مایع خنک کننده شود. مانند روغن، نشت به چندین روش قابل تشخیص است. اولین راه این است که به مایع خنک کننده نگاه کنید و آن را خارج کنید. در اتومبیل‌های مدرن، علامت دمای آب نیز نشانه خوبی است. یکی از دلایل نشت مایع خنک کننده از سر سیلندر شکسته بودن است.
سر سیلندر حاوی روغن است. این روغن برای از بین بردن اصطکاک و کاهش گرما استفاده می‌شود. به همین دلیل و با مشاهده نشت روغن، می‌توانید به راحتی وجود آسیب در آن را تشخیص دهید.
تشخیص نشت روغن به این صورت است که اگر برای مدتی ماشین را در یک مکان خاص پارک کنید، زیر آن روغن مشاهده خواهید کرد. همچنین در اتومبیل‌های مدرن، علامت Check Oil روی صفحه آمپر کمک کننده‌ای برای تشخیص نشت روغن است.
این مورد دلیل مشابهی با موارد فوق دارد. سرسیلندر فضای بالای سیلندر را می‌بندد تا مخلوط سوخت و هوا و احتراق را برای بهترین حالت فشرده کند. اگر سرسیلندر از کار بیفتد، سیلندر به درستی تحت فشار قرار نمی‌گیرد، این به معنی فشرده‌سازی نامناسب هوا و سوخت است. به این ترتیب احتراق به خوبی انجام نمی‌شود و عملکرد موتور مختل می‌شود.
حتی در موارد بحرانی نیز احتراق ممکن است به هیچ وجه رخ ندهد. در صورت عدم کنترل، حتی سوخت باقیمانده نیز می‌تواند به موتور آسیب برساند. به همین دلیل اگر این مشکل را مشاهده کردید بهتر است هرچه سریعتر آن را حل کنید تا هزینه بیشتری برای شما نداشته باشد.
هنگامی که سر سیلندر با یک مشکل اساسی روبرو است ممکن است گازهای خروجی وارد محفظه موتور شوند. در این حالت دود از زیر کاپوت و محفظه موتور خارج می‌شود و قابل مشاهده است. در چنین مواردی باید سرسیلندر سریعاً تعویض شود. نکته مهمی که باید به آن توجه کنید این است که در صورت مشاهده هر یک از علائم فوق، منتظر بیرون آمدن دود از موتور نباشید و به تعمیرگاه مراجعه کرده و در صورت لزوم، سرسیلندر را تعمیر کنید.
