یکی از این قطعات اصلی و مهم، سر سیلندر خودرو است، که در مکالمات تعمیرکاران و خدمات این حرفه، قطعه‌ای شناخته شده و پرکاربرد است که می‌تواند دلیل محکمی برای اهمیت آن باشد. بعلاوه، همه كارشناسان معمولاً به مالكان وسایل نقلیه مختلف توجه و مراقبت دقیق از سرسیلندر و خودداری از انجام كارهایی را كه می‌تواند به این قطعه آسیب برساند، تأكید می‌كنند.
قلب هر خودرویی در وسط موتور آن می‌تپد و همان اندازه که نوع موتور بر عملکرد و کارایی خودرو تأثیر گذار است، سلامت آن بر سلامت سایر قسمت‌های خودرو و به طور کلی قسمت فنی آن نیز تأثیر می‌گذارد. موتور خودرو از چندین قسمت تشکیل شده و یک سیستم پیچیده و حرفه‌ای است.
سیستمی که در آن هر جز در سلامت و عملکرد موتور نقش حیاتی دارد. برخی از قطعات موتور و کیفیت آن‌ها نیز بر سلامت و عملکرد سایر قطعات و سیستم‌های خودرو تأثیر می‌گذارد و هرگونه خرابی در آن‌ها می‌تواند به سیستم‌های دیگری به جز خود موتور آسیب برساند.
دانستن جزئیات بیشتر در مورد این قسمت و عملکرد و کاربرد آن در موتور ممکن است رعایت نکات ایمنی مربوط به آن را آسان‌تر کند. بنابراین بیایید نگاهی دقیق‌تر به این قطعه مهم بیندازیم و با نحوه عملکرد سرسیلندر آشنا شویم.
سرسیلندر همانطور که از اسمش پیداست بخشی از بلوک سیلندر است. اگر به بلوک سیلندر بدون لوازم جانبی دقت کنید، متوجه باز بودن سطح فوقانی خواهید شد. سرسیلندر این سطح را می‌پوشاند و محفظه احتراق را در داخل سیلندرها تشکیل میدهد. این قسمت فلزی که یکی از اجزای ثابت موتور است و روی بلوک سیلندر پیچ می‌شود، علاوه بر عایق بندی سیلندر، وظیفه جلوگیری از خروج گازها از سیلندرها را برای احتراق مناسب مخلوط سوخت و گاز بر عهده دارد.
سر سیلندر همچنین اجازه میدهد تا سوخت در زمان مناسب به طور موقت در سیلندر تزریق شود و دود از محفظه احتراق خارج شود. به این ترتیب، سر سیلندر دارای مجاری مختلفی برای تزریق سوخت و آب، خروج دود و ورود هوا است. این قطعه دارای بخش‌های مختلفی است که شامل موارد زیر است:
بنابراین، بسیاری از قطعات از طریق سر سیلندر به موتور متصل می‌شوند. قطعاتی که در عملکرد و کیفیت موتور نقش مهمی دارند. این قطعات شامل سوپاپ، بادامک، میل سوپاپ و میل بادامک، میل لنگ و شمع و لوازم جانبی آن‌ها می‌باشد.
همانطور که در بالا ذکر شد، سرسیلندرها قطعات ساکن یک خودرو هستند که توسط شرکت‌های تولید کننده قطعات خودرو تولید می‌شوند. سر سیلندر از مواد با کیفیت بالا مانند آلیاژهای آلومینیوم و آلیاژهای آهن (چدن) به روش تزریق و ریخته‌گری ساخته شده است. این قسمت از ماشین اغلب به صورت یک تکه یا برای موتورهای سنگین به چند قطعه ریخته می‌شود و سپس تراشیده و به شکل دلخواه پرداخت می‌شود.
به دلیل قرارگیری محفظه احتراق موتور به عنوان گرمترین قسمت موتور درون سیلندر، این قسمت باید در هنگام کار خودرو گرمای زیادی را تحمل کند. هنگامی که سر سیلندر برای مقاومت در برابر آن گرم می‌شود، می سوزد. همچنین، اگر موارد زیر در نظر گرفته نشود، ممکن است سر سیلندر آسیب دیده و بسوزد:
اگر می‌خواهید سر سیلندر را عیب یابی کنید، باید با علائم خرابی سرسیلندر بیشتر آشنا شوید. در ادامه قصد داریم به طور کامل با نقص‌های احتمالی این قسمت از ماشین و راه حل‌های مقابله با آن آشنا شویم.
به منظور یافتن ترک‌های احتمالی در سر سیلندر و سطح نشیمن سوپاپ، می‌توانید با استفاده از یک اسپری مخصوص، قطعات مشکوک به ترک خوردگی را بررسی کنید. اگر مقدار ترک بسیار کم بود، با چسب قابل ترمیم است. اما اگر ترک زیاد باشد، باید سر سیلندر را تعویض کنید.
یکی از رایج ترین نقایص سر سیلندر مربوط به تابیدگی آن است. اگر علائم زیر را مشاهده کردید، به این معنی است که سر سیلندر شما تاب خورده است.
اگر موتور به طور ناقص احتراق میکند، رسوبات کربن در پایین پیستو ، سوپاپ و محفظه احتراق تشکیل شده است. این لایه رسوب حجم تراکم را کاهش میدهد و بنابراین نسبت تراکم را افزایش میدهد و در نتیجه سر سیلندر می‌سوزد. به منظور حذف رسوبات کربن، می‌توانید از ۴ روش زیر استفاده کنید که عبارتند از:
در این روش ابتدا باید موتور اتومبیل را روشن کرده و پس از رسیدن به دمای طبیعی آن را خاموش کرده و شمع موتور را باز کرده و مقداری مواد شیمیایی مخصوص در آن بریزید و پس از ۱۰ ساعت موتور را روشن کنید تا رسوبات تشکیل شده از اگزوز خارج شود. همچنین می‌توانید از مواد شیمیایی به عنوان مکمل در مخزن سوخت استفاده کنید.
برای استفاده از این روش، ابتدا باید بنزین را درون کاربراتور تخلیه کنید و سپس شمع‌ها را باز کنید تا اکسیژن را از طریق یک لوله مسی به داخل سیلندر هدایت کنید. ورود اکسیژن به داخل سیلندر باعث واکنش شیمیایی آن با رسوبات کربن و تبدیل کربن به گاز اسید سیتریک می‌شود.
برای استفاده از این روش ابتدا باید مسیر آب و روغن را ببندید و مقداری گریس روی سطح سر سیلندر بزنید تا پودر سنباده یا پودر شیشه با کمک دستگاه سند بلاست روی سطح مورد نظر پاشیده شود. این مواد در تماس با کربن باعث از بین رفتن و جدا شدن رسوب می‌شوند.
در این روش باید رسوبات کربن با استفاده از دریل دستی یا برقی و برس کاملاً از بین برود.
اگر موتور خودرو فرسوده باشد، در سیستم سوپاپ سیلندر خوردگی ایجاد می‌شود و در چنین مواردی باید سرسیلندر تعویض شود.
