توانبخشی شناختی مبتنی بر اصول مهمی از علوم اعصاب، علوم توانبخشی، علوم رفتاری و علوم شناختی است که یادگیری این اصول برای درمانگر شناختی و متخصص توانبخشی شناختی امری بسیار ضروری است. در این بررسی، سه اصل از اصول پایه ای توانبخشی شناختی که ریشه در زیربنای عصب شناختی داشته از جمله انعطاف پذیری نورونی، جبران و بازآموزی که در تمامی برنامه های توانبخشی شناختی جریان دارند بطور خلاصه مطرح می شوند. سایر اصول چهل گانه نیز بسته به مدل استفاده می تواند در یک برنامه مبتنی بر توانبخشی شناختی جود داشته باشند.
اصل اول : انعطاف پذیری نورونی
انعطاف پذیری یک اصل پایه ای در علوم اعصاب بوده و مبنای عصب شناختی توانبخشی شناختی می باشد. نورون ها با تحریکات وارد شده به مغز شروع به پیوند سازی و تولید سیناپس ها و اتصالات بیشتری با نورونهای مجاور می کنند تا انتقال پیامهای عصبی با سرعت بیشتر انجام شود. کارکردهای آسیب دیده مغز با تحریک منظم و هدفمند ترمیم شده عملکرد خود را دوباره بدست می آورند.
اصل دوم : جبران
وظیفه اصلی مغز ایجاد سازگاری بین بدن و محیط است. بعد از آسیب، مغز می تواند خود را بازآرایی کرده کارکردهای از دست رفته را جبران کند؛ یعنی بسته به نیازهای فرد، سلول های عصبی مغز تقسیم وظایف می کنند و وظایف از نو تخصیص می یابند. هم توانی به معنی جبران آسیب سلولهای عصبی از دست رفته است. این قابلیت در قشر پیشانی که تکامل یافته تر از سایر قسمتهای مغز است شانس بیشتری برای جبران کردن دارد. از جمله یادداشت کردن کارهایی که قرار است انجام دهیم و فراموش می کنیم یا تهیه لیست خرید.
اصل سوم : بازآموزی
بازآموزی، بدست آوردن مجدد مهارتهای از دست رفته بر اثر آسیب مغزی است و با یادگیری اولیه مهارت تفاوت دارد. در یادگیری اولیه دانش یا مهارت برای اولین بار بدست می آید و عدم آگاهی از این دانش یا مهارت، نشانه بدکارکردی یا نقص عصبی نیست بلکه بخاطر نبود آموزش است اما در بازآموزی نیازمند فراهم کردن ساختارهای زیربنایی و لازم برای یادگیری هستیم زیرا افراد آسیب دیده برای یادگیری مجدد فاقد ساختارهای سالم و طبیعی هستند.
