از منظر جامعهشناختی نیز طنز علاوه بر بذله گویی و نشاط روح و ذهن، بهعنوان یک ابزار شناخت مسائل اجتماعی محسوب می شود؛ چراکه میتواند شامل بسیاری از واکنش های اجتماعی، احساسی، عقیدتی و نگرشی مختلف باشد. در واقع طنز با نشانه گرفتن بسیاری از عیوب فردی و اجتماعی زمینه اصلاح و آگاهی افراد را فراهم میآورد. بر طبق نظام معرفتی هابرماس «طنز دانشی انسان دوستانه است که هدفش رهاسازی بشر برای رسیدن به خودآگاهیهاست» و به تعبیر آدورنو انسان از نیستی، خودآگاه می شود .
از طرف دیگر طنز را می توان یک واقعیت اجتماعی دانست که بر اساس محتوا و درونمایهی آن فاصله اجتماعی، صّمیمیت و تقابل میان افراد و گروه های مختلف را مورد ارزیابی قرار داد. درواقع باید به این مسئله توجه کرد که بسیاری از مسایل فردی و اجتماعی بهوسیله جوک به تصویر کشیده می شود که با دقت نظر و کنکاش علمی میتوان بسیاری از این مسائل اجتماعی را بررسی نمود.این نوشته با بهره گیری از رویکردها و نظریه های مختلف در حوزه جامعه شناسی طنز، تلاشی برای گشودن مدخل جامعه شناسی طنز در ایران است.
