دانشجو: محمدیاسین حاجیلویی
استاد راهنما: علی اکبر حسنوند
دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز
درس: آشنایی با دفاع مقدس
سازمان مجاهدین خلق ایران سازمان سیاسی اسلام‌گراو چپگرا با ساختار شبه‌نظامی است. رهبری این سازمان با مسعود رجوی و مریم رجوی است. از سال ۱۳۸۲ زنده بودن مسعود رجوی در پرده ابهام قرار دارد و در غیاب وی همسرش مریم رجوی عملاً رهبری این سازمان را برعهده دارد.از ۱۵ شهریور ۱۳۹۶ دبیرکل این سازمان زهرا مریخی است.
سازمان مجاهدین پس از شکل‌گیری، به اقدام مسلحانه بر ضد دودمان پهلوی پرداخت. در سال ۱۳۵۱ سازمان امنیت و اطلاعات کشور (ساواک)، موفق به دستگیری رهبران اولیه این سازمان شده و به حکم دادگاه نظامی وقت، به جُرم «اقدام علیه امنیت کشور، اعمال تروریستی (ترور اتباع ایرانی و آمریکایی)»، به اعدام، محکوم و برخی نیز زندانی شدند. در سال ۱۳۵۴ خورشیدی، برخی به رهبریِ تقی شهرام و بهرام آرام، اقدام به ترور و حذف اعضای مذهبی، از جمله، مجید شریف واقفی در بیرون زندان کردند و با به‌دست گرفتن بخشی از سازمان، بیانیهٔ اعلام تغییر ایدئولوژی از اسلام به مارکسیسم را منتشر کردند. پس از آن، اعضای سازمان به دو دسته: مارکسیست به رهبری تقی شهرام و بهرام آرام و نیز مسلمان به رهبری مسعود رجوی و موسی خیابانی، تقسیم شدند.
البته می توان مراحل اولیه‌ی شکل‌گیری سازمان مجاهدین خلق را این طور توصیف کرد که بعد از واقعه‌ی پانزده خرداد سال ۱۳۴۲ و سرکوبوحشیانه‌ی معترضان، مخالفان حکومت به این فکر افتادند که به جز مبارزه‌ی مسلحانه راه دیگری نیست. یعنی دقیقاً همان پیش‌بینیمهندس بازرگان که در دادگاه گفته بود: ما آخرین کسانی هستیم که با دست خالی و در چارچوب قانون، خواسته و حرفمان را می‌زنیم،اما شما نگذاشتید و ما را به اقدام علیه امنیت ملی متهم کردید. مبارزان بعد از ما دست خالی به میدان نخواهند آمد.
بدین ترتیب در ۱۵ شهریور ۱۳۴۴ سازمان مجاهدین خلق با این عقیده که شیوه‌های قدیم مبارزه با حکومت دیگر مفید نمی‌باشد، باخط‌مشی مسلحانه تاسیس شد. هسته‌ی اولیه‌ی تاسیس و اعضایی که بعداً به سازمان اضافه شدند همه از شاگردان مهندس بازرگان وآیت الله طالقانی بودند.
سازمان مجاهدین خلق با هدف کسب اطلاعات برای رژیم بعث عراق و توسعه نیروی انسانی خود اقدام به تضعیف روحیه اسرای ایرانی و حتی شکنجه جسمی و روحی آنان در زندان‌های رژیم بعث کرد
سازمان مجاهدین خلق (منافقین) سال 1365 از فرانسه به عراق منتقل شد تا در کنار ارتش رژیم بعث، علیه نظام جمهوری اسلامی ایران اقدام و زمینه را برای تحقق هدف اصلی خود یعنی براندازی نظام و به قدرت رسیدن در ایران فراهم کند.
در این راستا، سازمان منافقین در سال 1366 ارتش آزادی‌بخش را تشکیل داد و یک سال پس از آن، دو عملیات چلچراغ و آفتاب را با پشتیبانی ارتش عراق در مناطق فکه و مهران علیه ایران اجرا کرد.
در ادامه سازمان که قرار بود ابتدای مهر سال 67 عملیات اصلی خود (فروغ جاویدان) را با هدف براندازی نظام جمهوری اسلامی ایران اجرا کند، با پذیرش قطعنامه 598 توسط ایران، عملیات را زودتر و در روزهای نخست مرداد 67 اجرا کرد، اما با مقاومت و عملیات رزمندگان ایرانی با شکست سختی روبرو شد.
سازمان مجاهدین خلق از زمان ورود به عراق تا سقوط صدام، از هیچ همکاری با رژیم بعث عراق خودداری نکرد. سرکوب قیام مردم کردستان عراق، مقابله با انتفاضه شعبانیه شیعیان عراق، شنود مخابراتی و تخلیه اطلاعاتی و حتی شکنجه اسرای ایرانی از جمله اقدامات منافقین در همکاری و یا به عبارت دیگر مزدوری صدام بود.
سازمان علاوه بر انجام عملیات‌هایی علیه ایران، اقدام به جاسوسی برای صدام کرد. باتوجه به اهمیت تخلیه تلفنی، علیرغم مشکلات متنوع عراقی‌ها، بهترین و گسترده‌ترین امکانات بدین منظور با دستور صدام حسین در اختیار منافقین قرار گرفت.
یکی از وظایف اصلی مقرهای مختلف سازمان در مناطق همجوار با ایران، تخلیه تلفنی و جمع‌آوری اطلاعات جبهه و جنگ بود. راه‌اندازی شبکه ارتباطات بین پادگان‌ها و مقرهای تاکتیکی سازمان در عراق علاوه بر نقش کاربردی در انسجام تشکیلاتی، تاثیر بسزایی در انتقال سریع اطلاعات به دست آمده از جاسوسی‌ها و تخلیه تلفنی و انتقال به موقع اطلاعات به سرویس اطلاعاتی عراق داشت.
اما اقدام دیگری که منافقین در قبال هم‌وطنانان خود در زندان‌های رژیم بعث عراق انجام می‌دادند، شکنجه آنان بود. این شکنجه‌ها جسمی و بیشتر و مهمتر از همه روحی بود.
منافقین در برخورد با اسرای ایرانی به دنبال دو هدف بودند. نخست اینکه از آنان برای رژیم بعث عراق کسب اطلاعات کنند و دوم اینکه از بین اسرا، نیرو جذب کنند. فریب و شکنجه روحی دو روش منافقین برای دستیابی به این اهداف بود. آنان تلاش داشتند با تضعیف روحیه اسرا، هم اطلاعات کسب کنند و هم نیرو جذب کنند، اما به اعتراف اعضای جداشده سازمان تنها تعداد کمی از اسرا که زیرشکنجه بعثی‌ها تحت فشار بودند، در برابر عملیات روانی منافقین کم آوردند و به امید اینکه با رفتن به پادگان اشرف به کشور بازخواهند گشت، به آنان پیوستند.چهره‌های اصلی سازمان مجاهدین خلق با حضور در اردوگاه‌های عراقی برای اسرا سخنرانی می‌کردند که در بسیاری از خاطرات آزادگان به این موضوع و همچنین حضور شیخ علی تهرانی در اردوگاه‌ها اشاره شده است. افراد درجه یک سازمان با دادن وعده و وعید تلاش می‌کردند اسرا را به خود جذب کنند و اگر موفق نمی‌شدند با تاکتیک‌های شکنجه روانی تلاش خود را ادامه می‌دادند.یکی دیگر از اقداماتی که اعضای سازمان علاوه بر انتشار اخبار کذب از ایران برای تضعیف روحیه اسرا انجام می‌دادند، سانسور نامه‌های اسرای ایرانی بود. آنان به دلیل آشنایی به زبان فارسی، در نامه‌های اسرای اردوگاه‌ها دست می‌بردند و مطالبی نادرست و غیرواقع اضافه می‌کردند.
منافقین از هر اقدام و روشی استفاده می‌کردند تا هم با کسب اطلاعات از اسرا به بعثی‌ها خوش‌خدمتی کرده باشند و هم بتوانند تعدادی نیرو برای سازمان جذب کنند. در کتاب‌های خاطرات بسیاری از آزادگان از جمله کتاب "پایی که جا ماند" یادداشت‌های روزانه سیدناصر حسینی‌پور به بسیاری از اقدامات منافقین در اردوگاه‌های رژیم بعث عراق اشاره شده است.
به هر حال آنچه بر می آید این است که سازمان مجاهدین خلق اول به منظور ایجاد جمهوری و دموکراسی و نابودی شاهنشاهی در ایران توسط گروهی چپگرا تشکیل شد. این گروه در انقلاب اسلامی سال 1979، شرکت موثری داشت. منتهی ایدئولوژی مجاهدین، مخلوطی از مارکسیسم و اسلام بود که مانع از پیوستن ایشان به دولت بعد از انقلاب شد و رهبر اصلی اش توسط نظام اعدام شد. اما بعد از انقلاب با غلبه افکار مارکسیستی و انشعاب درون گروهی سازمان و تغییر یافتن رهبران ابتدایی باعث تغییر خط مشی سازمان گردید. بدیهی است مجاهدین خلق پیش از انقلاب تاثیر بسیاری بر نابودی رژیم طاغوت و برپایی جمهوری در ایران داشته اند که پس از انقلاب سازمان تبدیل به سازمانی با شاخه های نظامی اختلاف گرا با حکومت و رژیم فعلی شدند. و با تغییر مکان به عراق و پاریس به شکل نظام مندی مستقر شدند. صدام حسین ولی نعمت اصلی مجاهدین خلق بود و عراق ایشان را از لحاظ پایگاه و اسلحه ساپورت می کرد. . ایشان هنوز هم چندین هزار نیروی تربیت شده در عراق دارند.
گردآورنده: محمدیاسین حاجیلویی
استاد راهنما: علی اکبر حسنوند
