نقش م-الیات بر ارزش افزوده و معایب و مزایا از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در حال حاضر مالیات بر ارزش افزوده مهمترین منبـع اصـلی درآمـد هـای دولـت در بیش از ١٢٠ کشور جهان میباشد. هر چند که تأمین مخارج دولت از منابع دیگر همچون نفت، استقراض از بانک مرکـزی و غیره میتواند صورت گیرد، ولی اتکا بر درآمدهای مالیاتی یکی از سالمترین روشهای تأمین مالی مخارج دولتها میباشد، لذا معرفـی یک نظام مالیاتی با مبنای وسیع مانند مالیات بر ارزش افـزوده می توانـد در افـزایش درآمدهای مالیاتی دولت و کاهش مشکلات ناشی از مالیات تورمی نقش مهمی دارد.
بعد از جنگ جهانی دوم ، کشور های در حال توسعه به علت شرایط اقتصادی و سیاسی ، مالیات این کشور هاشروع به تغییر کرد.
کاهش درصد مالیات ها و معافیت در برخی از کسب و کارها باعث به وجود آمدن انواع مالیات ها شد.همین امر موجب پیدایش مالیات بر ارزش افزوده شد که به علت انعطاف پذیر بودن ، بسیاری از کشور ها از این نظام مالیاتی بهره میبرند.
امروزه با وجود چندین شرکت حسابداری محاسبه مالیات ها سریع تر و آسان تر از گذشته می باشد.
معایب مالیات بر ارزش افزوده :
1) بیشترشدن تورم : به گفته شرکت های حسابداری و اقتصاد دانان ، مالیات بر ارزش افزوده ، باعث افزایش قیمت ها شده به علت اینکه در نهایت به مصرف کننده منتقل می شود.
اما به گفته کشور هایی که از این مالیات استفاده میکنند ، تجربه های آن ها نشان داده تاثیری بر روی بالا رفتن قیمت ها و افزایش تورم ندارد و اگر هم داشته باشد ، مدت زمان آن کم است و در مدت کمتر از یکسال افزایش قیمت ها از بین می رود و ثبات پیدا میکنند.
2) هزینه اجرایی : هزینه اجرایی در زمان معرفی کالا و محصول جدید بالا می باشد.
3) تقلب در صورت حساب ها : گاهی ممکن است در میان خریدار و فروشنده برای درج مبلغ کمتر یا بیشتر کالا ، تبانی صورت بگیرد و باعث تقلب مالیاتی می شود.
مزایای مالیات بر ارزش افزوده :
1) منبع درآمد ثابت و قابل تغییر برای دولت ها : مالیات از مصرف به دست می آید و مصرف نیز بخشی از تولید ناخالص داخلی است و نوسان کمتری دارد برای همین می گوییم ثابت است.
2) بسیار کارآمد : اخذ این مالیات بسیار ساده است . محاسبه آن توسط پرداخت کنندگان آسان و جمع آوری و محاسبه اولیه آن توسط شرکت های حسابداری و ماموران مالیاتی ساده و سریع می باشد.
هزینه های اجرایی
یک انتقاد و نظر از مالیات بر ارزش افزوده این است کههزینه های اجرایی آن در زمان معرفی به دلیلجدید بودن زیاد است.هزینه اجرایی مالیات بر ارزش افزوده در کشور های سازمان همکاری توسعه اقتصادی در حدود 2 تا 8 درصد تولید ناخالص داخلی تخمین زده شده است و به نظر میرسد به حجم وسیع تعداد مودیان مالیاتی ثبت شده مربوط میشود.
احتمال تقلب در صورتحساب ها:این مالیات براساس صورتحساب محاسبه میشود،ممکناست به دلیل تبانی خریدار و فروشنده برای درج مبالغ کمتر یا روشهای دیگر تقلب و سود برای فرار مالیاتی فراهم شود که البته به دلیل وجود امتیاز اعتبار مالیاتی در مالیات بر ارزش افزوده انگیزه انجام چنین لافی در اینمالیات کمتر از انواع دیگر مالیاتها است.
