بیشتر افراد گمان می کنند که تمرکز ، یک امر ذاتی بوده و تغییر آن غیرممکن است؛ در حالی که تمرکز ، یک امر اکتسابی است و باید هر روز پرورش و جهت داده شود و هر کس با هوش عادی خود می تواند به آن دست یابد؛ پس گفتن این جمله که «من ذاتا آدم حواس پرتی هستم»، کاملاً غلط است و همین ذهنیت نادرست، باعث می شود تا انسان نتواند از تمرکزی عالی برخوردار شود. همه افراد، توانایی تمرکز دارند ؛ چون تمرکز ، امری نسبی است و کسی نمی تواند بگوید که کاملاً حواسم پرت است یا چرا تمرکز ندارم و نمیتونم تمرکز کنم! و یا همیشه تمرکز حواس داردم.
حواس پرتی یا منشأ ذهنی و درونی دارد و یا منشأ بیرونی و محیطی.
حواس پرتی ذهنی و درونی، عبارت است از اشکالات فکری انسان و اندیشه هایی که موانعی بر سر راه توجه دقیق به مطالعه و تمرکز حواس ایجاد می کنند. این موانع، شامل مواردی از قبیل درد، رنج، غم و غصه، نگرانی، گرسنگی و تشنگی، سردی و گرمی، ترس، خشم، شادی، سردرد و... می باشد. حواس پرتی بیرونی و محیطی، به محیط پیرامون فرد و یا تحریکات غیرعادی که توسط حواس مختلف انسان ایجاد می شود ارتباط پیدا می کند؛ مانند نور شدید و ضعیف، صداهای ناهنجار، روشن بودن رسانه ای صوتی و تصویری و نظایر این ها.
در دنیای مدرن امروزی خیلی چیزها باعث حواس پرتی می شوند و باعث عدم تمرکز در درسخ خواندن می شوند. در دهه‌ی اخیر توانایی ما برای تمرکز کردن به شدت کاهش یافته و ظاهرا مقصر اصلی این افت تمرکز، فناوری و تکنولوژی است. فرقی ندارد کجا هستید و در چه شرایطی قرار دارید، گوشی هوشمند، تبلت و لپ تاب به راحتی توانایی مطالعه متمرکز را از شما می گیرند.
تمرکز حواس در هنگام درس خواندن ، کلید اصلی و اساسی درک و فهم مطالب است و کلید اساسی تمرکز حواس ، استفاده از روش هایی است که باعث تقویت و پرورش مهارت های لازم برای این کار است. بنابراین بدون تمرکز حواس ممکن است درک و فهم مطلبی که فقط یک ساعت وقت لازم داشته باشد، ساعت ها وقت بگیرد؛ اما به خوبی فهمیده نشود و اثر مثبتی نداشته باشد. از این رو کاربرد روش ها و فنونی که به شما کمک می کند تا به هنگام مطالعه فعال باشید، تمرکز حواس را تقویت کرده و مهارت شما را در ایجاد تمرکز هنگام درس خواندن افزایش می دهد. این روش ها عبارتند از:
از راه های افزایش تمرکز و یادگیری طرح سوال پیش از شروع درس خواندن ، فرد را وادار می کند تا به طور فعالانه و با تمرکز بیشتر، دقت کافی، انگیزه و علاقه، به مطالعه بپردازد. طرح سوال هنگام درس خواندن یکی از روش هایی است که باعث افزایش تمرکز در مطالعه دانش آموز را فعال و به طور عمیق او را درگیر مطالعه می کند و سبب برانگیختن جدیت و تلاش وی به هنگام مطالعه می شود. فرد برای یافتن پاسخ سؤالات خود، بایستی تمرکز حواس خود را حفظ کند ؛ زیرا در هنگام مطالعه ، نمی توان بدون تمرکز پاسخ سوالات را پیدا کرد. بعد از خواندن مطلب و با طرح سوال، توان میزان فراگیری خود را ارزشیابی کرده، به نقاط قوت و ضعف خود پی می برید. طرح سوال سبب ایجاد نظر انتقادی نسبت به مطالب در فرد می شود و موجب می شود تا شما در مطالعات بعدی برای از بین بردن نقاط ضعف خود، باتمرکز حواس در مطالعه و دقت بیشتری مطالعه کنید.
تندخوانی باعث توجه و تمرکز بیشتر و فهمیدن مطالب و در نتیجه، باعث یادگیری بهتر می شود. فکر و ذهن ما قادر است هزاران کلمه را در دقیقه از خود عبور دهد؛ ولی اگر سرعت مطالعه ما پایین باشد، ذهن وقت اضافی می آورد و ناچار به این شاخه و آن شاخه می پرد و در نتیجه حواس پرتی ایجاد می شود. مطالعه سریع یا تندخوانی ، فرصت جولان به ذهن نمی دهد و سبب افزایش تمرکز در مطالعه و هنگام درس خواندن می شود.
به محض نشستن پشت میز مطالعه خواندن را با جدیت شروع کنید؛ زیرا اگر سریع مشغول به درس خواندن شوید، تمرکز حواس در مطالعه زود به دست می آید. این ضرب المثل چینی را به یاد داشته باشید که «فتح ستارگانی که هزاران فرسنگ از ما دور هستند، با برداشتن قدم اول، امکان پذیر است». شک و تردید، موجب حواس پرتی یا ایجاد تخیلات واهی می شود. اجازه ندهید چیزی جز مطالعه ذهن شما را مشغول کند. تصمیم بگیرید و مقدار زمانی را برای درس خواندن مشخص کنید و خود را به مدت زمانی خاص محدود کنید. در این زمان از مطالعه دست نکشید و به مطالعه ادامه دهید؛ اما زمان مطالعه را طولانی نکنید. بیهوده وسواس به خرج ندهید و بهانه تراشی نکنید. به خود تلقین کنید که فرد بااراده ای هستید و می توانید هر درسی را به خوبی یاد بگیرید. جدی باشید و با علاقه و انگیزه مطالعه کنید و علاقه به درس را زیاد بکنید تا هنگام مطالعه دچار حواس پرتی نشوید.
یکی از راه های افزایش تمرکز هنگام درس خواندن ، استفاده از یک راهنما، مانند انگشت سبابه، مداد، خط کش و... به هنگام مطالعه است؛ زیرا استفاده از یک راهنما هنگام مطالعه ، باعث تمرکز حواس بهتر، عادت به روان خواندن، جلوگیری از برگشت برای دوباره خواندن و اتلاف وقت و جلوگیری از خستگی چشم و ذهن می شود. این روش تا حدودی مشکل عدم تمرکز در درس خواندن را رفع می کند. برای اطلاعات بیشتر پیشنهاد می کنیم مقاله راه های تقویچند توصیه در رابطه با مکان مطالعه :
زمانی که تصمیم گرفتید مطالعه کنید، اما دوستان یا هم اتاق های شما درخواست می کنند که دور هم جمع شوید، هنر گفتن نه !! را در خود تقویت کنید. اگر این اراده در شما ضعیف است، می توانید روی در اتاق مطالعه خود بنویسید: لطفاً «مزاحم نشوید». اگر موفق نشدید، می توانید کارهای دیگری انجام دهید که نشان دهد شما دوست ندارید که کسی باعث از هم گسیختن افکار شما شود.
8. ترک افکار منفی و داشتن افکار مثبت
مطالعه عمیق و یادگیری ثمربخش، وقتی حاصل می شود که فرد تصور مثبتی از خود داشته باشد و به خود اعتماد کند؛ زیرا اعتماد به خود، مهارت و نیرو را افزایش داده و مغز را سالم تر می کند. وقتی می خواهید کاری انجام دهید، از گفتن کلماتی مانند نمی خواهم، نمی دانم و نمی توانم، بپرهیزید و جمله «این کار محال است» را از دفتر زندگی خود خط بزنید. ترس، بدگمانی و بی ارادگی را از خود دور کنید و هرگز به خود اجازه ندهید تا هیجانات و افکار منفی ، شما را در خود غرق سازد و تمرکز حواس شما را مختل کند. اعتماد به نفس داشته باشید و پیوسته با خود تکرار کنید که قادر به انجام هر کاری هستید و بدین طریق، تفکر مثبت را در خود پرورش دهید.
قوی بودن اعتماد به نفس، احساس شعف و شادی را در شما به وجود می آورد و در حالت شادمانی، از تمرکز حواس خوبی برخوردار می شوید؛ بهتر فکر می کنید؛ بهتر مطالعه می کنید و درنتیجه، کارتان بهتر می شود. «مارگات کوربت» می نویسد: «انسان در بحر اندیشه های خوشایند، حافظه ای بهتر پیدا می کند و ذهن در حالت آرامی قرار می گیرد و میل به یادگیری را در خود به وجود می آورد». از این رو، خودپنداری مثبت، مهم ترین کمک برای افزایش تمرکز هنگام درس خواندن و یادگیری بهتر است.ت حافظه را که در موسسه آموزشی بارسا تهیه شده است را مطالعه کنید.
علاقه مندی به موضوع مورد مطالعه یکی از شرایط اصلی و اساسی افزایش تمرکز هنگام درس خواندن است. وقتی خواننده به موضوعی علاقه مند می شود، خودبه خود بر آن تمرکز می کند؛ بیشتر دقت می کند و به راحتی مطالب را به حافظه می سپارد و بعد هم خیلی راحت آن را به خاطر می آورد. سعی کنید با ایجاد انگیزه های نیرومند و در نظر گرفتن هدف هایی که برایتان مهم و جالب توجه است، نسبت به مطالعه شوق و علاقه پیدا کنید. برای مثال قبل از شروع مطالعه هر مبحث، یک سوال منطقی و واقعی در ذهن خود ایجاد کنید و با انگیزه و اشتیاق به دنبال یافتن پاسخ آن باشید؛ یا هنگام مطالعه درسی که کمتر مورد علاقه شماست، به تاثیر نتیجه آن درس در تراز آزمون آزمایشی خود یا تاثیر نمره درس در معدلتان فکر کنید و با انگیزه بیشتری به مطالعه بپردازید. این کار باعث افزایش تمرکز هنگام مطالعه می شود. موقعیت هایی را که نمی توانید در آنها تمرکز حواس داشته باشید، تجزیه و تحلیل کنید؛ احساسات خود را مورد بررسی قرار دهید و بدایند که چه عواملی افکار شما را دگرگون می کنند. افکار منفی و بیمارگونه را از خود دور کنید و هر موقعیت را تا حدی که می توانید، به طور منطقی، تعبیر و تفسیر کنید.
اتاقی را در نظر بگیرید که همه چیز در آن به هم ریخته است. وسایل پخش و پلا هستند و کتاب ها هر کدام به یک طرف رها شده اند. هوای اتاق سرد است و از پنجره صدای آزار دهنده بوق ماشین ها شنیده می شود. آیا در این اتاق می توان مطالعه با تمرکز داشت؟ آیا عدم تمرکز در درس خواندن نمی شود؟ طبیعی است که جواب منفی باشد. یک مکان مطالعه خوب از الزامات ایجاد تمرکز هنگام درس خواندن است. در واقع اولین چیزی که می تواند به شما برای افزایش تمرکز کمک کند مکانی است که در آن مطالعه می کنید. چرا که روی نحوه تمرکز شما تاثیر زیادی دارد. برای رسیدن به بیشترین میزان تمرکز ، محل مطالعه را درست انتخاب کنید.
تیم زندگی خوب همراه شماست
