در یک شرکت تولیدی بینالمللی، مدیر مالی هر ماه ساعتها وقت صرف تطبیق دادههای فروش، موجودی و سفارشها میکرد تا بتواند گزارش عملکرد را برای هیئتمدیره آماده کند. در همین زمان، یک شرکت رقیب با استفاده از عاملهای هوش مصنوعی، همان گزارشها را در عرض چند دقیقه تولید میکرد، با دقت بیشتر، تحلیلهای پیشبینیمحور و حتی پیشنهادهایی برای بهینهسازی زنجیره تأمین. این تفاوت نهتنها در بهرهوری، بلکه در سرعت تصمیمگیری و واکنش به بازار نمود پیدا میکرد. مثالهایی از این دست نشان میدهند که ERP دیگر فقط یک سیستم ثبت اطلاعات نیست؛ بلکه در حال تبدیل شدن به یک شریک هوشمند در تصمیمسازی است.
هوش مصنوعی عاملمحور (Agentic AI) با توانایی تصمیمگیری مستقل، اجرای فرآیندها و تعامل مکالمهمحور با کاربران، چشمانداز جدیدی برای مدیریت منابع سازمانی ترسیم کرده است. برخلاف مدلهای سنتی که صرفاً دادهها را ذخیره و گزارش میکردند، Agentic AI میتواند بهصورت پویا عمل کند، سناریوهای مختلف را شبیهسازی کند و حتی در لحظه پیشنهادهایی برای بهبود عملکرد ارائه دهد. طبق نظرسنجی Bain از ۵۰۰ مدیر فناوری اطلاعات، ۷۸٪ انتظار دارند که طی سه سال آینده بخشی از عملکرد ERP توسط Agentic AI جایگزین یا تقویت شود. ۴۴٪ معتقدند که بیش از ۱۰٪ عملکرد ERP تحت تأثیر قرار خواهد گرفت، و ۱۶٪ پیشبینی میکنند که این رقم به بیش از ۲۵٪ برسد. این آمارها نشان میدهند که تحول نهتنها محتمل، بلکه در حال وقوع است.
با این حال، مسیر این تحول برای همه سازمانها یکسان نیست. ۳۵٪ از پاسخدهندگان، ERP را عامل تسهیلکننده در پذیرش AI میدانند، در حالی که ۲۷٪ آن را به عنوان یک مانع تلقی میکنند. این شکاف دیدگاه، بازتابی از سطح بلوغ دیجیتال سازمانهاست. شرکتهایی که ERP را بهعنوان سکوی پرتاب میبینند، معمولاً زیرساختهای دادهای منسجمتر، فرهنگ نوآوری فعالتر و آمادگی بیشتری برای پذیرش عاملهای هوشمند دارند. در مقابل، سازمانهایی که ERP را مانع میدانند، اغلب با سیستمهای قدیمی، فرآیندهای پیچیده و مقاومت فرهنگی در برابر تغییر مواجهاند.
برای مدیران استراتژی، پرسشهایی کلیدی که در این فضا مطرح میشود این است که: آیا ERP فعلی سازمان ما ظرفیت پذیرش Agentic AI را دارد یا نیازمند بازطراحی است؟ چگونه میتوان تصمیمگیری خودکار را با نظارت انسانی تلفیق کرد تا هم بهرهوری افزایش یابد و هم ریسک کنترل شود؟ و مهمتر از همه، آیا سازمان ما آماده است تا ERP را از یک ابزار عملیاتی به یک کنشگر استراتژیک تبدیل کند؟
برای پاسخ به این پرسشها، چند پیشنهاد عملی قابل طرح است: نخست، ارزیابی دقیق زیرساختهای فعلی ERP و شناسایی نقاط ضعف در یک چارچوب تحولپذیر. دوم، اجرای پروژههای آزمایشی کوچک با عاملهای هوشمند در بخشهایی مثل مالی، منابع انسانی یا زنجیره تأمین برای سنجش اثربخشی و پذیرش سازمانی. سوم، آموزش و توانمندسازی تیمهای داخلی برای تعامل با سیستمهای مکالمهمحور و تصمیمگیری دادهمحور. و در نهایت، بازنگری در معماری داده و مدلهای عملیاتی بهگونهای که انعطافپذیری، شفافیت و قابلیت همکاری با عاملهای هوشمند در آن لحاظ شده باشد.
منبع:
Bain & Company. (2025). How soon will Agentic AI redefine enterprise resource planning?
