یک مقاله که به تازگی در مجله مدیریت منتشر شده است، به بررسی فرایند همسویی در اکوسیستمهای بالغ میپردازد، موضوع جالبی که کمتر در پژوهشهای قبلی به آن توجه شده است. این مطالعه با تمرکز بر یک اکوسیستم خردهفروشی فنلاندی به نام SOK، که به عنوان هاب مرکزی عمل میکند، نشان میدهد چگونه یک اکوسیستم بالغ میتواند اعضای خود را حول یک ارزش پیشنهادی جدید هماهنگ کند. اکوسیستمهای بالغ، برخلاف اکوسیستمهای نوظهور، دارای روابط پایدار، اعضای شناختهشده و ارزش پیشنهادی تثبیتشده هستند، اما وقتی نیاز به تغییر این ارزش پیشنهادی به دلیل رقابت یا تحولات تکنولوژیک پیش میآید، چالشهای جدیدی هم ایجاد میشود. این مقاله با مطالعهای طولی در بازه 1988 تا 1994، فرآیند همترازی را در قالب یک ابتکار وفاداری مشتریان بررسی میکند که هدفش افزایش وفاداری مشتریان و بهبود مزیت رقابتی اکوسیستم بوده است.
محققان با استفاده از مصاحبههای عمیق، اسناد آرشیوی، حسابهای بیوگرافی و گزارشهای عمومی، فرآیند همترازی را به چهار مرحله تقسیم میکنند که به صورت تکراری و گاهی موازی پیش میروند. در مرحله اول، که خواستگاری نامیده میشود، SOK با گروه کوچکی از اعضای پیشگام که روابط خوبی با آنها داشت شروع کرد. این هاب با ارائه مشوقهای مالی سخاوتمندانه، مانند پرداخت 500,000 مارک فنلاندی برای هزینههای پیادهسازی تکنولوژی، و همچنین تعهد مالی اولیه به زیرساختهای فناوری، این اعضا را به پیوستن به ابتکار ترغیب کرد. برخی از پیشگامان با پیشنهاد تغییراتی در فناوری موافقت کردند، اما بسیاری از اعضا همچنان مردد بودند و از تعهدات مالی یا از دست دادن استقلال خود نگران بودند.
در مرحله بعدی، که تطبیق متقابل نام دارد، SOK به بازخوردهای پیشگامان پاسخ داد و ابتکار را انعطافپذیرتر کرد، مثلاً با مدولار کردن زیرساخت فناوری و اجازه دادن به اعضا برای انتخاب زمانبندی پیوستن. این انعطافپذیری به ترس اعضا از کنترل بیش از حد توسط هاب پاسخ داد و باعث شد تعداد بیشتری به برنامه ملحق شوند. همزمان، در مرحله تقلید همتایان، SOK با برگزاری جلسات و کارگاههایی، اعضا را تشویق کرد تا تجربیات مثبت خود را به اشتراک بگذارند. رتبهبندیهای سالانه عملکرد و جوایز برای بهترین اعضا، فشار اجتماعی و رقابت سالمی ایجاد کرد که باعث شد اعضای بیشتری با دیدن موفقیت همتایان خود به ابتکار بپیوندند. با این حال، هنوز گروهی از اعضا متقاعد نشده بودند.
در نهایت، وقتی روشهای قبلی کافی نبود، SOK به اجبار روی آورد. این مرحله شامل الزامات سختگیرانه، مانند پردازش الکترونیکی اجباری سفارشات از طریق پلتفرم S Net و جریمههای مالی برای عدم پیوستن بود. این اقدامات برخی از مرددها را به پیوستن واداشت، اما گروه کوچکی که هزینهها را زیاد میدیدند یا نگران از دست دادن استقلال خود بودند، اکوسیستم را ترک کردند. این فرآیند نشان داد که همترازی در اکوسیستمهای بالغ یک فرآیند تکراری و چندجانبه است که نه تنها از هاب به اعضا، بلکه از اعضا به هاب و حتی بین خود اعضا جریان دارد. تنش بین تمایل هاب به کنترل و خواست اعضا برای حفظ استقلال، نیروی محرکه این فرآیند است.
این پژوهش سه کمک نظری مهم به مدیران ارائه میدهد. اول، مشخص میکند که همترازی در اکوسیستمهای بالغ با نوظهور متفاوت است، زیرا باید با وفاداریها و انگیزههای اقتصادی اعضای موجود کنار بیاید. دوم، این فرآیند را به عنوان یک تعامل چندجانبه توصیف میکند که در آن اعضا نیز بر هاب تأثیر میگذارند. سوم، نشان میدهد که تنش بین کنترل و استقلال، فرآیند را پیش میبرد و گاهی منجر به خروج برخی اعضا میشود. از نظر روششناختی، این مطالعه با بررسی همزمان اقدامات هاب و اعضا و ایجاد یک ساختار دادهای دوگانه، دیدگاه جامعی ارائه میدهد که در اکوسیستمهای نوظهور کمتر قابل مشاهده است. برای مدیران، این مطالعه نشان میدهد که همترازی زمانبر است، نیاز به مشوقهای متنوع دارد و باید تعادل بین کنترل هاب و استقلال اعضا حفظ شود. همچنین هشدار میدهد که استفاده زودهنگام از اجبار ممکن است وفاداری اعضا را تضعیف کند.
این مقاله برای اکوسیستمهای دیجیتال امروزی، مانند پلتفرمهای فناوری نیز کاربرد دارد، جایی که هماهنگی اعضا برای نوآوری و رقابت حیاتی است. با این حال، مطالعه به دلیل تکموردی بودن محدودیتهایی دارد و نیاز به بررسی در اکوسیستمهای دیگر، بهویژه اکوسیستمهای دارای هابهای قدرتمندتر یا رقابت بیشتر، احساس میشود. در مجموع، این مقاله یک دیدگاه غنی و مبتنی بر داده ارائه میدهد که درک ما از پویاییهای اکوسیستمهای بالغ را عمیقتر میکند.
منبع:
Paavola, L., Gawer, A., & Hänninen, M. (2025). Alignment in Mature Ecosystems: An Iterative Process of Interorganizational Influence. Journal of management.
