به طور کلی تامین هزینه های خانه هست بر عهده مرد است مشکل عمده ای که در دادگاه های خانواده با اون مواجه هستند این مشکله این خرج و مخارج که مرد باید به زن و فرزندانش بپردازه نفقه میگن به طور کلی نفقه هزینه های زندگی هست که مرد موظف هست هم به زن و هم به فرزندانش بپردازه .
نفقه در لغت به معنی هزینه و خرجی است . مطابق قانون مدنی ، پرداخت نفقه زن بر عهده شوهر است . علت این موضوع این است که در ایران انجام امور داخلی خانه بر عهده زن می باشد و این مردان هستند که وظیفه تأمین هزینه های زندگی خانواده را بر عهده دارند .
در واقع قانون گذار برای زنانی که به انجام امور خانه ، برقراری آرامش در محیط خانه ، تربیت فرزندان و انجام اموری که برای حفظ خانواده ضروری است مشغولند ، این حق مالی را در نظر گرفته است و مردان را به اعطای این حق مکلف نموده است و راه های قانونی ای برای زنانی که همسر آنها نفقه پرداخت نمی کنن
نفقه زن چیست؟
ازدواج و آغاز زندگی مشترک زوجین نسبت به هم حقوق و تکالیفی دارند. یکی از حقوق زن بعد از ازدواج، حق نفقه است. مرد موظف است به زن و فرزندان خود نفقه بپردازد. نفقه به معنی تامین هزینه‌های لازم برای زندگی است که در عقد دائم بر عهده مرد قرار می‌گیرد. به عبارت دیگر زن برای زندگی به امکاناتی مانند لباس یا غذا و غیره نیاز دارد که مرد موظف است این امکانات را فراهم کند و هزینه زندگی زن را بپردازد.
قانون مدنی در خصوص اینکه نفقه زوجه شامل چیست ماده 1107 را در نظر گرفته است که طبق آن " نفقه زوجه عبارت است از همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل مسکن ، البسه ، نان ، اثاث منزل و هزینه های درمانی و بهداشتی و خادم در صورت عادت یا احتیاج به واسطه نقصان یا مرض " .
منظور از نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن این است که مرد موظف است همه نیازهای زن را بر اساس عرف جامعه برطرف کند . بعلاوه ، در صورتی که زن به مواردی احتیاج داشته باشد که خارج از عرف است ، اما متناسب با شأن اوست ، باز هم مرد موظف به تأمین این موارد خواهد بود . برای مثال اگر زن از خانواده ای است که عادت به خادم داشته اند ، شوهر باید برای زوجه خادم بگیرد .
آنچه از این ماده برداشت می شود این است که ملاک پرداخت نفقه و میزان آن وضعیت مالی زوج نیست و آنچه برای تعیین میزان نفقه ملاک است ، نیازهای متعارف و متناسب زوجه است که بایستی توسط زوج تأمین گردد . البته این مطلب صرفا متن قانون است ولی در عمل قاضی در تعیین میزان نفقه ، وضعیت مالی مرد را هم در نظر می گیرد .
نکته مهم این است که اگرچه در ماده ذکر شده ، مواردی از نیازهای زن برشمرده شده است ؛ اما این موارد انحصاری نیستند . در واقع این ماده نفقه زوجه را شامل همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن دانسته است .
ماده ۱۱۰۲ قانون مدنی بیان می‌کند: «همین‌که نکاح به‌طور صحیح واقع شد، روابط زوجیت میان طرفین موجود و حقوق و تکالیف زوجین دربرابر همدیگر برقرار می‌شود.» براین‌اساس، تکلیف به پرداخت مهر و نفقه از همان تاریخ نکاح آغاز می‌شود؛ ولی ماده‌ی ۱۱۰۸ همان قانون مقرر می‌دارد که هرگاه زنی بدون مانع مشروع و قانونی، وظایف مربوط به زوجیت را انجام ندهد، نفقه زن به او تعلق نمی‌گیرد. بنابراین، اصل بر پیروی زن از شوهرش است که دراصطلاح، به آن «تمکین» گفته می‌شود. عدم تمکین زن، استحقاق او را نسبت به دریافت نفقه از بین می‌برد؛ البته این موضوع باید از سوی شوهر اثبات شود.
بدیهی است که تمکین نکردن زن از شوهرش، ممکن است مانعی مشروع یا به بیان دیگر عذری موجه داشته باشد؛ مانند اینکه زن از حق حبس خود بهره گرفته و چنان‌که قانونگذار به او اجازه می‌دهد تا زمانی که مهریه‌ی خود را دریافت نکرده است، از نزدیکی با شوهرش بپرهیزد؛ یا اینکه در دوران عادت ماهانه یا بیماری واگیردار نتواند شوهرش را همراهی کند؛ یا ترس آزار بدنی، مالی یا شرافتی داشته باشد که امتناع او را از رفتن به خانه‌ی شوهرش توجیه کند. در هیچ‌یک از این موارد، زن از دریافت نفقه محروم نمی‌شود. اما گاهی شاید تمکین‌نکردن زن وجاهت قانونی نداشته باشد؛ به چنین زنی دراصطلاح «ناشزه» می‌گویند. درصورت نشوز زن (تمکین نکردن زن)، او به‌طور کلی هیچ حقی از نفقه زن نخواهد داشت.
نفقه زن تنها به ازدواج دائم تعلق می‌گیرد. در ازدواج موقت، در صورتی می‌توان این حق را برای زوجه برشمرد که درضمن عقد، شرط پرداخت نفقه قید شده باشد یا شرایط زندگی زوجین بر مبنای نفقه قرار گرفته باشد. به‌نظر می‌رسد پرداخت نفقه در ازدواج موقت بیشتر جنبه‌ی قراردادی دارد تا قانونی؛
پس از عقد نکاح دائم ، مرد موظف است به همسر خود نفقه بپردازد
نفقه زن شامل کلیه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن است
مطالبه نفقه توسط زن می تواند به روش حقوقی ( دادخواست مطالبه نفقه ) و کیفری ( شکایت ترک انفاق ) صورت گیرد
