در طراحی ساختمان عوامل بسیاری به صورت مستقیم و غیرمستقیم تاثیر گذار هستند. از پیچیده‌ترین امور در رشته معماری، طراحی ساختمان است. طراحی ساختمان و نقشه آن به شرایط اقتصادی و اجتماعی افراد بستگی دارد. نوع طراحی ساختمان می‌تواند تاثیر مثبت و یا منفی بر روی وضعیت رفاهی و روانی خانواده داشته باشد. برای کسب بیشترین کارایی از ساختمان، باید فضاهای آن شناسایی و دسته بندی شوند. بنابراین پیش از طراحی ساختمان کلیه فضاها را تعیین کنید. در این مقاله اطلاعاتی از موارد مهم هنگام طراحی نقشه ساختمان ارائه خواهیم کرد. با ما همراه باشید.
به مساحت یا متراژ مجاز برای ساخت خانه نسبت به متراژ کل زمین، ضریب سطح اشغال می‌گویند و به صورت درصد بیان می‌شود. ضریب سطح در بخش‌های مختلف هر شهر متفاوت است؛ ضریب سطح اشغال معمولا بین 40 الی 60 درصد در نظر گرفته می‌شود.
حداکثر پیشروی مجاز با ضریب سطح اشغال رابطه مستقیم دارد. ضریب سطح اشغال تعیین می‌کند که چه مساحتی از زمین را می‌توانیم برای ساخت بنای ساختمان استفاده کنیم و چه مقدار از آن را به حیاط و فضای باز اختصاص دهیم.
عدد 40 الی 60 درصد که در ضریب سطح اشغال بیان شد، در میزان طول پیشروی نیز استفاده می‌شود؛ به این گونه که به همان میزان می‌توانیم در طول ساختمان پیشروی کنیم. به عنوان مثال اگر ابعاد یک زمین 25 در 10 متر باشد، و ضریب سطح اشغال نیز 60 درصد در نظر بگیریم، حداکثر طول پیشروی ساختمان معادل 15 متر خواهد بود و ابعاد بنا 15 در 10 متر می‌شود.
البته توجه کنید که ضریب سطح اشغال می‌تواند متفاوت باشد و در طراحی ساختمان باید به آن توجه کنیم.
به میزان پیش آمدگی ساختمان در خیابان، کنسول می‌گویند. ساختمان‌های شمالی فاقد کنسول هستند. در طراحی خانه‌های جنوبی یا خانه‌هایی که در نبش خیابان قرار دارند، با توجه به عرض خیابان می‌توانیم مقداری به عنوان کنسول پیشروی کنیم و به متراژ زیربنای ساختمان اضافه کنیم.
میزان کنسول با عرض خیابان رابطه مستقیم دارد و از قاعده زیر پیروی می‌کند:
* عدم اجازه به اجرای کنسول در خیابان با عرض کمتر از 10 متر
* 60 سانتی متر کنسول مجاز در خیابان با عرض 10 تا 12 متر
* 80 سانتی متر کنسول مجاز در خیابان با عرض 12 تا 20 متر
* حداکثر 120 سانتی متر کنسول مجاز در خیابان با عرض بیشتر از 20 متر
این نکته را فراموش نکنید که پیش از طراحی ساختمان، از جدیدترین قواعد و ضوابط مربوط به ساختمان آگاهی داشته باشید تا در صورت تغییر در قوانین، طراحی به روز داشته باشید و هنگام اجرا با مشکل مواجه نشوید.
هنگام طراحی ساختمان و پلان آن باید به عرصه توجه کنیم. به فضاهایی که در ساختمان با یکدیگر وابستگی دارند و در بخش مشخصی از نقشه ساختمان مکان یابی می‌شوند، عرصه می‌گویند.
پیش از دسته بندی بخش‌های مختلف ساختمان، باید از معیارهای مشخصی استفاده کنیم که فضاهای سازگار در یک بخش را به درستی با یکدیگر در یک گروه قرار دهیم و عرصه‌های ناهماهنگ را از یکدیگر جدا کنیم.
این بخش‌ها و گروه بندی به عوامل مختلفی از جمله اعتقادات جامعه، الگوهای اقلیمی و فرهنگی بستگی دارد. با توجه به آداب، فرهنگ و وجود قومیت‌های متفاوت در کشور، شرایط فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی متفاوت در کشور وجود دارد که همگی در طراحی ساختمان و تعیین عرصه‌های آن تاثیر گذار هستند.
به همین دلیل است که شاهد پلان‌های متفاوت در مناطق مختلف کشور با یکدیگر هستیم.
از نکات مهم در طراحی ساختمان، توجه به نزدیکی فضاهای مرتبط با یکدیگر است؛ در صورتی که فضاهای نامرتبط کنار یکدیگر قرار گیرند، موجب عدم رضایت ساکنین می‌شود.
نکته دیگر در طراحی ساختمان مسکونی، توجه به قسمت‌های عمومی و خصوصی ساختمان است. این امر در ایران کاربرد بیشتری دارد و طراحان به فضاها با موضوع محرمیت توجه بیشتری می‌کنند.
در طراحی ساختمان مسکونی، عرصه بندی معمولا به 5 قسمت تقسیم می‌شود. این قسمت‌ها عبارت هستند از:
* عرصه خانوادگی
* عرصه خصوصی
* عرصه مراسم و یا پذیرایی
* عرصه خدمات (پارکینگ، انباری و…)
* عرصه فضای باز (و نیمه باز)
از بخش‌های مهم در طراحی ساختمان، جانمایی آسانسور و باکس پله در پلان ساختمان است. از عوامل مهم در جانمایی این بخش‌ها می‌توان به متراژ و شکل زمین، عرض زمین، تعداد پارکینگ مورد نیاز و تعداد واحد در هر طبقه اشاره کرد.
پس از آن باید به شکل سرویس پله از جمله پله 2 طرفه، پله 3 طرفه و یا پله 4 طرفه توجه و تصمیم گیری کرد.
هنگام جانمایی آسانسور باید به ابعاد و شکل زمین توجه کرد و بهترین موقعیت جهت قرار دادن آسانسور را در نظر گرفت. توجه کنید برای جانمایی پله هم قاعده خاصی وجود ندارد و همانند آسانسور باید در بهترین موقیعت آن را قرار داد. معمولا مناسب‌ترین مکان برای آسانسور و باکس پله، در وسط پلان ساختمان است، اما همانطور که گفته شد جانمایی پله و آسانسور باید در موقعیت مناسب قرار گیرند و به طراحی ساختمان بستگی دارند.
ادامه مقاله را در سایت بخوانید.
