اینکوترمز از ترکیب سه کلمه انگلیسی تشکیل شده است، Incoterms مخفف کلماتInternational Commercial Terms است. اینکوترمز به معنی اصطلاحات بین‌المللی بازرگانی است که به صورت گسترده‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد. اصطلاحات اینکوترمز برای تفکیک هزینه‌ها و مسئولیت‌ها بین خریدار و فروشنده استفاده می‌شوند.
برای جلوگیری از بروز سوءتفاهم و اختلافات در حمل و نقل بین‌المللی، باید قوانینی مشترک بین طرفین معامله رعایت شود.
دو طرف معامله در تجارت داخلی و بین‌المللی از اصطلاحاتی برای روشن کردن تعهدات یکدیگر و تبیین دقیق شرایط تجاری خود استفاده می‌کنند.
برای آسان شدن تجارت بین‌المللی، اتاق بازرگانی بین‌المللی (ICC) مجموعه‌ای از اصطلاحات اینکوترمز را برای اولین بار در سال ۱۹۳۶ منتشر کرد، از آن پس، این استانداردهایِ قراردادیِ پذیرفته شده در سطح جهانی، به صورت دوره‌ای به روزرسانی شده است.
این به روزرسانی‌ها در سال‌های 1953، 1967، 1976، 1980، 2000 ، 2010 و 2020 به اجرا درآمده است.
نکته مهمی در مورد اینکوترمز در قراردادها این است که به منظور جلوگیری از بروز مشکلات احتمالی، حتما باید سال نسخه اینکوترمز درج شود.
اینکوترمز ۲۰۲۰ همچنین تعیین می‌کند که چه مسئولیت‌هایی برعهده چه کسی است. به عبارتی مشخص می‌کند که مسئولیت‌هایی مانند اقدام برای بیمه و گرفتن پروانه صادرات و واردات و حمل و نقل و لجستیک برعهده خریدار یا فروشنده است.
همچنین مواردی مانند حمل کالا، ترخیص کالا، واردات و صادرات کالا، چه کسی مسئول پرداخت برخی هزینه‌ها است و ریسک جا به جایی و انتقال کالا در مراحل گوناگون حمل برعهده چه کسی است.
در این مقاله درباره اینکوترمز ۲۰۲۰ توضیح می‌دهیم، با ما همراه باشید.
اینکوترمز به چهار گروه زیر با اصطلاحات وابسته به هر گروه تقسیم شده است:
تحویل کالا در نقطه عزیمت در مبدا (محل کار)
در این روش فروشنده، کالا را در محل تولید یا انبار کالا به خریدار تحویل می‌دهد و کلیه هزینه‌ها، اعم از بارگیری، حمل و نقل، بیمه، گمرک و ریسک خرابی کالا بر عهده خریدار است. فروشنده در این روش تعهدات خود را تا زمان تحویل بار در مبدا انجام می‌دهد.
اگر تمایلی برای به عهده گرفتن ریسک بارگیری کالا، در محل فروشنده را نداشته باشید، می‌توانید از قوانین دیگر اینکوترمز و گروه‌های دیگر آن استفاده کنید. طبق این قاعده، کالا در محل فروشنده تحویل خریدار می‌شود و ریسک بارگیری آن برعهده فروشنده است.
این گروه شامل اصطلاحاتی است که فروشنده موظف است کالا را در محلی که خریدار تعیین کرده است، تحویل خریدار دهد.
روش‌های این گروه عبارت‌اند از:
به معنی تحویل کالا به حمل‌کننده در مبدا (تحویل کالا داخل کامیون، قطار (خطوط ریلی) و هواپیما) است. محل تحویل، کشور فروشنده است، بارگیری با خریدار و نقطه ریسک، محل بارگیری است. همچنین هزینه حمل و بیمه برعهده خریدار است.
در روش FCA فروشنده وظیفه دارد کالا را در مکان مشخصی تحویل دهد و بر حسب محلی که برای تحویل بار در نظر می‌گیرند، مسئولیت بارگیری تعیین می‌شود.
مثلا اگر تحویل بار در انبار فروشنده انجام شود، مسئولیت بارگیری با فروشنده است و اگر تحویل در محلی دیگر صورت گیرد، فروشنده مسئولیتی بر عهده ندارد. نا گفته نماند که خطر ریسک بارگیری کالا برعهده خریدار است. پیشنهاد می‌شود طرفین معامله در قرارداد خود، محل تحویل را ذکر کنند تا وظیفه هر یک مشخص باشد.
می‌تواند برای هر نوع شیوه حمل و نقل از طریق هوایی، پیک، کامیون، راه آهن، کشتی یا به کمک چند حالت مورد استفاده قرار گیرد.
طبق اینکوترمز 2020، قاعده FCAفروشنده مسئولیت انجام مراحل صادرات کالا را بر عهده دارد، ولی وظیفه‌ای بابت پرداخت هزینه‌های صادرات و واردات کالا در کشور مقصد را ندارد.
تحویل کالا در کنار کشتی در مبدا. محل خاتمه ریسک فروشنده کنار کشتی در بندر است. هزینه حمل، بارگیری کالا، بیمه و همچنین عقد قرارداد حمل و بیمه و بازرسی با خریدار است. این قاعده فقط برای حمل دریایی و آب راه‌های داخل کشور، زمانی که دو طرف می‌خواهند تحویل کالا در کنار کشتی صورت گیرد، استفاده می‌شود.
طرفین معامله باید محل دقیق تحویل بار را در بندر مشخص کنند، زیرا تا زمان تحویل، هزینه‌ها بر عهده فروشنده است و ممکن است در صورت تعیین نکردن محل تحویل، فروشنده در مکانی از بندر که راحت‌تر است محموله را تحویل دهد.
به معنای تحویل کالا درعرشه کشتی در مبدا است. فروشنده محموله را درعرشه کشتی در بندر تعیین شده تحویل می‌دهد. خریدار کلیه خطرات و هزینه کالاها را از این لحظه به بعد بر عهده دارد، همچنین بیمه و بازرسی هم با خریدار است.
فروشنده مسئولیت انجام صادرات کالا و ترخیص آن را بر عهده دارد و وظیفه‌ای در برابر واردات کالا در کشور مقصد را ندارد.
در این گروه فروشنده باید مخارج کرایه را تا مقصد پرداخت کند، ولی درصورت وجود خطر، خسارت و هزینه‌های دیگر برعهده‌ی خریدار است. در گروه Cدر واقع تقسیم مسئولیت بین خریدار و فروشنده انجام گرفته است.
به معنای هزینه و کرایه حمل تا مقصد است. همان C&F قبل است ولی مخصوص حمل دریایی است. زمانی که کالا بارگیری می‌شود، مسئولیت فروشنده تمام شده و هزینه بیمه با خریدار و هزینه حمل با فروشنده است.
کالا توسط فروشنده در عرشه کشتی در بندر طبق توافق انجام شده به خریدار تحویل داده می‌شود. در CFR دو بندر به عنوان مقصد شناخته می‌شوند، در بندر اول کالا تحویل خریدار داده می‌شود و در ادامه فروشنده کالا را به بندر دوم تحویل می‌دهد که به عنوان مقصد اصلی محسوب می‌شود.
فروشنده مطابق قاعده مراحل صادرات کالا و ترانزیت را بر عهده دارد ولی مسئولیتی برای واردات کالا در کشور مقصد بر عهده ندارد.
به معنای هزینه، بیمه و کرایه حمل تا مقصد است و مخصوص حمل دریایی است. کالا وقتی از روی نرده کشتی بارگیری می‌شود مسئولیت فروشنده پایان می‌یابد. هزینه حمل، بیمه و عقد قرارداد حمل و بیمه با فروشنده است.
فروشنده در واقع مسئولیت ترخیص به جهت صادرات کالا را برعهده دارد ولی در قبال مراحل واردات محموله در کشور مقصد هیچ گونه مسئولیتی ندارد.
در این قاعده هر دو بندر اهمیت دارند. در بندر اول که محموله روی کشتی تحویل داده می‌شود، ریسک کالا با خریدار است ولی هزینه‌های انتقال کالا در بندر دوم با فروشنده است.
به معنای تحویل با پرداخت کرایه حمل تا مقصد است. حمل مرکب بیشتر برای راه‌های زمینی یا هوایی استفاده می‌شود. مطابق این قاعده فروشنده کالا را به اولین حمل کننده و در محل تعیین شده تحویل می‌دهد.
اما همچنان مسئولیت انتقال کالا تا مقصد نهایی اعم از هزینه کرایه را بر عهده دارد. طبق این قاعده فروشنده هیچ مسئولیتی در قبال تهیه بیمه ندارد.
به معنای تحویل با پرداخت کرایه حمل و بیمه تا مقصد است. روش حمل به صورت مرکب انجام می‌شود. ریسک و مسئولیت فروشنده زمانی که کالا را به نقطه توافق شده می‌رساند پایان می‌یابد. هزینه بیمه و حمل و عقد قرارداد بیمه و حمل برعهده فروشنده است.
عقد قرارداد بازرسی با خریدار است. در قاعده CIP، فروشنده اکنون مسئولیت خرید سطح بالاتری از پوشش بیمه و همچنین مسئولیت تحویل کالا را تا مقصد دوم بر عهده دارد.
برای انواع شیوه‌های حمل و نقل و البته در مواقعی که بیش از یک شیوه حمل به کار می‌رود، کاربرد دارد.
یایر گروه ها از قواعد اینکوترمز را در سایت جی تی جی بخوانید.
