اسنادی که درعرصه فعالیت‌های تجاری، بین تجار برای سهولت و انجام معاملات رد و بدل می‌شود مانند چک، سفته و برات، بارنامه، اوراق سهام، اوراق بهادار و… را اسناد تجاری می‌گویند. اسناد تجاری در واقع جایگزین اسکناس و ضمانت تعهد به پرداخت وجه است. در این مقاله هر کدام از این اسناد تجاری را شرح داده و با یکدیگر مقایسه خواهیم کرد. صرافی پرشیا ارز با ارائه انواع خدمات و در جهت افزایش آگاهی مخاطبان حرکت می‌کند.
برات سندی است که به موجب آن، صادر کننده با صدور آن و تقدیم آن به دارنده، او را برای دریافت مبلغی به شخص دیگر (برات‌گیر) می‌فرستد. در واقع برات وسیله پرداخت در زمان آینده است. بدهکار در برابر طلبکار، تعهد می‌دهد تا در زمان مشخصی، مبلغ درج شده در آن را شخص ثالثی، به طلبکار یا هر فرد دیگری که دارنده برات باشد بپردازد.
برات انواع مختلفی دارد که در ادامه مقاله به آن می‌پردازیم:
در برات موارد زیر درج می‌شود:
جهت صدور برات موارد زیر اهمیت دارد:
توانایی قانونی فرد برای دارا شدن یا اجرای حق. توانایی قانونی برای اجرای حق را اهلیت استیفاء می‌گویند. ولی شرط وجود آن، اجرای حق یعنی شخص، بالغ و عاقل باشد و هر فردی که فاقد یکی از شرایط ذکر شده باشد، اهلیت استیفاء ندارد و نمی‌تواند عمل حقوقی مانند صدور برات را انجام دهد.
صدور برات فقط در صورتی معتبر است که همراه با رضایت صادرکننده باشد. صادر کننده رضایت را با درج امضا در ورقه منتقل می‌کند.
صدور برات بر اساس یک معامله قبلی که از آن به معامله اصلی یاد می‌شود، صورت می‌گیرد. صادرکننده به این دلیل برات را امضا می‌کند که دارنده برات به او کالایی فروخته است و حالا از صادرکننده طلب دارد و برات‌گیر نیز برات را به این دلیل می‌پذیرد که به صادرکننده در گذشته بدهکار است.
برات از مزیت‌های بسیاری برخوردار است. بسیاری از مردم دنیا ترجیح می‌دهند از طریق برات پرداخت‌های خود را انجام دهند. زیرا برات یک سند تجاری است و مورد حمایت قانون قرار می‌گیرد. یکی از مزیت‌های آن، فردی که برات را امضا می‌کند مسئولیت تضامنی دارد، به این معنی که ضامن رسیدن دارنده برات به حق خود می‌شود. برات نحوه پرداخت را برای هر دو طرف معامله معین می‌کند. به همین دلیل بخش عمده‌ای از مبادلات خارجی از این راه انجام می‌گیرد. با ارائه برات به بانک به عنوان وثیقه می‌‌‍‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانید به آسانی وام دریافت کنید.
سفته سندی است که صادرکننده متعهد می‌شود مبلغ معینی را در زمان مشخص در وجه حامل یا شخص معین و یا به حواله آن شخص پرداخت نماید.
سفته برای این که یک سند تجاری محسوب شود، باید دارای مهر یا امضا صادرکننده، تاریخ صدور، تاریخ پرداخت، مبلغ معین و گیرنده وجه باشد. البته سفته شبیه به برات است و دارای اثر حقوقی الزام آور است و در هنگام صدور آن باید بسیار دقت کرد.
همان طور که گفته شد، چک یک سند تجاری است که صادرکننده وجهی را که نزد محال علیه دارد، کلا یا بعضا مسترد یا به دیگری واگذار می‌کند.
در چک موارد زیر درج می‌شود:
چک انواع مختلفی دارد که با توجه به نوع کارکردشان متفاوت است، مانند:
به چکی که صاحب حساب نسبت به حساب جاری خود صادر می‌کند تا دارنده چک با مراجعه به بانک مربوط وجه چک را نقد کند چک عادی می‌گویند. چک عادی ممکن است در وجه خود صادرکننده چک، حامل یا فرد معینی صادر گردد. اعتبار چک عادی مشروط به اعتبار صادرکننده چک است.
به چکی که افراد نسبت به حساب جاری خود صادر می‌کنند و بانک تایید می‌کند که معادل مبلغ چک در حساب صادر کننده چک موجودی وجود دارد. در این حالت بانک حساب صادر کننده را نسبت به مبلغ چک مسدود می‌نماید. بنابراین این مبلغ را فقط به فردی که چک تایید شده را به بانک می‌برد پرداخت می‌کند.
چکی که بانک صادر می‌کند و وجه آن در هر یک از شعبه‌های آن بانک یا نمایندگان آن پرداخت می‌شود.
چکی است که توسط بانک به درخواست مشتری صادر می‌شود و پرداخت وجه چک توسط بانک تضمین می‌شود.
چک از مزایایی برخوردار است از جمله:
در برخی موارد ضمانت اجرای کیفری چک از بین می‌رود؛ بنابراین توجه به این موارد مهم است. این موارد عبارت هستند از:
سفته و برات تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند از جمله:
اگر تفاوت چک و برات را نمی‌دانید به موارد زیر دقت کنید:
چک و سفته چند تفاوت اساسی با یکدیگر دارند که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم:
در ادامه به تفاوت‌های سفته، چک و برات اشاره خواهیم کرد:
۱- چک در حکم یک سند لازم الاجرا است و امکان پیگیری آن از طریق اجرای ثبت وجود دارد.
۲- اگر چک در موعد مقرر پرداخت نشود و برگشت بخورد، دارنده می‌تواند از طریق شکایت کیفری نیز پیگیری کند اما سفته و برات فقط از روش حقوقی قابل پیگیری هستند.
۳- در رابطه با برات و سفته صادر کننده می‌تواند از مهر و امضای خود استفاده کند اما صحت چک منوط به امضای صادر کننده آن است.
با توجه به گستردگی معاملات و مبادلات تجاری روز به روز نیاز به اسناد تجاری بیشتر می‌شود. چک در بین اسناد تجاری رواج بیشتری دارد و همچنین نکات حقوقی بیشتری دارد.
در این مقاله سعی کردیم درباره چک، سفته و برات و همچنین درباره تفاوت بین آن‌ها توضیحاتی را ارائه دهیم. امیدواریم اطلاعات مطلوبی را در اختیارتان قرارداده باشیم.
