معنای حافظه رم (Ram) چیست؟ رم مخفف Random Access Memory یا حافظه با دسترسی تصادفی است. اما معنای حافظه رام (Rom) چیست؟ رام مخفف Read-Only Memory یا حافظه‌ای است که تنها دسترسی خواندن دیتا را به کاربر می‌دهد. هر دو در سیستم شما جزء قطعات مهم هستند و وظیفه‌ی خاص خود را به عهده دارند. اما تفاوت حافظه رم و رام در چیست؟
پیش از آنکه به بررسی تفاوت حافظه رم و رام بپردازیم، بهتر است ابتدا هریک از آن‌ها را شرح دهیم.
رم یک حافظه‌ی پرسرعت اما فَرار است که هر بار که سیستم را روشن می‌کنید اطلاعات را به صورت موقت روی خود نگاه می‌دارد و هر بار که سیستم خاموش می‌شود این اطلاعات از روی ماژول رم پاک خواهد شد. اساسا تفاوت حافظه رم و رام در درجه‌ی اول در همین نکته نهفته است.
ماژول رم اطلاعات کامپیوتر را به صورت الکتریکی روی ترانزیستورهای خود نگاه می‌دارد، و اگر جریان برق قطع شود (سیستم خاموش شود) طبیعتا جریان الکتریسیته‌ی ماژول رم نیز قطع شده و اطلاعاتی که روی رم ذخیره شده بودند از بین می‌روند.
هر زمان که اطلاعات یا فایلی را هنگام کار با ویندوز فراخوانی می‌کنید، یا از روی دیسک و ذخیره ساز باید برداشته شود یا اینترنت، اما به محض فراخوانی کردن فایل یا دیتا، تقریبا در لحظه در دسترس شما قرار خواد گرفت. علت این امر در این نکته نهفته است که فایل یا اطلاعات مورد نیاز شما روی ماژول رم قرار گرفته تا به سرعت در دسترس باشد.
حافظه رام یا ROM بر خلاق رم، به‌صورت موقت و فرار (پاک شدن سریع) نیست، بدین معنا که حتی با قطع جریان الکتریسته نیز اطلاعات را ذخیره و حفظ می‌کند. همان‌طور که گفتیم تفاوت حافظه رم و رام دقیقا در همین نکته نهفته است، یعنی ماژول رم اطلاعات را با سرعت بسیار بالا اما موقت در خود نگاه می‌دارد و انتقال می‌دهد، اما حافظه رام هرچند سرعتش کمتر است، فایل را می‌تواند بدون محدودیتِ زمان و با خاموش شدن دستگاه در خود حفظ کند.
بر خلاف رم که اطلاعات را به صورت الکتریکی روی ترانزیستورهای جریان برق انتقال می‌دهد و نگهداری می‌کند، حافظه رام اطلاعات را به صورت کدهای باینری نوشته و روی هر سلول خود ذخیره می‌کند. فرق حافظه Ram و Rom دقیقا همین است. در حافظه‌ی رام نمی‌توان دست برد یا آن را تغییر داد و اطلاعاتی را در خود حفظ می‌کند که به صورت دائمی و هر بار با روشن کردن سیستم مورد نیاز هستند، مانند دیتای لازم برای بوت شدنِ سیستم عامل و بالا آمدن کامیپوتر پس از هر بار روشن شدن است.
تفاوت حافظه رم و رام یک تفاوت ساختاری و اساسی است، و هرچند نام و کاربردِ اولیه‌ی این دو بخش ممکن است مشابه به نظر برسد، اما در عمل بررسی تفاوت حافظه رم و رام منطقی نیست، چرا که هر یک در عمل وظیفه‌ی کاملا متفاوتی برعهده دارند و دیتای کاملا متفاوتی را در خود نگهداری می‌کنند.
این که سرعت حافظه رم بسیار بیشتر از حافظه رام باشد کاملا طبیعی است، و مسئله‌ی تغییر سرعت یا ارتقای حافظه‌ی رام اساسا در کامپیوتر مطرح نیست. دیگر تفاوت حافظه رم و رام که درک آن اهمیت دارد این است که رم اطلاعاتی را نگه می‌دارد که هر لحظه ممکن است به نسبت نیاز کاربر تغییر کنند، اما رام اطلاعاتی را ثبت و ذخیره می‌کند که طی زمان نیاز به تغییر ندارند و برای هر بار استفاده همان جزییات را فراخوانی می‌کنند، مانند بایوسِ مادربرد.
در مجموع، رم و رام هر دو حافظه‌های مهمی در سیستم‌های کامپیوتری هستند اما کاربردها و ویژگی‌های متفاوتی دارند. رم برای ذخیره‌سازی موقت و پردازش سریع داده‌ها استفاده می‌شود در حالی که رام برای ذخیره‌سازی دائمی داده‌ها و دستورالعمل‌های پایه‌ای به کار می‌رود.
