به دنبال پویش و مطالبه متخصصین محترم تغذیه و صنایع‌غذایی در ارتباط با از سرگیری تولید و توزیع شیر مدارس، ضمن اعلام تایید و حمایت خودم از این طرح، به نظرم آمد که بهتر است به مواردی حیاتی و مهم در این رابطه اشاره کنم:
۱- شکی نیست که هم به دلیل فرهنگ‌سازی و هم به منظور تخفیف اثرات نامطلوب بحران‌های اقتصادی، تغذیه‌ی دانش‌آموزان در مدارس می‌تواند یکی از موثرترین راهکارهای قابل اجرا باشد. پس بهتر است که این مطالبه، به عنوان یک طرح ملی، بطور دقیق‌تری بررسی و با نظارت کامل اجرا شود. در ابتدا لازم است، بروشورهایی تهیه و در مدارس، توزیع شود که در آن به اهمیت مصرف شیر و پی‌آمدهای مهم آن در ارتقای بهداشت و سلامت جامعه، اشاره شود. اینکار علاوه بر ترغیب به حمایت از این طرح، باعث آگاه‌سازی صحیح جامعه می‌شود و می‌تواند برای افزایش مصرف سرانه‌ی شیر نیز بطور موثری مناسب باشد.
۲- اولین نگرانی در ارتباط با اجرای این طرح، رعایت عدالت اجتماعی است. چگونه برنامه‌ریزی شود که دسترسیِ عادلانه‌ای برای همه‌ی دانش‌آموزان هم کمی و هم کیفی، فراهم شود.
۳- انتخاب نوع شیر، به لحاظ استریل و با پاستوریزه بودن به‌طور دقیقی تحلیل شود. در دوره‌هایی از عرضه‌ی شیرمدارس، ذی‌نفع تجاری اصلی، شرکت تامین پاکت‌های شیر استریل بود! لذا برای حمایت از تولید داخلی، به تولیدکنندگان مواد بسته‌بندی داخلی، اهمیت ویژه‌ای داده شود و صد البته نَه تا جایی که کیفیت قربانی شود. در مناطق و شرایطی که کنترل زنجیره‌ی سرما دشوار است، الزاما باید شیر استریل توزیع شود اما در غیر این‌صورت به شیرهای ای‌اس‌ال و پاستوریزه اولویت داده شود.
۴- درصدی از جامعه، دچار عدم تحمل لاکتوز هستند. در حال حاضر که امکان تولید شیر بدون لاکتوز وجود دارد، بهتر است این نوع، به عنوان بخشی و یا محصول اصلی انتخاب شود. ضمن این‌که شیرینی بیشتر شیر بدون لاکتوز، برای دانش‌آموزان مطلوبیت و نهایتا پذیرش بیشتری را فراهم خواهد کرد.
۵- به کمبودهای عمومی توجه شود. غنی‌سازی شیر مدارس، در سایر کشورها، تجربه شده و نتیجه‌ی مطلوب داشته است. شاید بهتر باشد که نوع غنی‌سازی، بسته به منطقه و شرایط موجود در آن متفاوت در نظر گرفته شود.
۶- لازم است، تیم ایمنی و بهداشت ویژه‌ای معرفی شود که نظارت خاصی بر تولید، عرضه و مصرف این محصول داشته باشد. شاید بتوان حتی در هر مدرسه، آموزش‌های لازم را برای مسئول بهداشت، فراهم کرد که کنترل‌های مویرگی نیز در محل عرضه انجام شود.
۷- برای پیشگیری از تقلبات و یا مشکلات کیفی و بهداشتی، جریمه‌های سنگین در نظر گرفته شود. این قوانین و عواقب تخلفات و تقلبات، اعلان عمومی شوند و بطور وسواس‌گونه‌ای، اجرا شوند.
۸- بهتر است زیرساخت‌های لازم برای تولید شیر مدارس، بطور جداگانه و سخت‌گیرانه‌ای تعریف و استاندارد‌سازی شوند و به کارخانجاتی که توان فراهم نمودن این امکانات را ندارند، مجوز تولید شیر مدارس داده نشود. تاکیدا، فرسودگی خطوط و ماشین‌آلات، اتوماسیون قابل اثبات پاستوریزاتور، امکان جداسازی مواد خارجی و اسپورهای با کلاریفایر، باکتوفیوژ، سپراتور سلف‌کلینینگ، میکروفیلتر و نهایتا سیستم سی‌آی‌پی و ماشین بسته‌بندی مورد لحاظ قرار گیرد. در بخش تاسیسات، سیستم‌های سرمایشی و امکانات سردخانه‌ای کافی و نهایتا ناوگان حمل و توزیع به‌دقت بررسی شوند. اینکار باعث ارتقا تکنولوژی و نهایتا بهبود کیفیت سایر محصولات لبنی نیز خواهد شد.
۹- شیرهای خام مجاز برای استفاده در تولید شیر مدارس شناسایی و معرفی شوند. سازمان دامپزشکی با همکاری وزارت بهداشت و کارخانجات تولیدی می‌توانند “گرید کیفی” دقیقی را برای انتخاب صحیح و دقیق شیر خام و منابع مورد تایید، تعیین نمایند. این کار، باعث رقابت در تولید و تامین شیر خام با کیفیت بالاتر نیز خواهد شد.
۱۰- لازم است برنامه‌ای مدون شود که در آن بطور دقیقی برای جمع‌آوری و بازیافت مواد بسته‌بندی، و نهایتا ملاحظه‌ی محیط زیست، برنامه‌ریزی شود. در زمان اجرا، گزارشات مصور و اطلاع‌رسانی، باعث ارتقا فرهنگ جامعه برای حفاظت از محیط زیست خواهد شد.
۱۱- شایسته است که حقوق مردم و مصرف‌کنندگان به درستی در نظر گرفته شود و با گزارش‌های دقیق کمی و کیفی، اطمینان لازم داده شود که همه‌چیز همان‌گونه که درست است و برنامه‌ریزی شده است، درحال اجرا است.
مجددا تاکید می‌کنم که تمام‌قد و بی‌چون و چرا از اجرایی شدن این طرح حمایت می‌کنم و امیدوار هم هستم که خیلی سریع، محقق شود.
نوشتن مطالب فوق، صرفا بلند اندیشیدن و ایجاد بحث برای بهینه سازی اجرای آن بود و نه تضعیف آن!
