چگونه نور مورد نیاز یک فضا را محاسبه کنیم؟

برای محاسبه میزان نور مورد نیاز هر فضا ابتدا باید به تعریف اولیه زیر آشنا شویم:

لوکس نوری: Lux

لوکس (lx) واحد روشنایی یا شار نوری در واحد سطح در سیستم بین‌المللی واحدها (SI)است. یک لوکس برابر با یک لومن در هر متر مربع است. در دانش نورسنجی، از این واحد به عنوان معیاری برای شدت نوری که توسط درک شده توسط چشم انسان، که به یک سطح برخورد می کند یا از آن عبور می کند، استفاده می شود.

این کلمه از کلمه لاتین "نور"، لوکس گرفته شده است. [Wikipedia] و می توان گفت یکی از مهمترین تعاریف اولیه در نورپردازی مدرن است.

لومن: Illuminance

روشنایی یا لومن معیار اندازه گیری میزان شار نوری است که در یک منطقه معین پخش می شود.

بطورکلی می توان شار نوری (با واحد لومن) را به عنوان معیاری از کل "مقدار" نور مرئی موجود، و روشنایی – لوکس نوری - را به عنوان اندازه گیری شدت روشنایی روی یک سطح در نظر گرفت. به این معنی اگر که مقدار معینی از نور در یک منطقه بزرگتر پخش شود، سطحی را کم‌تر روشن می‌کند، بنابراین روشنایی با سطح نسبت معکوس دارد وقتی شار نور ثابت بماند. CIE ( Commision Internationale de l’Eclairage )

حال که با این دو تعریف آشنا شدیم باید بدانیم که استاندارد های بین اللملی چه میزان لوکس نوری را برای هر نوع کاربری در نظر گرفته اند. به عنوان مثال میزان لوکس نوری مورد نیاز برای کاربری های مختلف در یک فضای مسکونی به شرح زیر است:

میزان توصیه شده برای سطوح روشنایی سایر کاربری های ساختمانی عمومی را می توانید در این لینک مشاهده کنید.

حال زمان محاسبه میزان روشنایی مورد نیاز فرا رسیده است...

امروزه این محاسبه را می توان توسط نرم افزار های مربوطه مانند Dialux evo محاسبه نمود. تولیدکنندگان چراغ های روشنایی معتبر پلاگین های سازگار با این نرم افزار را که حاوی اطلاعات فنی مورد نیاز محصولات آن شرکت است را در اختیار خریداران خود قرار داده اند. اما یک طراح نورپردازی گاها باید بتواند قبل از مشخص شدن برندهای تامین کننده محصولات خود، بصورت تقریبی، میزان روشنایی مورد نیاز هر فضا در طراحی معماری موجود را محاسبه نماید.

از سوی دیگر طراحان نورپردازی ضرایب اطمینان متفاوتی را برای انواع مواردی که موجب کاهش سطوح نوری در یک فضا می شود را درنظر گرفته اند. این عوامل شرایط متعددی را مانند تاثیر جنس و رنگ متریال مصرفی در هر فضا، تاثیر گذر زمان در کاهش میزان نوردهی چراغ و ... را شامل می شوند.

برای داشتن یک محاسبه تقریبی طراحان نورپردازی میزان این ضریب اطمینان را برابر عدد F.s= 0.5 در نظر گرفته اند:

لوکس نوری مورد نیاز = لوکس نوری توصیه شده × ضرایب اطمینان F.s= 0.5

حال که میزان لوکس نوری مورد نیاز خود را محاسبه نمودیم می توانیم با داشتن سایر اطلاعات مربوطه مانند تعداد، نوع چراغ ها در طرح اولیه معماری، لومن بر وات خروجی منابع روشنایی مختلف و ... طراحی نورپردازی را انجام دهیم. برای کسب اطلاعات تکمیلی می توانید مقاله سایر اصول اولیه نورپردازی که باید برای شروع پروژه خود باید بدانید را نیز مطالعه فرمایید.