راهبردهای حل مسئله

مقدمه: حل مسئله ریاضی توسط دانش آموزان یکی از مهارتهای مهم آموزشی است که نقش بسزایی در تقویت تفکر منطقی و توانایی های تحلیلی آنها دارد.

برای حل موثر مسائل ریاضی ، دانش آموزان باید ابتدا مسئله را خوب بخوانند و آن را درک کنند. این امر شامل خواندن دقیق مسئله ، شناسایی داده های موجود و تعیین آنچه که باید پیدا شود میشود. در مرحله بعدی برنامه ریزی برای حل مسئله است، در این مرحله دانش آموزان باید راهبردها و تکنیکهای مختلفی را بررسی کنند تا بهترین روش برای حل مسئله را انتخاب کنند.

در اینجا ۸ روش راهبردهای حل مسئله را بیان می کنیم :

۱ - راهبرد رسم شکل : کشیدن یک شکل مناسب می تواند به حل مسئله کمک کند یا بطور کامل منجر به حل مسئله شود به گونه ای که نیازی به نوشتن فرمولها و محاسبات نباشد. منظور از رسم شکل نقاشی نیست، بلکه باید شکل های ساده کشید.

۲ - راهبرد الگو سازی : برای حل برخی مسائل باید همه ی حالتهای ممکن را نوشت و برای اینکه هیچ موردی از قلم جا نیفتد باید آنها را با نظم و ترتیب مشخصی نوشت. بنابرای در مسئله هایی که لازم است همه ی پاسخ های ممکن را نوشت می توانید از این راهبرد استفاده کنید. با توجه به نظم و ترتیبی که می سازید به این راهبرد تفکر نظام دار نیز می گویند.

۳ - راهبرد حذف حالتهای نامطلوب : ابتدا به کمک راهبرد الگو سازی فهرستی از تمام حالتهای ممکن را بنویسید سپس با توجه به داده ها و شرایطی که در مسئله ذکر شده حالتهای نامطلوب و نادرست را حذف کنید ، پاسخهای باقیمانده همان پاسخ مسئله یا حالتهای مطلوب می باشند.

۴ - راهبرد الگو یابی : در ریاضی دو نوع الگوی عددی یا هندسی داریم؛ کشف الگو، رابطه و نظم موجود در بین دنباله های عددی یا هندسی کمک می کند تا بتوان خواسته ی مسئله را بدست آورد.

۵ - راهبرد حدس و آزمایش : گاهی ممکن است حل یک مسئله راه و روش مستقیمی نداشته یا راه حل آن طولانی و دشوار باشد در این صورت با یک روش منطقی و منظم می توان پاسخ مسئله را حدس زد. سپس با توجه به داده ها و شرایط مسئله حدس خود را بررسی کرده و با کمک‌ نتیجه ی بدست آمده حدس بعدی را بزنید تا کم کم به پاسخ مسئله نزدیک شوید.

۶ - راهبرد زیر مسئله : در این راهبرد مسئله های چند قسمتی و پیچیده را تبدیل به چند مسئله ی ساده نموده به این صورت که فهرستی از زیر مسئله ها را تهیه کرده و سپس به ترتیب آنها را حل کنید. اگر ترتیب زیر مسئله ها درست باشد در نهایت به خواسته ی اصلی مسئله می رسید.

۷ - راهبرد حل مسئله ی ساده تر : در حل بعضی از مسئله ها ابتدا مسئله ی ساده تر که مرتبط با مسئله ی اصلی می باشد را حل می کنیم. سپس با استفاده از پاسخ آن ، پاسخ مسئله ی اصلی را بدست می آوریم . برای ساده کردن مسئله می توان از عددهای تقریبی یا کوچکتر استفاده کرد و برای پیدا کردن پاسخ مسئله ی اصلی از راهبرد الگو یابی استفاده نمود.

۸ - راهبرد روش های نمادین : بسیاری از مسئله ها را می توانیم به کمک نمادهای جبری به یک معادله تبدیل کنیم و از طریق معادله مقدار خواسته شده را بدست آوریم. تبدیل مسئله به شکل هندسی و حل هندسی آن نوعی روش نمادین یا مدل سازی هندسی به شمار می رود.

نتیجه : به طور کلی حل مسئله ریاضی توسط دانش آموزان یک فرآیند پویا و چند مرحله ای است که نیازمند ترکیبی از دانش ریاضی ، مهارت تفکر و توانایی های اجتماعی است. پرورش این مهارتها در دانش آموزان می تواند آنها را برای مواجهه با چالش های پیچیده تر در زندگی و تحصیلات عالی آماده کند.