سعیده ملایی
سعیده ملایی
خواندن ۳ دقیقه·۱ سال پیش

نقد فیلم ضیافت بابت، فیلم مورد علاقه پاپ چه محتوایی دارد؟!

نویسنده: سعیده ملایی
نویسنده: سعیده ملایی


استفاده از متن با ذکر نام نویسنده بلامانع است.‌

✍️ فیلم مورد علاقه‌ی «پاپ فرانسیس»، بهره بردن از مواهب و زیبایی‌های دنیا!


«پاپ فرانسیس» گفته است که فیلم «ضیافت‌بابــِت»، فیلمِ مورد علاقه‌ی اوست. این فیلم در سال ۱۹۸۷ میلادی، برنده‌ی «جایزه اسکار بهترین فیلم خارجی‌زبان» شد. شاید همین دلایل کافی باشد تا به بررسی فیلم بپردازیم.


در قرن نوزدهم در یک روستای دورافتاده در دانمارک، دو خواهر به نام‌های مارتینا و فیلیپا، زندگی افراطی مسیحی دارند که حول محور پدرشان، و کلیسایشان می‌چرخد. پدر آنها کشیش و مورد اعتماد اهالی روستا بود. هر دو فرصت داشتند روستا را ترک کنند؛ یکی می توانست با یک افسر جوان ارتش ازدواج کند و دیگری با یک خواننده اپرا فرانسوی. اما آن دو به خاطر عقاید پدرشان، در هر مورد مخالفت کردند و زندگی خود را صرف مراقبت از پدر و کمک به او در امورات کلیسا کردند. سال‌ها بعد، پس از فوت پدرشان دوخواهر که حالا پیر شده‌اند، میزبان پناهنده فرانسوی به نام «بابت هرسنت» می‌شوند. خانوم بابت می‌پذیرد به عنوان خدمتکار برای آنها کار کند. «بابت» پس از برنده شدن در یک مسابقه بخت‌آزمایی پول بسیاری به دست می‌آورد، اما تصمیم می‌گیرد محبت خواهران را جبران کند و به آنها و دوستانشان در صدمین سالگرد تولد پدرشان پیشنهاد پختن غذاهای فرانسوی را می‌دهد. بابت چشم آنها را به روی دنیای جدید باز می‌کند. دنیای جدید پر از مزه‌ها و رنگ‌های جدید است. دو خواهر پیش از آمدن بابت حتی در غذا خوردن برای خود سخت می‌گرفتند و غذاهایی ساده و بدمزه و بدون رعایت سلیقه می‌خوردند، گویی غذاهای خوب با روح دین‌داری آنها در تضاد بود. با آمدن بابت، آن دو متوجه می‌شوند که حتی در عدم ازدواج هم اشتباه کرده‌اند.


اما چه چیز باعث شده بود تا آن دو از مواهب الهی دست بشویند و زندگی ریاضت‌کشانه‌‌ای را تحمل کنند؟ برگزاری ضیافت در روستا و در صدمین سالگرد درگذشت پدرشان، و میزی که با غذاهای فرانسوی پر شده، اهالی روستارا به درک جدیدی از زندگی می‌رساند، آنها که سال‌ها ، فکر می‌کردند روح‌دینداری یعنی امساک از خوبی‌های دنیا!



این فیلم از دیدگاه پاپ‌فرانسیس در آن زمان ستایش شد. از دیدگاه یک مسلمان هم می‌توان به آن نمره‌ی بیست داد. اگر فرض کنیم این فیلم را یک مسلمان ساخته و تمام برچسب‌های آیینی از جمله کشیش، خواهران روحانی، ماهیت غذاها _که ممکن است برخی از آنها حلال نباشند_ را کنار بگذاریم و بخواهیم از ورای دین مسیحی به مفهوم و مغز این فیلم نگاه کنیم، می‌توانیم آن را با آنچه که خداوند در اسلام ما را به آن فرامی‌خواند تطبیق دهیم. خدا از ما می‌خواهد تا از حلال‌ها و طیبات دنیا بهره ببریم.

در این فیلم، پدر در کسوت یک کشیش به عنوان نمادی از شخصیتی مسیحی افراطی است که با سرنوشت دخترانش بازی می‌کند، او عشق و علاقه بین یک مرد و زن را که قصد ازدواج دارند تقبیح می‌کند و این قبح‌نمایی پنهانی، دخترانش را تا زمان پیری از داشتن همسر محروم می‌کند.

در نهایت این دو خواهر همراه با اهالی روستا در آیین ضیافت بابت شرکت می‌کنند و آنچه را که سال‌ها از آن پرهیز کرده بودند را در سکوت و در میان نور درخشنده‌ی شمع‌هایی که بابت با نوع تفکرش به ارمغان آورده تجربه می‌کنند. مراسم ضیافت آمیخته‌ای از حسرت سالیان از دست رفته در اشتباه، احترام و قدردانی از بابت و لذت بردن است.


لحظات شروع ضیافت وقتی مهمانان بر سر میز نشسته‌اند، مخاطب را به یاد مائده‌ی آسمانی حضرت عیسی (ع) می‌اندازد و «بابت» در این صحنه زنی است که افکار مسیح (ع) را در میان اهالی روستا متجلی می‌سازد و برای خواهرانی که سال‌ها در بند افکار غلط بودند، رهایی و نور به ارمغان می‌آورد.

نقد فیلمپاپ فرانسیس
نویسنده، مترجم.
شاید از این پست‌ها خوشتان بیاید