زحمت و سختی کار روی صحنه‌ی تئاتر به شدت زیاد است. اما به ندرت استقبال از این هنر به اندازه‌ی کافی است. هر چند نمایشی مثل بک تو بلک سجاد افشاریان، اهالی تئاتر را به فروش امیدوار می‌کند. در نتیجه این سوال پیش می‌آید که این روزها وضعیت استقبال مخاطبین از تئاتر به چه صورت است و چه کارهایی می‌توان برای فروش بیشتر انجام داد.
ریحانه توپچی، مسئول روابط‌عمومی و تبلیغات تئاتر در گروه‌های مختلف تئاتری از جمله اجرای "از نظر سیاسی بی‌ضرر" ابراهیم پشت‌کوهی، در گفتگو با میزانسن، این موارد را تحلیل و به سوالات ما پاسخ می‌دهد.
▫️این روزها میزان استقبال از نمایش‌های روی صحنه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
استقبال نسبت به قبل کمتر نشده است که شاید بیشتر هم شده باشد. وضعیت استقبال از تئاتر به طورکلی خیلی عالی نیست. از بعد از اتفاقات سال ۱۴۰۱، عده‌ی زیادی از تئاتربین‌ها و خود اهالی تئاتر دیگر به سمت کارهای مجوزدار نمی‌روند. اما عده‌ی دیگری هم به خاطر حضور بیشتر سلبریتی‌ها در تئاتر و معروفیت کارهای کمدی به مخاطبین تئاتر اضافه شده‌اند. در نتیجه یک سری از تئاترها همچنان فروش به شدت زیادی دارند و این میانگین کلی فروش تئاتر را در سطح متوسطی نگه می‌دارد.
▫️با توجه به اینکه اشاره کردید تئاترهای پرفروش هنوز وجود دارند، کدام اجراها پرمخاطب هستند؟
اولین عامل فروش تئاتر در حال حاضر، حضور یک شخص معروف و محبوب و سلبریتی و بازیگران مشهور سینمایی و خواننده‌ها و رپرها و حتی افراد فعال در فضای مجازی است. این تئاترها حتی افرادی که معمولا تئاتر نمی‌بینند را هم جذب این فضا می‌کند. تئاترهای کمدی هم همچنان مخاطبین ثابت خود را دارد. در واقع پاسخ من به این سوال این است که این روزها تئاتر تعداد زیادی از مخاطبین قبلی خود را از دست داده است و اجراهایی که تلاش می‌کنند از طریق تبلیغات و المان‌های خاص و استفاده از افراد مشهور مخاطبین جدید به دست آورند، فروش بیشتری دارند.
▫️چه عواملی باعث می‌شود اجراها دیده نشوند؟
الان به طور کلی محدودیت‌ها و موانع اجرایی خیلی زیادی برای گروه‌های تئاتری وجود دارد هم از سمت مرکز هنرهای نمایشی هم مسائل مالی و هم حتی مشکلات شخصی و درون‌گروهی. این محدودیت‌ها همگی باعث کمتر دیده شدن برخی اجراها می‌شوند. بعضی اجراها به قدری شامل مسائل ممیزی مرکز هنرها می‌شوند که اصل محتوا و فرم اجرایشان تغییر می‌کند و تبدیل به اجرای جدیدی می‌شود و این باعث می‌شود مخاطبین کمتر ارتباط برقرار کنند. یکی از دلایل اصلی می‌تواند این باشد که گروهی تلاش می‌کنند از قالب‌های مرسوم بیرون بیایند و سبک‌های خاص و جدیدی را امتحان کنند. این کار در اکثر مواقع باعث می‌شود که مردم سخت‌تر بتوانند ارتباط برقرار کنند و اجراها کمتر دیده بشوند. یکی دیگر از مسائل اجراهای شهرستان‌هاست. خیلی از شهرها سالن تئاتر ندارند یا اگر هم داشته باشند فرهنگ تئاتر دیدن در آن شهرها وجود ندارد. این باعث می‌شود که کار گروه‌های تئاتری که در شهر تهران نیستند به شدت سخت باشد و دیده نشوند.
▫️نحوه جذب و انتخاب مخاطب به چه صورت است؟
اصلی‌ترین کار برای جذب مخاطب ارتباط با جامعه است. هر چقدر که ما مخاطب هدف خود را بیشتر بشناسیم و ارتباط مستقیم‌‌تری برقرار کنیم برای ساخت یک نمایش، بهتر می‌توانیم مخاطب را جذب کنیم. در موضوع اصلی، متن، انتخاب بازیگر و نحوه‌ی اجرایی باید همواره مخاطبمان را در نظر بگیریم که چگونه می‌تواند ارتباط بهتری با کار برقرار کند. این روزها اصلی‌ترین کار تبلیغات فضای مجازی است.
▫️پس با همه‌ی این توصیفات، گروه‌های تئاتری چه ترفندهایی برای فروش بیشتر و دیده شدن باید به کار گیرند؟
این که بتوانند خوب خود و گروه‌شان و همچنین اثرشان را پرزنت کنند. این روزها اکثریت مردم در شرایط روحی خوبی نیستند و این مسئله در انتخاب‌شان برای تفریح و سرگرمی اثرگذار است. گروه‌ها باید این را در نظر بگیرند و بتوانند اثری تولید کنند که تکراری نباشد و با فضای ذهنی این مردم هم‌سو باشد، تا بتوانند مخاطبین ثابتی به دست آورند. مخاطبینی که حتی بعد از یک اجرا، دنبال‌کننده‌ی گروه بشوند و دوست داشته باشند حرف‌های بعدی گروه را هم بشنوند. بخش بزرگی از این ارتباط در فضای مجازی شکل می‌گیرد و گروه‌ها باید برای تولید محتوا در فضای اینستاگرام و دیگر مدیاها زمان زیادی بگذارند. یکی دیگر از کارهای اساسی این است که به تمام جزئیات اثر توجه شود و برای هر بخش عوامل متخصص همان بخش در نظر گرفته شود تا اجرا تماما از کیفیت بالایی برخوردار باشد. در انتها اینکه باید برای همه‌چیز برنامه‌ریزی دقیق داشته باشند و اهمیت کار گروهی را درک کرده باشند.
▫️آیا تماشاخانه‌ها در بیشتر دیده شدن آثار تاثیر دارند؟ و کدام تماشاخانه‌ها مخاطب بیشتری جذب می‌کنند؟
به نظر من این روزها تماشاخانه‌ها معیار خیلی خوبی برای دیده شدن یا نشدن یک اثر نیستند. شاید حتی برای دیده نشدن بیشتر تاثیر داشته باشند. مثلا تماشاخانه شهرزاد با توجه به فعالیت‌های اخیرش مخاطبین تئاتری خود را از دست داده است و اهالی اصیل تئاتر هم سمت اجرا بردن در این تماشاخانه نمی‌روند. تماشاخانه‌هایی که در موقعیت مکانی مرکز شهر هستند، اکثرا در یک سطح هستند. اما اگر اجرایی تبلیغات درست و خوبی داشته باشد و مطالبی که تا الان به آن پرداخته شد را در نظر بگیرند، در هرکجا که باشند دیده می‌شوند.
