جناب آقای سید علی عظیمینیا، با توجه به تخصص شما در حقوق عمومی و تجربهتان در حوزه تعاون، لطفاً نقش تعاون را در ساختار اجتماعی و اقتصادی جامعه ایران و همچنین جایگاه آن در آموزههای اسلامی و قرآنی تشریح بفرمایید. بهویژه، چگونه تعاون میتواند به تحقق عدالت اجتماعی، کاهش بیکاری و تقویت همبستگی ملی کمک کند؟» نقش تعاون در رفع بیکاری و تحقق اشتغال کامل بخش تعاون بهعنوان یکی از ارکان اقتصاد مقاومتی، ظرفیتهای منحصربهفردی برای کاهش بیکاری و دستیابی به اشتغال کامل دارد:
- ایجاد فرصتهای شغلی با سرمایه خرد:
تعاونیها با تجمیع منابع کوچک اعضا، میتوانند کسبوکارهای محلی و پایدار راهاندازی کنند، بدون نیاز به سرمایهگذاری کلان دولتی.
- توزیع عادلانه فرصتها:
در تعاونیها، مالکیت و مدیریت بهصورت جمعی است. این ساختار مانع تمرکز ثروت و فرصت در دست گروههای خاص شده و امکان مشارکت اقشار مختلف جامعه را فراهم میکند.
- توان جذب جوانان و فارغالتحصیلان:
تعاونیهای دانشبنیان و تخصصی میتوانند بستری برای ورود جوانان تحصیلکرده به بازار کار باشند، بهویژه در قالب باشگاههای نخبگان تعاونی یا دانشگاههای تعاونی. - انعطافپذیری در حوزههای مختلف اقتصادی: تعاونیها میتوانند در کشاورزی، صنعت، خدمات، آموزش و حتی فناوریهای نوین فعالیت کنند؛ این تنوع، امکان اشتغالزایی در مناطق مختلف کشور را فراهم میسازد.
--- جایگاه تعاون در قرآن و اسلام در آموزههای اسلامی، تعاون نهتنها یک اصل اخلاقی بلکه یک ضرورت اجتماعی و دینی تلقی میشود:
- آیه کلیدی قرآن: ﴿وَتَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَالتَّقْوَىٰ وَلَا تَعَاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ﴾ (سوره مائده، آیه ۲) این آیه، اصل تعاون را در مسیر نیکی و تقوا واجب دانسته و از همکاری در مسیر ظلم و فساد نهی میکند.
- مبانی اجتماعی اسلام:
اسلام انسان را موجودی اجتماعی میداند که نیازهایش جز در تعامل با دیگران برآورده نمیشود. تعاون، ابزار تحقق این تعامل سازنده است.
- احادیث و سیره نبوی:
در روایات متعدد، پیامبر اسلام (ص) و ائمه اطهار (ع) مردم را به همکاری، همیاری و مشارکت در امور خیر دعوت کردهاند. این آموزهها، بنیان فکری تعاونیها را شکل میدهند.
- فقه اسلامی و تعاون:
بسیاری از فقها، تعاون را مصداقی از امر به معروف و نهی از منکر، و ابزاری برای تحقق عدالت اجتماعی دانستهاند. در فقه سیاسی نیز تعاون میتواند مبنای مشارکت مردمی در اداره امور باشد.
--- در مجموع، تعاون در نگاه اسلامی نهتنها یک ابزار اقتصادی، بلکه یک وظیفه اجتماعی و دینی است. اگر این ظرفیتها با سیاستگذاری صحیح و حمایت حقوقی همراه شوند، میتوانند نقش مؤثری در کاهش بیکاری، تحقق اشتغال کامل و تقویت انسجام اجتماعی ایفا کنند.
