از مهم‌ترین چالش‌هایی که دولت‌ها با آن مواجه هستند، پاسخ به خواسته‌ها و انتظارات در حال تغییر شهروندان و کسب‌وکارها می‌باشد. در راستای پاسخ به این خواسته‌ها است که دولت باید در جستجوی شیوه‌های نوینی باشد که نوآوری مستمر در ارائه خدمات عمومی را به ارمغان آورد. کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات جهت ارائه خدمات دولتی به جامعه، که از آن تحت عنوان دولت الکترونیک نام می‌برند، ابتکار عمل جدیدی است که قصد دارد تا زمینه دسترسی شهروندان و کسب‌وکارها به خدمات عمومی را از طریق بسترهای ایجاد شده فراهم آورد و روابط دولت با شهروندان، کسب‌وکارها و ارگان‌های دولتی را به گونه‌ای جدید پایه ریزی نماید.
حرکت به سمت دولت الکترونیکی یکپارچه و تعامل‌پذیر نیازمند تدوین زیرساخت‌هایی است که اهم آنها با محوریت سازمان فناوری اطلاعات است که با برنامه ای منسجم ضمن هماهنگی با سایر مراجع تأثیرگذار با همراهی دولت در مرحله اجرایی است. ایجاد مرکز ملی تبادل اطلاعات ازجمله مهم‌ترین زیرساخت‌های تحقق دولت الکترونیکی است.
مرکز ملی تبادل اطلاعات به منظور تبادل و به اشتراک گذاری اطلاعات، استعلام‌ها و خدمات الکترونیکی بین نهادی ایجاد شده است. مرکز ملی تبادل اطلاعات در بستر نرم افزاری تبادل خدمات دولت الکترونیک با نام گذرگاه خدمات دولت الکترونیک (GSB) و گذرگاه عمومی خدمات دولت الکترونیک (PGSB) راه‌اندازی شده است.
با توجه به ضرورت رعایت ملاحظات امنیتی و تبادل خدمات در بستری امن و اختصاصی بین دستگاه‌های اجرایی، گذرگاه GSB در شبکه‌ای جداگانه و منفصل از اینترنت و گذرگاه PGSB به‌منظور ارائه خدمات دولت الکترونیک به کسب‌وکارها و شرکت‌های خصوصی و از طریق اینترنت راه‌اندازی شده و مورد بهره‌برداری قرار گرفته‌اند.
1.گذرگاه خدمات دولت (GSB)
گذرگاه خدمات دولت(Government Service Bus) تبادل اطلاعات و خدمات در بین سازمان های دولتی است و برای به اشتراک‌گذاری و ادغام داده‌های دولتی برای تسهیل اهرم‌های سرمایه‌گذاری بهتر در سیستم‌های فناوری اطلاعات و بهبود قابلیت‌های مدیریتی ایجاد شده است. در این روش ارتباط امنی بین دولت‌ها و یا ارگان‌های درون دولت برقرار است، اغلب خدمات دولتی با یکدیگر مرتبط بوده و هر یک از ارگان ها می‌توانند خدماتی به یکدیگر ارائه کنند. و بدین ترتیب مدیریت اجرایی کیفیت بیشتری خواهد داشت.
اهداف، ابعاد و مزايای GSB
اشتراک‌گذاری اطلاعات در بین سازمان‌های دولتی مزایای زیادی دارد، از جمله:
در واقع دولت الکترونیک می‌تواند به جلوگیری از ایجاد بن‌بست‌های ارتباطی کمک کند، زیرا بخش های مختلف می‌توانند به هم متصل شود. اطلاعات را می‌توان در لحظه به اشتراک گذاشت و به آنها دسترسی داشت. این تبادلات شامل تبادل افقی (بین نهادهای دولتی مختلف)، تبادل عمودی (بین نهادهای دولتی ملی و محلی و در سطوح مختلف) می‌شود.
تأثیر رهبری در سطح بالا، ارتباط و تعامل دوجانبه، سازگاری، حمایت مدیریت عالی، هزینه‌های مالی، فرایند امنیت، مزایا و ریسک‌های مورد انتظار بر میزان اشتراک اطلاعات میان سازمان‌های دولتی از دیگر مزایای گذرگاه خدمات دولت است.
2.گذرگاه خدمات عمومی دولت (PGSB)
هدف (Public Government Service Bus ) PGSB از بین بردن قانون‌شکنی، صرفه‌جویی در زمان، صرفه جویی در هزینه، ایجاد شفافیت در محیط کسبوکار و در عین حال تعامل با دولت است. گذرگاه خدمات عمومی دولت ، دولت‌ها و سازمان‌های مرتبط را قادر می‌سازد تا راحت‌تر با هم کار کنند تا با خطوط کلیدی کسبوکار، خدمات بهتری را به شهروندان ارائه دهند.
ابعاد و مزايای PGSB:
از قابلیت‌های PGSB می توان به ارائه دسترسی یک مرحله‌ای به اطلاعات و فعال کردن ارتباط دیجیتال با استفاده از زبان های برنامه نویسی مثل XML، ارائه شفافیت و کارایی با در دسترس قرار دادن خدمات و اطلاعات از راه دور و سریع اشاره کرده که برای کمک به کارآفرینان یا کسب‌وکارها ایجاد شده است که ضمن استفاده از داده‌ها با سرعت بیشتر در تسهیل امور و اتصال کانال تبادل اطلاعات فروشندگان به خریداران تاثیر بسزایی دارد.
برای اطلاعات بیشتر مقاله مروری بر GSB و PGSB را در سایت سیتاد مطالعه نمایید.
در ایران خدمات PGSB که در گذشته با اسم سروا از آن یاد می‌شد به شرکت سیتاد به عنوان اپراتور اول گذرگاه عمومی خدمات دولت واگذار شده است. همچنین سیتاد مجوز ارائه خدمات GSB نیز دارد. کسب‌وکارها می‌توانند در صورت اخذ مجوز از دستگاه‌های اجرایی یا سازمان سرویس‌دهنده سرویس مورد نیاز خود را از سیتاد دریافت کنند. در بازارچه خدمات سیتاد سرویس‌هایی مثل سرویس شاهکار از سازمان تنظیم مقررات، سرویس استعلام هویت ثبت‌احوال، سرویس استعلام کد پستی شرکت پست و بیش از 600 سرویس فعال دیگر در دسترس کسبوکار است. در صورت نیاز کسب‌وکارها می‌توانند از طریق تماس با تلفن مستقیم 02142861428 و یا از طریق فرم درخواست مشاوره اطلاعات بیشتری در خصوص گذرگاه خدمات دولت دریافت نمایند.
