شاید برای شما هم این سوال پیش آمده باشد که کدام خودرو فرسوده و از رده خارج است؟ کدام خودروها در لیست فرسوده قرار می‌گیرند؟ قوانین ماشین فرسوده چیست؟ ما در این مقاله قصد داریم اسقاط خودرو و شرایط و قوانین آن را مورد بررسی قرار دهیم. اگر از صاحبان وسایل نقلیه قدیمی هستید، این مطلب مخصوص شما نگارش و تهیه شده است. صرف چند دقیقه زمان و مطالعه این محتوا برای اسقاط اتومبیل قدیمی، میزان اهمیت شما به محیط زیست را نشان می‌دهد. پس برای چند دقیقه همراه ما باشید. خودروی فرسوده، خودرویی است که سن قانونی خود را سپری کرده باشد. براساس ماده ۸ قانون هوای پاک که در ۲۵ تیر ۱۳۹۶ برای حفظ سلامت و جلوگیری از آلودگی بیش از حد هوا به تصویب هیات وزیران رسید، تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی مالک وسایل نقلیه موظف‌اند وسیله نقلیه را پس از رسیدن به سن فرسودگی از رده خارج کنند. این سن برای خودروهای سواری، سنگین و نیمه سنگین و موتور سیکلت تفاوت دارد.
بر اساس این طرح، مراکزی به نام مراکز اسقاط خودروهای فرسوده تشکیل شدند تا خودروهای فرسوده را از رده خارج کنند. خودرو فرسوده یکی از عوامل اصلی آلودگی هوای شهرهای کوچک و بزرگ می‌باشد. علاوه بر این، مصرف سوخت بالای خودروهای فرسوده، هزینه‌های هنگفت برای اقتصاد کشور ایجاد می‌کند. این دلیل کافی است تا دولت به فکر جمع آوری و جایگزینی خودروهای قدیمی و اسقاط با خودروهای جدید باشد. قوانین هوای پاک صاحبان خودروهای فرسوده را ملزم می کند که خودروهای خود را در پایان عمر مفید خود بازنشسته کنند. سن خودروهای فرسوده بسته به نحوه استفاده متفاوت است. به عنوان مثال، طول عمر یک اتومبیل شخصی بسیار بیشتر از خودروهای مورد استفاده در تاکسیرانی است. بعد از اینکه این خودروها از رده خارج شدند، نوبت به ثبت نام و خرید خودروی جدید می رسد.
نخستین روش تشخیص فرسودگی خودرو، عمر خودرو می‌باشد که به روش نگهداری از خودرو و شرایط آب و هوایی و اقلیمی بستگی دارد.
سن فرسودگی خودرو با شرایط متفاوت به شرح زیر است:
برای فرسودگی اتومبیل عدد دقیق و ثابتی وجود ندارد. میانگین سنی خودروهای فرسوده در ایران به صورت کلی، بیست سال می‌باشد. این مقدار مربوط به خودروهایی است که به صورت مداوم در تردد شهری و برون شهری نیستند. برای تاکسی‌ها و وسایل نقلیه عمومی مانند اتوبوس، این زمان کمتر بوده و این خودروها باید زودتر از رده خارج و جایگزین شوند. نکته مهمی که باید در اینجا به ان اشاره کنیم این است که فاکتورهای دیگری نیز در فرسودگی خودرو و اسقاط آن مؤثر است. تعیین زمان دقیق فرسودگی خودروها به عوامل زیر بستگی دارد:
اتومبیل در زمانی که به سن فرسودگی رسید، باید اسقاط و از رده خارج شود. طول عمر دقیق خودروها در کشورهای مختلف متفاوت است. به عنوان مثال این عدد در کشورهای صنعتی و پیشرفته پنج سال است در حالی که در کشورهای در حال توسعه این رقم بالاتر است.
در جواب باید بگوییم خیر، متاسفانه در کشور شاهد آن هستیم که خودروهای غیراستاندارد و بی کیفیت در حال تولید هستند.
در گذشته سن خودرو ملاک تعیین فرسودگی آن بود. اما پس از مطالعات و بررسی‌های بیشتر موارد دیگری مانند تکنولوژی مورد استفاده در خودرو اضافه شدند.
یکی از مهم ترین نکاتی که در خرید اتومبیل به آن توجه می‌کنیم، ایمن بودن خودرو می‌باشد. خودرویی مناسب استفاده و تردد است که سلامت مسافران را تضمین کرده و به مقصد برساند. مشاهده ایرادات فنی بالا یکی از نشانه‌های اسقاط خودرو است. اسقاط خودروهای فرسوده باعث کاهش تصادفات، بهبود ایمنی مسافران، کاهش آلودگی هوا و کاهش مصرف سوخت می شود. یکی از خطرهایی که خودروهای فرسوده دارند این است که، قطعات آسیب دیده خودروی فرسوده هر لحظه امکان دارد جدا شده و باعث تصادفات شدید و در نتیجه به خطر افتادن جان مسافران خودرو شود.
یکی از فاکتورهای مهم و عامل شماره یک شناسایی خودرو فرسوده، آلایندگی هوا و آسیب‌های زیست محیطی می‌باشد. آلودگی اتومبیل‌های فرسوده و قدیمی نفس کشیدن را در شهرها سخت تر می‌کند. در زیر به برخی از آلاینده‌های مهم هوا اشاره می‌کنیم پس با ما همراه باشید.
هیدروکربن‌ها
هیدروکربن‌ها مولکول‌هایی هستند که در نتیجه نسوختن و یا نیمه سوختن، در سوخت خودرو بدون تغییر از خودرو خارج می‌شوند. ازن نیز باعث آبریزش شده و به ریه ها صدمه زده و به سیستم تنفسی آسیب می‌رساند و توانایی ایجاد سرطان را دارد.
اکسیدهای نیتروژن (NOX)
حرارت و فشار زیادی در موتور خودروها وجود دارد! احتراق سوخت‌ها در دمای بالا باعث تولید این آلاینده می شود. اکسیدهای نیتروژن نه تنها خود آلاینده مهم هوا هستند، بلکه طی واکنش شیمیایی با اکسیژن جو منجر به تشکیل ازن و باران اسیدی می‌شوند.
مونوکسید کربن
مونوکسید کربن محصول احتراق ناقص است و زمانی که کربن موجود در سوخت کاملاً اکسید نشده باشد، محصول به جای دی اکسید کربن، مونوکسید کربن است. مونوکسید کربن باعث کاهش اکسیژن خون شده و برای افراد مبتلا به بیماری قلبی خطرناک است.
دی اکسید کربن
دی اکسید کربن محصول احتراق کامل است اما در سال‌های اخیر آژانس حفاظت از محیط زیست (EPA) آن را آلاینده می داند. تقریباً اکثر افراد می‌دانند که گاز دی اکسید کربن چیست؟ البته طبق نام گذاری صحیح جهانی صحیح تر این است که آن را «کربن دی اکسید» بنامیم. گاز کربن دی اکسید با نام اختصاری CO2 یک مولکول رایج در طبیعت است. این گاز در سرتاسر جو کره‌ی زمین موجود است و یکی از مهمترین گازهای گلخانه ای به شمار می آید که در گرمایش زمین نقش موثری دارد.
براساس آمارها، کاهش تردد خودروهای فرسوده و قدیمی، کمک شایانی به کاهش آلودگی هوا می‌کند. همچنین از رده خارج کردن این خودروها کمک بزرگی به حفظ محیط زیست می‌کند. گرانی خودرو جدید یکی از دلایلی است که مالکان خودروهای فرسوده تمایلی به تعویض خودروهای خود ندارند. به همین علت دولت و خودروسازان برای حل این مشکل تسهیلاتی در نظر گرفته است که مالکان خودروهای فرسوده می‌توانند از آن بهره مند شوند.
با توجه به اهمیت خروج خودروهای فرسوده از چرخه فعالیت در سطح معابر، دولت طرح‌های متنوعی را برای این مسئله در نظر گرفته است که یکی از این قوانین، طرح نقدی خروج ماشین‌های فرسوده است. مراحل اسقاط در این قانون به شرح زیر است:
مالکان خودروهای فرسوده برای ثبت، مدارکی را باید در سامانه نوسازی بارگذاری کنند که مهمترین آن ثبت و بارگذاری سند است. در این سامانه می‌توان اسناد را به صورت ایمن بارگذاری کرد. در مرحله بعدی مالک باید مدارک مربوط به خودرو فرسوده مانند عوارض و مالیات را بارگذاری کند. مرحله سوم و چهارم دریافت مشخصات خودرو مانند شناسه مالک و شماره شاسی است.
دولت برای تسهیل از رده خارج کردن خودروهای فرسوده، اقدام به برگزاری قرعه کشی برای این خودروها با شرایط خاص کرده است:
