اردک های اهلی دارای نژاد های گوناگونی در رنگ ها و شکل های مختلفی میباشد. پرورش و جوجه کشی اردک ها معمولا برای تخم ها، پر و کرک ، و گوشت انجام میشود. البته بعضی افراد نیز آنها را برای استفاده به عنوان حیوان خانگی و نمایش نگهداری میکنند. تعداد زیادی اردک اهلی در نژاد های مختلف وجود دارند که تقریبا ریشه تمامی آنها به اردک وحشی برمیگردد. در ادامه به بررسی و معرفی انواع نژاد های اردک اهلی می پردازیم.
مبدا این نژاد کشور چین است و اولین بار در سال ۱۸۷۳ به عنوان یک نژاد مشخص معرفی شده‌است. در حال حاضر بیشتر مزارع پرورش اردک گوشتی در آمریکا از این نژاد استفاده میکنند. وزن اردک نر بالغ در حدود ۴ تا ۴.۵ کیلوگرم و اردک ماده بالغ ۳.۶ تا ۴.۱۰۰ کیلوگرم است.
اردک پکین تخم گذاری خوبی دارد، به طوری که سالانه بین ۱۳۰ تا ۱۷۰ عدد تخم میگذارد و وزن هر یک عدد تخم آن بین ۶۰ تا ۸۰ گرم بوده و رنگ پوسته آن سفید کرمی و یا سبز زیتونی است. این نژاد دارای بدنی کشیده وسینه‌ای پهن بوده و رنگ آن سفید کرمی و رنگ پوست آن زرد و رنگ منقار و پاها پرتقالی است.
وجه تمایز مرغابی نر از ماده، وجود دو پر کوچک تابیده در منتهای الیه دم است. امتداد بدن از شانه به طرف پشت، شیب دار بوده و در حقیقت قسمت انتهایی بدن و دم نزدیک زمین قرار گرفته‌است. این طرز ساختمان بدن و همچنین طرز راه رفتن، پرنده را شبیه به پنگوئن‌ها می‌سازد.
طرز ساختمان بدن سبب شده‌است که حیوان نتواند به آسانی بر روی زمین جفتگیری کند از این رو برای جفتگیری باید در آب برود. بهترین سن برای عرضه در بازار سن ۸ تا ۱۲ هفتگی است و در این سن وزن اردک بین ۲.۵ تا ۳.۵ کیلوگرم خواهد بود، و پس از آن به تدریج از کیفیت گوشت کاسته میشود.
نژاد اردک کال، یک پرنده جذاب و زیبا است که معمولا به عنوان حیوان خانگی نگهداری میشود. این پرنده دارای سایز کوچکی بوده و در گذشته در شکار ها برای جذب پرنده های بزرگتر به سمت شکارچی استفاده می‌شده است
این اردک اهلی در ابتدا در پامرانیان سوئد پرورش یافته است اما این منطقه در حال حاضر در شمال غربی لهستان و شمال شرقی آلمان واقع شده است. از ویژگی های این پرنده می‌توان به ناحیه سر بیضی شکل، پرهای خاکستری مایل به آبی و کمی تیرگی در اطراف پر ها اشاره کرد.
این پرنده در سال ۱۸۹۱ پرورش یافت. اردک Campbell از نژاد های روئن، رانر و مالارد به وجود آمده است. دارای پرهای خاکی رنگ بوده و سری به رنگ قهوه ای یا سبز زیتونی به همراه منقار قهوه ای دارد. این پرنده میتواند سالانه حدود ۳۰۰ تخم بگذارد و از این نظر به عنوان پرنده تخم گذار قابل پرورش است
اردک مسکووی یکی از معروف ترین نژادهای گوشتی بوده که بیشتر به رنگ سفید یافت میشوند اما واریته هایی با رنگ سیاه، برنزی و سیاه و سبز هم از این نژاد وجود دارد. بر خلاف نام این نژاد زیستگاه اولیه آنها آمریکای مرکزی و جنوبی می باشد. جنس نر بالغ این نژاد به طور متوسط 4.5 کیلوگرم و جنس ماده نیز 3.5 کیلوگرم وزن دارد. چربی بسیار کم و لذیذ بودن گوشت این نژاد باعث شده تا برای تولید گوشت اردک این گونه ها بیشتر مورد توجه قرار گیرند. از طرفی گونه های موسکووی این پرنده طبیعت آرامی دارند و تا حدود زیادی ساکت هستند. شناسایی این نوع مرغابی ها از بقیه نژادها کار بسیار آسانی است چون بر صورت و اطراف چشم آنها یک لایه گوشتی قرمز رنگ وجود دارد.
این گونه از اردک های اهلی شده بومی فرانسه هستد و به دلیل ظاهر زیبا در درجه اول در رده اردک های تزئینی دسته بندی شده اند. همچنین این گونه پرندگان تخمگذاری پایینی داشته و به دلیل سنگین وزن بودن بعنوان پرنده گوشتی هم پرورش داده میشوند.
نر و ماده این نوع اردک ها به سادگی از یکدیگر قابل تفریق هستند. به طوریکه نرها دارای پرهای تیره تر بوده و سر و گردن آنها سبز براق است و یک حلقه سفید در انتهای گردن خود دارند. اما ماده اردک روئن دارای پرهای خاکستری روشن بوده که برخی رگ های آبی رنگ هم در میان آنها دیده میشود. نوک اردک های روئن سبز رنگ بوده و پاهای آنها نیز به رنگ آجری می باشد.نرهای این نژاد 4 الی 5 کیلوگرم و ماده ها 3.5 الی 4 کیلوگرم وزن دارند. ماده بین 50 الی 80 عدد تخم میگذارد رنگ تخم ها هم خاکستری و یا آبی مایل به سبز است.
این نوع اردک های اهلی به طور عمده برای گوشت پرورش داده میشوند. آنها جثه بزرگ با پرهای سفید رنگ خالص و پاهای کوتاهی دارند. شکم آنها به شکل موازی و نزدیک به زمین است. منشأ دقیق این نژاد هنوز مشخص نیست ولی آنها بعنوان بومی انگلستان معرفی شده اند. ماده ها در هر سال 80 عدد تخم میگذارند. وزن ماده حدودا 3 کیلو گرم و وزن نرهای این نژاد 3.5کیلو می باشد.
این نژاد به لحاظ ظاهری شبیه به نژاد پکن است اما یک تفاوت ظاهری بارزی بین این دو نژاد وجود دارد. اردک های پکن منقار نارنجی رنگ داشته و قامت ایستاده ای دارند. ولی رنگ منقار نژاد آیلزبری کم رنگ بوده و بدن آنها موازی سطح زمین است.
این گونه مرغابی ها جثه کوچکی داشته و بسیار پر سر رو صدا هستند. بعنوان اردک تزئینی و حیوان خانگی از این پرنده ها نگهداری میشود. البته اردک های کال یک مورد استفاده دیگری هم دارند و بعنوان طعمه از آنها استفاده میشود. شکارچیان مرغابی های وحشی با استفاده از آنها توجه مرغابی های وحشی را به اردک کال جذب نموده و سپس آنها را شکار میکنند.
این نوع مرغابی ها فرم بدنی کشیده ای دارند و بیشتر به شکل عمود بر زمین راه می روند. بر خلاف نام آنها، اردک رانر هندی بومی چین می باشد. هدف از پرورش این نژاد تولید تخم خوراکی اردک می باشد. زیرا این نژاد هم تخمگذاری بسیار بالایی دارد و هم تخم آن پر خاصیت است. آنها همانند مرغ تخمگذار در سال تا 280 الی 300 عدد تخم میتوانند تولید کنند. اما گوشت این نوع اردک ها لذیذ نبوده و مصرف خوراکی ندارد.
از ویژگی ظاهری این نوع مرغابی ها می توان به گردن دراز، منقار پهن و بلند و زرد رنگ اشاره کرد. در رنگ های قهوه ای، سفید و برنز دیده میشوند و به طور متوسط وزن آنها 2 کیلوگرم می باشد. گونه های رانر هندی به ندرت پرواز میکنند و بیشتر می دوند و کمتر کرچ میشوند.
نژاد خاکی کمپل که از تلاقی نژاد روئن، دوندی هندی و مالارد به دست آمده تا حدود زیادی شبیه به رانر هندی می باشد. این نژاد نیز تخمگذاری بالایی داشته و برای تولید تخم خوراکی اردک پرورش داده میشود. گوشت مرغابی خاکی کمپل نیز برای مصارف خوراکی مطلوب نیست.
بیشتر نژادهای اهلی شده از این نژاد به دست آمده اند. نژاد روئن شباهت زیادی به این مرغابی ها دارد. ماده این نژاد قهوه ای و کرم رنگ بوده ولی نرها کله سبز رنگی دارند با پرهای تیره تر در سینه و جثه آنها نیز بزرگتر از ماده ها می باشد. ماده های مالارد غریزه کرچی بسیار قوی دارند ولی تعداد تخمگذاری سالیانه آنها بسیار کم (15 الی 20 عدد) می باشد. در شمال ایران هم مرغابی های کله سبز یافت میشود.
البته به جز این نژاد چندین نوع اردک بومی دیگر نیز در ناحیه خزر ، شمال غربی و غربی و جنوبی ایران یافت میشوند. اردک های بومی ایران به رنگ گردویی ، سیاه، ابلق و قهوه ای وسفید و سیاه دیده میشوند.
