آشنایی با جرثقیل

تعریف جرثقیل سقفی:

ماشینی است که قادر به بلند کردن بار، پائین آوردن بار و جابجایی افقی آن (Overhead Crane) با استفاده از ساز و کارهاي خاص بالابر جرثقیل سقفی می باشد.

تقسیم بندي انواع جرثقیل (مانند جرثقیل دروازه ای و جرثقیل ستونی بازویی و ...) :

1. تجهیزات مکانیکی

2. تجهیزات برقی

تجهیزات مکانیکی :

ماشین فوق از اجزاي مختلف تشکیل شده که به ترتیب اهمیت اجزاء به شرح ذیل می باشد.

(Wire Rope) 1. سیم بکسل

( Brake) 2. ترمز

(Gear Box ) 3. گیربکس ها

( Motors) 4. الکترو موتور ها

(Drume) 5. درام

(Towing Nut) 6. مهره بکسل

( Hook) 7. مجموعه قلاب

( Spooling) 8. پولی بالا

(Wedge Sockets) 9. سیم گیر نهایی

1. سیم بکسل (طناب فولادي)

-1-1 تعریف: تشکیل شده از رشته هاي نازك فولادي که به ترتیب هاي خاص به دور هم بافته شده است. بافت و

ساختار آن مشخص کننده میزان استحکام، نوع کاربرد، محل کاربرد و همچنین مشخص کننده نوع سیم بکسل و

اسم تجاري آن می باشد. ( جرثقیل سیم بکسلی )

-1-2 وظیفه: تحمل نیرو جهت جابجایی بار

-1-3 نحوه عملکرد: با جمع شدن دور درام باعث بلند شدن بار می شود. هر سیم بکسل بسته به قطر سیم دور

درام خاصی جمع میشود، در غیراین صورت عمر کارکرد سیم بکسل کاهش می یابد .

-1-4 عیوب احتمالی:

1. کاهش قطر طناب

2. تاب طناب

٣. فرسودگی بیرونی یا درونی

4. کوفتگی (سگ پا )

5. مالش

6. خوردگی و زنگ زدگی

7. مفتول هاي شکسته

8. پارگی در اثر افزایش بار

-1-5 بازرسی : هدف از بازرسی جواب گویی به این مسئله است که آیا از سیم بکسل مورد نظر می توان بطور

قابل اطمینان استفاده کرد.

* روغن کاري دوره اي با روغن مناسب طناب امري ضروري است .خصوصیات مهم یک روغن مناسب براي روغن

کاري به شرح ذیل می باشد :

1. روغن باید فاقد اسید و مواد قلیایی باشد.

2. باید از چسبندگی کافی برخوردار باشد تا روي طناب بماند.

3. غلظت آن باید طوري باشد که بتواند به فضاي بین مفتول ها و استرندها نفوذ کند.

4. روغن نباید در محیط کاري با موادي تماس داشته باشد که در آن روغن قابل حل است .

بالا داشته باشد. Film Strength 5 .باید

6. باید در برابر اکسیده شدن مقاوم باشد.

روش هاي روغن کاري متداول در حال حاضر عبارتند از حمام مداوم، چکاندن، ریختن، آغشته کردن، روغن کاري

توسط برس یا فرچه و اسپري کردن(پاشیدن). زمانی که طناب خم میشود، روغن بسیار آسانتر نفوذ میکند .

فلش ها نشان دهنده جهت حرکت طناب است.

2. ترمز

-2-1 تعریف: ترمز ها انواع مختلفی دارند: الکتریکی، هیدرولیکی و پنوماتیکی که در اینجا بدلیل کاربرد ترمزهاي

الکتریکی در جرثقیل هاي تلفر فقط در مورد ترمزهاي الکتریکی بحث می کنیم.

ترمزهاي الکتریکی تشکیل شده اند از :

1. بدنه اصلی یا پوسته مگنت

2. دیسک

3. صفحه لنت

4. فنر

5. بوبین

6. پیچ تنظیم

7. پیچ اتصال

-2-2 وظیفه: با برقراري جریان، ترمز آزاد شده و اجازه چرخش به الکتروموتور می دهد و با قطع شدن جریان،

ترمز مانع از حرکت الکتروموتور شده و جرثقیل در همان حالت متوقف می گردد.

-2-3 نحوه عملکرد: در حالت توقف نیروي فشاري فنر، اصطکاکی بین لنت و دیسک ها ایجاد می کند که مانع

از چرخش محور الکتروموتور می شود و در حالت برقراري جریان میدان مغناطیسی بوبین بر نیروي فنر غلبه کرده و

باعث جذب دیسک به خود و جدا شدن از لنت می شود و محور الکتروموتور آزادانه شروع به چرخش می کند.

-2-4 عیوب:

1. سایش لنت و زیاد شدن فاصله بین دیسک و بوبین موجب تأخیر در جذب یا عدم جذب دیسک توسط بوبین

می شود. در بعضی ساختارها باعث سوختن بوبین و حتی الکتروموتور نیز می گردد.

2. سوختن بوبین بر اثر اختلالات برقی و یا زیاد شدن فاصله بین دیسک و بوبین صورت می گیرد.

-2-5 بازرسی

0 بر اساس سایز ترمز) . 3mm _ 0. 6mm) 1. کنترل فاصله بین دیسک و بوبین

2. کنترل ضخامت لنت

3. گیربکس

-3-1 تعریف: تشکیل شده از تعدادي چرخدنده که در داخل یک جعبه قرار گرفته و باعث انتقال نیرو و نسبت

انتقال نیرو می گردد و بسته به نوع کاربرد آن طراحی می شود.

-3-2 وظیفه : انتقال نیرو و تبدیل گشتاور ( کاهش یا افزایش سرعت)

-3-3 عملکرد: تعدادي چرخدنده با نسبت تبدیل انتقال هاي مختلف در کنار هم قرار گرفته و با استفاده از

نیروي چرخشی الکتروموتور سرعت را به صورت پله اي کاهش و در نهایت در قسمت خروجی گیربکس، با افزایش

نیرو و گشتاور مورد نیاز، به بیرون انتقال می دهد.

-3-4 عیوب :

1. روغن ریزي در محل کاسه نمدها

2. مستهلک شدن بلبرینگ ها

3. کثیف شدن واسکازین

4. سایش چرخ دنده ها و دندانه هاي هزارخاري

5. شکسته شدن چرخدنده ها

6. صداي غیرمعمول

-3-5 بازرسی:

1. کنترل چشمی روغن ریزي

2. کنترل سطح واسکازین شامل بلیرینگ ها، کاسه نمد و چرخ دنده ها

3. بازرسی دوره اي داخل گیربکس و دندانه هاي هزارخاري خروجی

4. الکترو موتور

-4-1 تعریف: دستگاهی براي تبدیل نیروي الکتریکی به نیروي مکانیکی که انواع مختلف آن در جرثقیل استفاده

می گردد.

-4-2 وظیفه: به حرکت درآوردن محور گیربکس

-4-3 عملکرد: اساس کار الکتروموتور ایجاد حرکت چرخشی شافت روتور، حول محور خود می باشد که با

برقراري جریان و ایجاد دو قطب مثبت و منفی بر اساس قانون جذب و دفع بین روتور و استاتور حرکت چرخشی

شافت روتور شکل می گیرد.

-4-4 عیوب:

1. مستهلک شدن بلبرینگ ها

2. نشتی الکتریکی ناشی از شکست عایق

3. نیم سوز شدن که باعث بالا رفتن مقاومت (اهم) سیم پیچ الکتروموتور می شود.

-4-5 بازرسی:

1. تعویض دوره اي بلبرینگ ها

2. کنترل خار سر شافت روتور

3. کنترل مقاومت سیم پیچ ها براي کنترل سلامت الکتروموتور

5. درام

-5-1 تعریف: لوله شیاردار که سیم بکسل روي آن قرار می گیرد.

-5-2 وظیفه: با گرفتن نیرو از گیربکس و چرخش سیم بکسل به دور خود، بار را به صورت عمودي جابجا

می کند.

-5-3 نحوه عملکرد: درام با استفاده از نیروي گیربکس چرخیده و سیم بکسل را دور خود جمع می کند. این

کار باعث بالا آمدن بار می شود و بالعکس با چرخش معکوس، سیم بکسل را از دور خود باز کرده و باعث پایین

آمدن بار می گردد.

-5-4 عیوب :

1. مستهلک شدن بلبرینگ هاي درام

2. له شدن محل نشیمنگاه سیم بکسل

3. فرسایش شیارهاي روي درام

4. فرسایش و از بین رفتن دنده هاي هزار خاري فلنچ درام (ورودي شافت گیربکس)

-5-5 بازرسی:

1. تعویض دوره اي بلبرینگ هاي دو طرف درام

2. کنترل تمیزي سطح درام و دندانه هاي هزارخاري

3. کنترل عدم تغییر شکل هزارخاري فلنچ درام

6. مهره بکسل

-6-1 تعریف: مهره دو تکه اي که روي درام قرار میگیرد و با حرکت چرخشی درام، در طول درام حرکت می کند.

-6-2 وظیفه: وظیفه این قطعه هدایت سیم بکسل روي شیارهاي درام، جلوگیري از انحراف و کنترل کورس

حرکت قلاب است.

-6-3 نحوه عملکرد: این مهره اجازه حرکت چرخشی نداشته و با چرخش درام حرکت خطی در طول درام انجام

می دهد که این حرکت باعث برخورد با دو میکروسوئیچ در دو سمت ابتدا و انتهاي درام می گردد. میکروسوئیچ با

قطع نمودن جریان و توقف درام، کورس حرکت را کنترل کرده همچنین به وسیله گارد شیار مانندي که روي

مهره بکسل قرار دارد از انحراف سیم بکسل جلوگیري کرده و با فشار آوردن دو عدد قرقره بر روي سیم بکسل مانع

از شل شدن سیم بکسل روي درام می گردد.

-6-4 عیوب :

1. فرسایش شیارهاي داخلی بر اثر کار زیاد

2. شکسته شدن بر اثر انحراف بیش از حد که اپراتور به سیم بکسل وارد می نماید.

-6-5 بازرسی: بازرسی ظاهري جهت اطمینان از شکسته نشدن یا عدم لقی روي درام

7. مجموعه قلاب

-7-1 تعریف: مجموعه اي تشکیل شده از چند پولی و یک قلاب جهت بلند کردن بار می باشد که در حقیقت

نقش مکمل گیربکس را ایفا می کند.

-7-2 وظیفه: نقطه اتصال جرثقیل و بار جهت بلند کردن آن

-7-3 نحوه عملکرد: با عبور سیم بکسل از روي درام به پولی هاي خود و مجددا به پولی بالا و در آخر به سیم

گیر، در چند مرحله قدرت بالابري گیربکس را زیاد می کند.

-7-4 عیوب:

1. مستهلک شدن بلبرینگ ها

2. ضربات احتمالی از قطعات و موانع اطراف به بدنه

-7-5 بازرسی:

1. تعویض دوره اي بلبرینگ

2. بازرسی ظاهري از عملکرد پولی ها و قلاب

8. پولی بالا

-8-1 تعریف: تشکیل شده از یک یا چند پولی که روي وینچ قرار میگیرد و بسته به نوع جرثقیل، تعداد و محل

قرارگیري آن متفاوت است. (مطابق شکل)

-8-2 وظیفه: هدایت و تغییر جهت سیم بکسل

-8-3 نحوه عملکرد: با قرارگیري در مسیر سیم بکسل و چرخش، باعث تغییر جهت سیم بکسل و بلند شدن بار

می شود. در بعضی از انواع جرثقیل با قراردادن یک عدد لودسل روي پولی بالا میزان بار بلند شده توسط جرثقیل

کنترل می گردد تا از بلند کردن وزن بیشتر از حد مجاز جلوگیري شود.

-8-4 عیوب:

1. مستهلک شدن بلبرینگ ها

2. عدم عملکرد قسمت لولایی

-8-5 بازرسی:

1. اطمینان از چرخش پولی

2. تعویض دوره اي بلبرینگ ها

9. سیم گیر

-9-1 تعریف : قطعه اي است که انتهاي سیم بکسل را ثابت می کند.

-9-2 وظیفه : ثابت نگه داشتن انتهاي سیم بکسل و در نتیجه بلند شدن بار

-9-3 عملکرد : با قرار گرفتن سیم بکسل بین بدنه و گوه و با کشیدن سیم بکسل و حرکت و جابجایی گوه،

باعث ثابت شدن انتهاي سیم بکسل می گردد. در بعضی از انواع جرثقیل لودسل به انتهاي سیم گیر متصل می گردد

و با کنترل میزان بار بلند شده از بلند کردن وزن بیشتر از حد مجاز جلوگیري می شود.

-9-4 عیوب:

1. آسیب دیدن سیم بکسل در قسمت ورودي سیم گیر

-9-5 بازرسی:

1. بازرسی ظاهري سیم بکسل در قست ورودي سیم گیر

2. بازرسی پین و اشپیل

تجهیزات برقی :

در تجهیزات برقی تقسیم بندي به چند روش انجام می شود که بهترین تقسیم بندي به روش زیر است:

تقسیم بندي تجهیزات برقی

1. الکتروموتور

2. تابلو برق:

-1 اینورتر -1

-2 المان هاي قدرت -1

-3 المان هاي فرمان -1

3. برق رسانی عرضی

4. برق رسانی طولی

1. تابلو برق

-1-1 الکتروموتور :

به طور معمول هر جرثقیل داراي حداقل یک الکتروموتو بالابري، یک الکتروموتور عرضی و یک الکتروموتور طولی می

باشد .

- تعدد الکتروموتور بالابري به علت بالابردن توان در یک قلاب یا به علت دو قلاب بودن جرثقیل می باشد.

- تعدد الکتروموتور عرضی به علت هم راستا حرکت کردن کالسکه می باشد .

-تعدد الکتروموتورهاي حرکت طولی سبب حرکت هم زمان و هم راستاي راهبرهاي پل می گردد.

-1-2 اینورتر :

هر جرثقیل داراي تعدادي اینورتر می باشد که وظیفه اصلی آن عبارت است از:

-1 دو سرعت کردن الکتروموتور تک سرعت

کردن Stepless در جرثقیل ها اینورتر می تواند کارهاي مختلفی دیگري انجام دهد مانند چند سرعت کردن یا

حرکت جرثقیل، کنترل هاي ورودي و خروجی مدار برقی کنترل و نظارت بر ایمنی و کارکرد جرثقیل

-1-3 المان هاي قدرت:

المان هاي قدرت همان طور که در نقشه هاي پیوست مدارك جرثقیل دیده می شود کار سوئیچ کردن الکترو موتور

ها و ترمزها را انجام می دهند.

-1-4 المان هاي فرمان:

المان هاي فرمان همان طور که در نقشه هاي پیوست مدارك جرثقیل دیده می شود کار کنترل جرثقیل از نظر

حرکت و محدوده هاي حرکت را انجام می دهد.