امروز داشتم یک مطالعه آزاد روی بحث brainwaves انجام می‌دادم؛ البته این مبحث رو بیشتر از ۲ هفته دارم مطالعه می‌کنم ولی میخوام تا الان جمع‌بندی که کردم رو با افراد علاقه‌مند به این حوزه، به اشتراک بزارم.
واقعاً بحث brainwaves خیلی بحث گسترده‌ای هستش و به نظرم تو حوزه مطالعات مغز و اعصاب خیلی باید عمیق شد.
اولاً اینکه فرض کنیم این طور بحثا پایه عملی/اجرایی ندارن و بیشتر بحث تئوری و مقاله‌ای هستن، اشتباهه.
بهرحال همه‌ی ما یک ساختار فیزیولوژی مشخص داریم؛ هممون انسانیم و انسان خواه یا ناخواه، قابل دستکاری کردن هستش.
بخوام یک خلاصه‌ای از Brain Waves بگم، میشه "مفاهیم اندازه‌گیری طول موج‌های مغز" و اینکه مغز انسان در شرایط‌های مختلف، طول موج‌ها و بار الکتریکی متفاوتی داره و از خودش ایجاد میکنه
این امواج مغزی با روش Electroencephalography که به اختصار EEG گفته میشه، اندازه‌گیری میشن
مثلاً در حالت خواب عمیق که مرحله‌ی ترمیم کننده‌ی فیزیکی هستش و عضلات و سلول‌های بدن شروع به بازسازی می‌کنن، مغز انسان، یک طول موج و فرکانس مشخصی داره(یک بار الکتریکی مشخص).
در زمان خواب REM(مرحله‌ای از خواب که با رویا دیدن همراهه)، یک فرکانس و بار الکتریکی مشخص دیگه‌ای داره
حالا ما یک حالت فیزیکی دیگه هم داریم به نام تمرکز یا attention/focus که بار الکتریکی و فرکانس مشخصی داره و عملاً زمانی که شما در تمرکز قوی‌ای قرار دارین، در این مرحله قرار میگیرین. یک مرحله‌ای که اصطلاحاً به distraction یا حواس‌پرتی‌ها، کمترین توجه رو می‌کنین.
کلا برای کسایی که مطالعه زیاد انجام می‌دن و یا نیاز به شرایطی دارن که تمرکز خودشون رو حفظ کنن، خیلی جالبه
متاسفانه تو جامعه امروز، قدرت تمرکز کردن، خیلی کم شده و واقعاً برای هممون یک چالشه
چه تو محیط کار، چه موقع درس خوندن، چه حتی تو زندگی معمولی.
حالا اومدن و فرکانس/بار الکتریکی مغز توی شرایط تمرکز عمیق رو اندازه گرفتن و به عدد ۴۰ هرتز رسیدن
یعنی این موضوع از طریق دستگاه‌های نوار مغز اندازه‌گیری شده و یک دامنه فرکانسی به این عدد ۴۰ هرتز رسیدن.
بعدش چندتا محقق اومدن از مفاهیم modulate کردن مغز استفاده کردن. یعنی بیایم بحث القای فرکانسی و بار الکتریکی مغز رو خودمون انجام بدیم تا در هر حالتی که می‌خوایم، قرار بگیریم
مثلاً میخوای شرایط تمرکز عمیق رو به خودت القاء کنی و کاری کنی که مغز در مرحله تمرکز قرار بگیره، مثل قبل انجام مطالعه یا کار یا هر چیزی که در ادامه میخوای روش تمرکز کنی
توی بحث modulate کردن میان از مفاهیمی به اسم القای فرکانسی استفاده می‌کنن
تو روانشناسی و روان‌درمانی یک ابزاری داریم به اسم موسیقی‌های بایونورال که به شدت جالبن.
و به جرات می‌گم اگر اصول استفاده ازش رو یاد بگیری، بیشتر از ۵۰ درصد روی کارهات تاثیر میزارن
کلا موسیقی بایونورال میاد درباره این موضوع صحبت میکنه که مثلاً ما می‌خوایم توی مغز انسان، فرکانس ۲۰ هرتز رو تولید کنیم و کاری کنیم که مغز در این فرکانس قرار بگیره.
چه کاری میتونیم بکنیم؟
برای این کار، اول بیایم یک هدفون بزاریم
این هدفون قراره به این صورت عمل کنه که یکی از گوشی‌ها هدفون، فرکانس ۱۰۰ هرتز رو تولید کنه و گوشی دیگه فرکانس ۱۲۰ هرتز
اتفاقی که میوفته اینه که مغز، عدم تعادل بین ۲ گوش رو متوجه میشه، اصطلاحاً متوجه اون عدم توازن میشه که از یک گوشی ۱۲۰ هرتز فرکانس و از گوشی دیگه ۱۰۰ هرتز فرکانس دریافت میشه و کاری که میکنه اینه که اختلاف فرکانس بین ۲ گوش رو اول اندازه میگیره و بعدش به همون میزان، فرکانس و بار الکتریکی تولید میکنه.
اصطلاحاً مغز توانایی پُر کردن این گَپ ۲۰ هرتزی رو داره
و ۲۰ هرتز بار الکتریکی توی خودش القاء میکنه
به این کار میگیم اصطلاحاً modulate کردن مغز و به این صورت مغز رو در فرکانس ۲۰ هرتز قرار میدیم.
حالا فرکانس تمرکز و attention فرکانس ۴۰ هرتز هستش
قطعاً ساخت موسیقی یا صداهایی با فرکانس‌های مختلف از ۲ گوشی هدفون، نیاز به تجهیزات استودیویی خاصی داره ولی خب قبل از این انجام شده
ولی نکته‌ای هستش اینه که حتماً از سورس‌های درستی دریافت بشه و حتماً حتماً حتماً، از هدفون و هدست استفاده بشه
تمامی این چیزایی که گفتم در کنار بحث سلامت فیزیکی هم هستش. چون بهرحال تمرکز کردن بحث فیزیولوژی هم داره؛ بحث ترشح هورمون اِپی‌نفرین و دوپامین به صورت همزمان در مغز هستش
که باز اونا بحث‌های پیچیده‌تری هستش سرفرصت میشه دربارش صحبت کرد
حالا بهترین منبع برای پخش فرکانس ۴۰ هرتز
یک سایت بود که پیدا کردم و بعد از مدتی تست روی خودم، جالب بود نتایجش
کلاً توی کل اینترنت با این همه عظمت، واقعاً باقی منابع این موضوع چرت بودن و اینکه نمی‌تونستن این فرکانس رو درست generate کنن
فقط همین یک لینک بود:
https://mynoise.net/NoiseMachines/forty40HzBrainwaveGenerator.php
لینک رو باز کنین و با همون تنظیمات پیش‌فرض صدا، با هدفون اجرا کنین
۵ دقیقه تا ۱۰ دقیقه قبل انجام کاری که نیاز به تمرکز داره
و همونطور که همه‌ی این مقاله‌ها اشاره کردن:
باید با صدای حداکثر متوسط، شنیده بشه و به هیچ عنوان صدا زیاد نشه چون ممکنه به شنوایی آسیب بزنه
Experimenting with audio signals should be harmless as long as you keep the levels safe.
برای بحث مغز، ممکنه به فرکانس‌ها و حالت‌های دیگه هم اشاره کنن، مثل بحث فرکانس و دامنه دلتا که اصلاً انسان در حالت هوشیاری نیازی بهش نداره، بحث خواب عمیقه
حالا باز هر کدوم از این حالتا، شاخه و دسته‌بندی دارن
فرکانس بِتا همون فرکانس تمرکز هستش و به صورت معمولی بعد بیداری دارین تجربش می‌کنین و حالت هوشیاری بدن هستش که با نام Low beta waves شناخته میشه و محدوده ۱۲ تا ۱۵ هرتز رو شامل میشه
حالا بعضی از این مقاله‌ها اومدن برای فرکانس بیشتر از ۳۰ که به نظرم همون High beta waves هستش، اسم گاما رو انتخاب کردن که بالاتر از محدوده ۳۰ هرتز رو شامل میشه که میشه محدوده افزایش تمرکز که به صورت معمولی در طی روز هم ممکنه تجربش کنیم
که البته بودن مداوم و مستمر در این محدوده فرکانسی، یکسری معایب و disadvantage هم داره
ترشح بیش از اندازه اِپی‌نفرین محسوب میشه و اختلال خواب و استرس رو ممکنه ایجاد کنه
یعنی باید بدونین که چه زمانی در این حالت قرار بگیرین و مثلاً ۱ ساعت قبل خواب، افزایش تمرکز به شدت اشتباهه
میبینین بحث فرکانس و مغز چقدر اهمیت دارن
و تقریباً اکثر شرایط روحی و جسمی رو میتونن کنترل کنن
یه جمله‌ای از یک بنده خدایی بود که می‌گفت:
اگر می‌خواین به رازهای جهان هستی پی ببرید، به اون به چشم فرکانس و ارتعاش نگاه کنید.
"If you want to find the secrets of the universe, think in terms of energy, frequency and vibration." Nikola Tesla
خیلی جای بحث داره این جمله ولی بهرحال اول و آخر خیلی از موضوعات، به همین بحث فرکانس برمی‌گرده که میتونه ساده‌ترین اجزای بدن تا پیچیده‌تریناش، مثل غشای خاکستری و سفید مغز رو کنترل کنه
اهمیت موسیقی و صداهایی که میشنوین
حالا کلا از نظر پزشکی، بودن مداوم در مرحله تمرکز هم توصیه نمیشه
یعنی باید این موضوع رو قبول کنیم که بودن مستمر در وضعیت تمرکز، موجب افزایش استرس هم میشه، چون از نظر پزشکی، یک alert mode محسوب میشه برای بدن، و این وضعیت میزان انرژی زیادی رو از بدن طلب میکنه و در دراز مدت به سلامت فیزیکی آسیب میزنه
دقت کنین وقتایی که در اوج تمرکز قرار دارین، میزان سوخت‌وساز بدن افزایش پیدا میکنه، دمای بدن بالا میره و نیاز به گلیکوژن توی بدن زیاد میشه
کلا استرس(استرس از نظر بیولوژی و فیزیولوژی یک فرمی از تمرکز محسوب میشه با کمی تفاوت) از گلیکوژن(شکل اصلی ذخیره گلوکز در بدن) برای تامین انرژی بدن و مغز استفاده میکنه و در واقع اگر گلیکوژن در بدن افت کنه، حین انجام هر کاری، خیلی زود خسته میشین و اصطلاحاً حوصلتون سر میره.
پس اهمیت تمرکز و اینکه تمرکزتون بعداً در طی زندگی استمرار داشته باشه، باید دوره تناوب فرکانسی رو برای بدن رعایت کنین
اینکه آرزوی اینو داشته باشین که همیشه در مرحله تمرکز بمونین، احمقانه‌ترین آرزوی ممکنه، چون از نظر فیزیکی آسیب میبینین و حتی در این صورت، طول عمر کوتاه‌تری نسبت به بقیه دارین
دوره تناوب فرکانس، یعنی باید از پس هر پیک فرکانسی، یک دوره relaxation با فرکانس آلفا رو هم داشته باشین تا مغز به اون ثبات خودش برسه، میشه بحث اهمیت به استراحت و خواب و بحث مدیتیشن
Alpha waves, which measure between 8 and 12 Hz, occur when people feel relaxed and when the brain is in an idle state without concentrating on anything.
متاسفانه جامعه هنوز به اون پختگی نرسیده که مدیتیشن رو یک الزام در نظر بگیره، همونطور که پیش روانشناس رفتن رو هم هنوز به سختی قبول میشه و متاسفانه عملاً میگن: "هر وقت که خُل شدیم، میریم پیش روانشناس یا روانپزشک"
مدیتیشن از نظر اینکه مغز رو در محدوده آلفا قرار میده، خیلی اهمیت داره و برای اینکه تمرکز کردن رو ادامه بدین در طی زندگی، بودن توی این محدوده فرکانسی(آلفا) به همون اندازه‌ی محدوده‌ی فرکانس تمرکز(High beta or gamma)، اهمیت داره
منابع:
https://www.sciencedirect.com/topics/agricultural-and-biological-sciences/brain-waves
https://www.nature.com/articles/s41598-020-63980-y
EEG Brainwave Study Connects Experiences and Expectations (genengnews.com)
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0167876017300387
