علی اکبر افتخار
علی اکبر افتخار
خواندن ۲ دقیقه·۱ سال پیش

قصیده‌ی زمین زاینده و آدم‌های مطرود/ نگاهی به فیلم «بازگشت به خاک» ساخته لی رایجون

فیلم (Return To Dust) محصول سال 2022 کشور چین، داستان کوچ ساکنان روستا به شهر است در مسیر سیاست تشویق دولت مبنی بر تخریب خانه‌های خالی و حکایت زن و مردی است کم‌حرف و مطرود که به وصال هم درمی‌آیند تا اطرافیان از وجود آن‌ها رها شوند.

همین ابتدا شگفتی و وجد سرشار خودم را از دیدن این فیلم ابراز می‌کنم. فیلمی بسیار زیبا و شاعرانه با مفاهیم عمیق انسانی. «بازگشت به خاک» اثری است که اگر به رابطه انسان و طبیعت علاقه‌مند بوده و در پی راه یافتن به مفاهیم دیگری از تعالی در مناسبات انسانی باشید، شما را رها نمی‌سازد.

سکانس ابتدایی فیلم هنگام سخن خانواده‌ها برای وصلت مرد و زن، پیرنگ اصلی داستان فیلم با رفتار این دو و ارتباط با الاغ در خانه شکل می‌گیرد (الاغ نقش محوری در امتداد فیلم دارد)؛ آنجا که مرد بخشی از غذای خود را به این حیوان می‌دهد و زن در حیاط و زیر برف، دستی به مهر بر تن او می‌کشد.

«بازگشت به خاک» به زندگی و زمین نزدیک است و به مفهوم «از خاک رستن و در خاک آرمیدن» اشاره دارد. خاک در فیلم عنصری مهم و پرمعناست. خاک که زاینده است. دانه از بطن خاک سبز شده، ریشه می‌دهد و بار می‌آورد. سخاوت و بخشندگی دارد. زوج مطرود و تک افتاده‌ی فیلم بی‌اعتنا به مناسبات انسانی به دل طبیعت پناه برده و از راه کشاورزی همه‌چیز را برای خود بنا می‌کنند. در روزگاری که فرد سرمایه‌دار روستا به گروه خونی کمیاب مرد نیاز دارد و در شکلی استعاری «سرمایه و مدرنیته، خون او را نیز می‌مکد» سخن از تقابل آدم‌ها در سیاست توسعه شهرنشینی و نابودی تدریجی روستا و قربانی کردن مفاهیم انسانی در جریان این استحاله است.

فیلم‌برداری فیلم بسیار چشمگیر است در خدمت روایت داستان با استفاده درست از رنگ و فضاهای شاعرانه در طبیعت، بدون ادا و بی‌آنکه حرکت‌های عجیب و متظاهرانه داشته باشد. موسیقی پیمان یزدانیان هم در بافت تصاویر به‌جا و به‌اندازه در جریان فیلم غوطه‌ور است.

لی رایجون «بازگشت به خاک» را با الهام از تجربه‌های زیسته در روستای زادگاه خود نوشته و در مدیوم سینما ساخته است. توجه به آدم‌های تنها و گوشه‌نشین محور اساسی خلق شخصیت‌های داستانی این فیلم را شکل می‌دهد. کارگردان فیلم می‌گوید «گاهی آدم‌ها طوری زندگی می‌کنند که انگار یک رقابت ورزشی است برخی جلوتر از بقیه می‌دوند و نفر اول یا دوم می‌شوند. این‌ها کسانی هستند که موردتوجه و احترام دیگران قرار می‌گیرند. من تمایل دارم به افرادی توجه کنم که جزو نفرات آخر هستند.»

بازگشت به خاکنقد فیلم بازگشت به خاکلی رایجونسینمای چین
منتقد فیلم و عکاس
شاید از این پست‌ها خوشتان بیاید