بررسی علل تغییر سقف مهریه
سالهای سال در کتابهای حقوقی به ما یاد میدادند که زندان، مکانیست به نام مدرسه بزهکاری. به عبارتی، افراد با ورود به فضای مسموم زندان و بازداشتگاه، نه تنها اصلاح نمیشوند، بلکه بستری نو برای یادگیری روشهای جدید ارتکاب جرم پیدا میکنند. محلی که بارها با خروجیهایش ثابت کرده، باید گزینه درجه دوم دستگاه قضایی برای پاسخ به متخلفین باشد. چنین شرایطی ایجاب میکند که نظام عدالت کیفری، برای جرایم سبک و یا غیرعمد جایگزینهایی را پیدا کند تا در بلند مدت بتوان از حجم زندانیهای کشور کاست.حال باید دید، نقش قانون اصلاح سقف مهریه به ۱۴ سکه، چگونه میتواند در این مسیر به نظام قضایی یاری برساند.
طرح اصلاح مهریه چه میگوید؟
اول ببینیم که تا کنون چگونه رفتار میشده. درحال حاضر، با به اجرا گذاشته شدن مهریه، مرد باید تا سقف ۱۱۰ سکه را بلافاصله از دارایی خود پرداخت کند. او تا هر میزان که بتواند پرداخت میکند و اگر تعداد پرداختی پایینتر از ۱۱۰ سکه باشد، به درخواست زوجه، میتوان او را زندانی کرد.
به این میگویند، عندالمطالبه بودن مهریه، یعنی به محض درخواست زن، مرد باید آن را تمام و کمال تا سقف ۱۱۰ سکه بپردازد. اما برای مقدار بیش از ۱۱۰عدد، توانایی مالی او شرط پرداخت میباشد.
حال اما، طرح جدید به دنبال این است تا این سقف را به ۱۴ سکه کاهش دهد. یعنی مرد مکلف است تا سقف ۱۴سکه را بلافاصله پرداخت کند و در غیر این صورت به درخواست همسرش زندانی خواهد شد. اما برای میزان بیش از ۱۴ سکه، توانایی مالی او شرط است و بهجای زندان، باید به همراه پابند الکترونیکی، کار کند و هزینه مهریه را تأمین نماید.
رؤیاهای فروپاشیده
خیلیها به این گزاره اعتقاد دارند که مرد خودش عقل دارد و در هنگام توافق بر سر مقدار مهریه، عاقلانه تصمیمگیری کرده. اما واقعیت سالهای اخیر نشان داده که افراد در زمان شروع زندگی، به راحتی مبالغ غیرقابل باوری را برای مهریه همسر خود میپذیرند. این عمل، بویی از عقلانیت ندارد. علت آن هم روشن است. به راستی فوران عواطف و احساسات و رؤیای یک زندگی شیرین و طولانی، بسیاری را از فکر روزی که مجبور به پرداخت مهریه میشوند غافل میکند و با همین تصمیم هاست که یک رؤیا فرومیپاشد...
خرج میلیاردها هزینه، برای میلیونها سکه
طبق آماری که سال ۱۴۰۱ رئیس هیئت امناء ستاد دیه کشور ارائه داد، ما در آن سال ۲۴۰۰ زندانی مهریه داشتیم. نکته قابل توجه آن، خرج حداقل یکی دو میلیارد تومان برای هر زندانی در سال است. هرچه تعداد زندانی بالا باشد، هزینهها بیشتر شده و آسیبهای اجتماعی هم شدیدتر خواهند شد. علاوه بر این، چطور میتوان انتظار داشت مردی از طبقه متوسط، با ۱۰۰سکهای که مهر کرده(که حداقل با قیمت امروز ۱۰میلیارد هزینه دارد) بتواند از درون زندان بدهی خود را بپردازد؟
باید تجربه کرد
حال که برای مشکلی اساسی، راه حلی نسبتا مناسب پیشبینی شده، نباید از آن قرار کرد. از طرفی با وجود پابند الکترونیکی، همچنان محدودیتهای لازم برای زوج باقی خواهد ماند. اما نکته مثبت آن، فرصتی است که به مرد داده میشود تا با کار کردن، بتواند بیرون از زندان هزینه مهریه را تأمین کند.
چنین قوانین اصلاحی، برای اثبات کارآمدی یا ناکارآمدی خود نیاز دارند که به آنها زمان داده شود.
