الموت یکی از مهمترین جاذبه‌های گردشگری استان قزوین است که در فاصله نزدیکی از کلان شهر تهران واقع شده است و به سبب فاصله کمتری با بافت تاریخی قزوین همیشه دارای گردشگران داخلی و خارجی زیادی است. هیچ گردشگر و راننده‌ای از طی کردن این مسیر طولانی و کوهستانی خسته نمی‌شود. چون با جاذبه‌های شگفت‌انگیزی مواجه خواهد شد. در فصل بهار هر بخش از این جاده سرسبز با رنگ گل‌های متنوع و درختان رنگارنگی پوشیده شده و بوی عطرآگین گل‌های بهاری را به مشام می‌رساند. در ایام پاییز هم که هزاررنگ درختان خودنمایی می کند و هر گردشگری را وادار می‌کند تا در کنار جاده ایستاده و از این نما عکس انداخته و لذت ببرد.
منطقه الموت یا رودبار الموت در سلسله جبال البرز، در شمال شرقی استان قزوین، جنوب مازندران و گیلان، شرق طالقان و غرب رودبار زیتون قرار دارد.
زبان این مردم تاتی و به قولی دیلمی است. زبان رایج در کوهستان جنوب گیلان که گستره منطقه کوهستانی اشکور تا علی‌آباد منجیل و از شمال تا سراوان رشت و شمال قزوین و کوه‌های غرب مازندران را در برمی‌گیرد.
الموت بخش بزرگی از استان را در قالب دو بخش الموت به مرکزیت شهر معلم کلایه و بخش رودبار شهرستان به مرکزیت شهر رازمیان در خود جای‌داده است.
در فاصله 70کیلومتری قزوین، با مساحتی حدود ۷هکتار و عمق آن تا 6.8 متر قرار دارد. این دریاچه را روستاهای زوار دشت، زرآباد، وربن و روستای اوان، از چهار طرف در بر گرفته‌اند. هیچ رودی به این دریاچه نمی‌ریزد و آب آن از طریق چشمه‌های درون جوش تأمین می‌شود. از سریز آب دریاچه زمین‌های کشاورزی اطراف آن سیراب می‌شوند. این دریاچه، در ایام نوروز یک تفرجگاه محبوب محلی است . در اطراف دریاچه اوان درخت‌هایی مانند سیب، آلبالو، گیلاس، سنجد، گردو، فندق، چنار، تبریزی و بید کاشته شده که چهره این طبیعت زیبا را بیش از پیش زیبا و دل‌انگیز کرده‌اند.
قلعه الموت
همه شهرت الموت به دلیل وجود قلعه تاریخی آن است. اطراف این دژ از هر چهارسو پرتگاه است؛ اما از انتهای ضلع شرقی که کوه هودکان با فاصله تقریباً بسیاری از آن قرار دارد، می‌توان وارد قلعه شد. در این نقطه تونلی با 6 متر طول، 2 متر عرض و 2 متر ارتفاع ساخته شده است. همچنین در دامنه جنوبی کوه مشرف به قلعه، یک خندق که 50 متر طول و 2 متر عرض دارد کنده شده است. این خندق با آبی که از قلعه می‌آمده، پر می‌شده است. البته در قسمت‌های دیگر از دامنه که امکان تهاجم وجود داشته خندق‌های دیگری هم دیده می‌شود. قلعه الموت نزد مردم محل به‌عنوان «قلعه حسن» معروف است و یکی از آثار تاریخی ایران و جزو قلعه‌های منحصر‌به‌فرد ایران است.
ییلاقات پیچ‌بن
یکی دیگر از ییلاقات شهر قزوین، پیچ‌بن، در شمال شرقی الموت است. ییلاقات پیچ‌بن از نظر طبیعی قزوین و مازندران را از یکدیگر جدا می‌کند. اگر پای کوه‌نوردی و طبیعت‌گردی دارید، ییلاقات پیچ‌بن با آن دره‌های سرسبز و جذابش می‌تواند شما را از خود بی‌خود کند. وقتی از جاهای دیدنی قزوین حرف می‌زنیم نمی‌توانیم ییلاقات پیچ‌بن را نادیده بگیریم.
روستای مرگ
ممکن است با شنیدن نام این روستا فکر کنید که این روستا جایی بسیار خطرناک است اما اشتباه نکنید زیرا نام این روستا "مَرگ" نیست بلکه "مِرگ" نامیده شده است و به علت تلفظ اشتباه مَرگ خوانده می شود. این روستای زیبا در مسیر قزوین- معلم کلایه واقع است و محل قرار گیری آن در نزدیکی گردنه قسطین لار است. هنگامی که در جاده باریک و پرپیچ و خم قزوین- معلم کلایه حرکت می کنید پس از طی 35 کیلومتر به تابلویی برخورد خواهید کرد که مسیر «مرگ» را نشان می دهد.
شیب این روستا به گونه ای است که به نظر می رسد خانه ها بر روی هم چیده شده و هر لحظه امکان سقوط آنها وجود دارد. هرگاه از شیب تند روستای مرگ بالا بروید و به بالاترین نقطه آن برسید تمام دره الموت در یک چشم انداز زیبا نمایان می شود.
شب که چراغ خانه ها یکی یکی روشن می شود و دریاچه ای از نور زیر پای شما تشکیل می شود. از بلندای روستای مرگ روستاهای دیگر منطقه همچون جزیره های تابان می درخشد و یک شب خاطره انگیز در روستای مرگ را به نمایش می گذارد.
روستای مرگ از اواخر فروردین تا اوایل آبان یکی از زیباترین چشم اندازهای ایران را در برابر شما ترسیم خواهد کرد.
روستای گازرخان
در فاصله 95کیلومتری قزوین در شمال ایران واقع شده است و قلعه الموت در این روستا قرار دارد. این روستا همواره پذیرای گردشگران داخلی و خارجی بسیاری است. گازرخانه به معنای رخت‌شورخانه است. این نام، پس از تصرف مغولان روی روستا گذاشته شد. علت آن هم حضور رخت‌شورهای فراوان در اطراف چشمه‌های مختلف روستا بود که امکان شست‌وشوی لباس‌ها را برایشان فراهم می‌کرد.
مردم این روستا باغدارند و عمده درآمدشان از فروش گیلاس است. محصولات این روستا عبارت‌اند از انواع میوه‌های تازه و خشک‌شده فصلی، صنایع دستی، انواع لبنیات و غذاهای محلی. جالب است بدانید این روستا در بهار و تابستان جمعیت بییشتری دارد.
زمانی که بالای قلعه الموت باشید، می‌توانید کل روستای گازرخان، دره‌های عمیق اطراف آن و باغ‌ها را ببینید. در پایین قلعه و در امتداد جاده، باغ‌ها و روستاهای توان و خشکچال جلوه‌گری می‌کنند. البته بعد از روستای خشکچال راه مال‌رویی هست که به منطقه سرسبز تنکابن و الموت می‌رسد و از آن مسیر می‌توان به جنگل‌های دو هزار در تنکابن رسید.
در مسیر حرکت از دو راهی لامان، پس از عبور از روستای لامان، یک مسیر انحرافی به سمت روستاهای آتان، هرانک، هنیر و کلایه وجود دارد که خانه‌ها در دامن کوه به شکل پله‌ای ساخته شده‌اند و منظره‌ای بسیار دیدنی ایجاد کرده‌اند. بافت خانه‌ها در این روستاها بسیار شبیه روستای ماسوله در استان گیلان است.
روستای کامان
روستای ساده و درعینِ‌حال لطیف و زیبای کامان در مسیر جاده قزوین به الموت غربی واقع شده است که منطقه‌ای کوهستانی و سردسیر است. جمعیت ساکن این روستا 60 خانوار است. البته تعداد جمعیت مهاجر در فصل بهار و تابستان به 120 خانوار هم می‌رسد. گویش اهالی این روستا تاتی است. اهالی این روستا به جوال‌بافی، کرباس و کشاورزی مشغول‌اند. این روستا، دارای معدن زغال سنگ و پیست اسکی است که در 25کیلومتری قزوین و در منطقه الموت قرار دارد.
اولین دیدنی و جاذبه روستای کامان، به محض ورود، بعد از گذشتن از باغ‌های گیلاس، دیدن خانه‌هایی با بالکن چوبی است که با گلدان‌های شمعدانی تزئین شده‌اند. این مناظر زیبا به‌شدت چشم را می‌نوازد و دل را فراخ می‌بخشد. چنانچه قصد سفر به این روستا را دارید، باید وارد محور قزوین به بهرام آباد شوید. پس از عبور از بوستان راجین و روستای زرشک به دوراهی کامان می‌رسید.
سر دو راهی، پس از خروج از جاده اصلی و طی مسافتی روستای مرگ در مسیر قزوین ـ معلم کلایه و در نزدیکی گردنه قسطین لار قرار دارد. این منطقه همواره پوشیده از مه سنگین و گیاهان بسیاری است. ارتفاعات این روستا به دره الموت و رودخانه‌های زیبا و مصفای شاهرود می‌رسد. در بالاترین نقطه آن می‌توان چشم‌اندازی زیبا از دره الموت را مشاهده کرد. این روستا شامل قلعه‌های باستانی متعددی است که از جمله جاذبه‌های گردشگری آن محسوب می‌شوند. فضای روستا پوشیده از بیدهای بلند و درختان میوه است که همراهی مه و نسیم، طبیعت بی‌نظیری را در برایش پدید آورده است. همچنین در فاصله 5کیلومتری روستا از سمتی که به دره الموت نزدیک می‌شویم، چشمه‌ای زلال و پر آب وجود دارد که تما‌‌می مسافران و گردشگران این منطقه را به خود می‌خواند.
حیات‌وحش و پوشش گیاهی ارزشمند
غیر از گونه‌های درختی دست کاشت مانند بید، چنار، تبریزی، سیب، آلبالو، گیلاس، سنجد، فندق و گردو، گیاهان علفی مانند گون، کنگر، شیرین‌بیان، گونه‌های مختلف دیگر از خانواده گرامینه هم در حوزه آبخیز اوان وجود دارند.
از گیاهان داخل دریاچه هم می‌توان به نی بن در آب و گیاهان غوطه‌ور خوشاب و چنگال آبی اشاره کرد.
وجود گونه‌های متعدد در جوار دریاچه محیط طبیعی دل‌انگیزی ایجاد کرده و زیبایی خاصی به دریاچه بخشیده است که همین ویژگی یکی از اصلی‌ترین عوامل جذابیت این محیط طبیعی برای گردشگرانی است که از محیط آپارتمانی و هوای آلوده شهرها رنج می‌برند.
گذشته از گونه‌های گیاهی از گونه‌های جانوری اطراف اوان می‌توان به کل و بز، خرس قهوه‌ای، روباه، شغال، گرگ، گراز، سیاه‌گوش «گربه وحشی»، انواع عقاب‌ها، شاهین، جغد، کبک، فاخته، دارکوب، سبزقبا، زاغ و انواع گنجشک‌سانان، لاک‌پشت و خرچنگ اشاره کرد.
همچنین انواع ماهی ازجمله قزل‌آلای رنگین، کپور و اردک‌ماهی نیز در آب اوان زندگی می‌کنند که همه‌ساله با آغاز فصل بهار فصل ماهیگیری نیز در این دریاچه آغاز می‌شود.
غارهای زیبای الموت نگاهی به شگفتی‌های طبیعت
الموت در کنار دریاچه شناخته‌شده اوان، چشمه‌سارهای جوشان و غارهای باستانی و طبیعی زیادی دارد که از دیگر جاذبه‌های طبیعت‌گردی منطقه به شمار می‌آیند.
غار ولی با قدمتی ۲۵۰ میلیون ساله که در پنج کیلومتری جنوب غربی روستای گشنه رود قرار دارد از یک تالار اصلی و چند تالار فرعی برخوردار است.
نقاشی‌های روی دیواره‌های «غار حاجت خانه» هم نشان می‌دهد که در گذشته‌های دور این غار محل زندگی انسان بوده است. غار حاجت خانه در پنج کیلومتری شمال روستای آکوجان قرار دارد.
زمین شناسان عمر «غار سفیدآب» را تا ۲۹۰ میلیون سال تخمین می‌زنند. این غار با دهلیزهایی عمودی و چاه روهای فراوان در پنج کیلومتری روستایی به نام سفیدآب قرار دارد.
استان قزوین با داشتن جاذبه‌های تاریخی و گردشگری و طبیعت زیبا و بکر خود می‌تواند ایام فرح‌بخش و خوشی توأم با نشاط برای خانواده‌ها فراهم کند و تجربه شیرینی از سفر را در تعطیلات سال نو به ثبت برساند.
در پایان...
خوشبختانه طبیعت استان قزوین با وجود رشد غیرقابل‌مهار زندگی صنعتی و شهرنشینی در مرکز استان و استان‌های مجاور که تهران و کرج در رأس آنها قرار دارند، همچنان با برخورداری از جاذبه‌های ارزشمند خدادادی می‌تواند محل مناسبی برای لحظه‌ای آسودن از زندگی شهری و آپارتمانی شهرهای بزرگ باشد.
گردشگران می‌توانند در کنار برخورداری از جاذبه‌های طبیعی اوان از سایر جاذبه‌های طبیعی استان قزوین نظیر جنگل‌ها، روستاها و چشمه‌های معدنی طارم، چشمه‌های آبگرم و روستاهای آوج و تاکستان نیز برخوردار شوند و در کنار سفر به دریاچه اوان خاطره خوشی از تفرج در میان جاذبه‌های طبیعی استان قزوین را تجربه کنند.
