مسعود بختیاری ( زاده ۲۵ آبان ۱۳۲۰ تهران ) نظامی بازنشسته ، مدرس دانشگاه و نویسنده ایرانی است ، که در خلال جنگ ایران و عراق از فرماندهان ارشد ارتش جمهوری اسلامی ایران بود و ریاست عملیات نیروی زمینی ارتش را برعهده داشت . امیر مسعود بختیاری فعالیت در ارتش شاهنشاهی ایران را از سال ۱۳۳۸ آغاز کرد . او از طراحان عملیات بیت‌المقدس نیز بود .
میر سرتیپ دوم امیرمسعود بختیاری که در دوران دفاع مقدس ، افسر عملیات در قرارگاه فرماندهی مشترک ارتش و سپاه در نیروی زمینی در جنوب کشور بوده است . او از سال ۷۹ بازنشسته شده و اینک عضو هیئت علمی دانشکده فرماندهی ستاد ارتش است .
او با آغاز جنگ به صورت داوطلب به جبهه عزیمت کرد و در توپخانه لشکر ۲۱ پیاده مسئولیت داشت و بعد از سال اول جنگ با انتصاب امیرصیاد شیرازی به عنوان فرمانده نیروی زمینی حسب دستور فرمانده خود به قرارگاه فرماندهی نیروی زمینی در منطقه جنوب مأمور شد و تا پایان دفاع مقدس در نقش افسر عطرح ریزی عملیات خدمت کرد. وی از طراحان عملیات بیت‌المقدس بود.
گفته های امیر مسعود بختیاری درباره سال اول جنگ:
دو ماه بعد از پیروزی انقلاب اختلاف ما با عراق شروع میشود و ما در ظرف ۲ تا ۶ ماه اول جنگ جلوی ارتش مجهز عراق را گرفتیم و خود این موضوع موفقیت است .
دشمن میخواست خوزستان را در سال اول جنگ از کشور جدا کند اما ارتش مانع این اتفاق شد . ارتش به تنهایی اینکار را انجام داد زیرا بسیجیان فاقد سلاح و فاقد مهارت بودند و سپاه پاسداران طبق قانون اساسی و به گفته برخی از اعضای شورای آنها سپاه پاسداران نباید وارد جنگ خارجی می شدند و آنها مامور امنیت داخلی بودند .
هیچکس نمیتواند منکر ایثار ، فداکاری ، روحیه و انگیزه شود اما در برابر ارتش مجهز عراق که به صورت هوایی و زمینی ما را مورد هجوم قرار داده بودند یک مقابله ی مشابه خود نیاز داشتند که تنها ارتش آنها را داشت و همچنین مهارت و تخصص در کاربرد آن را هم داشت .
در اوایل جنگ ارتش ایران توانست پاسخ ها و واکنش های خوبی به حملات دشمن بدهد به همین دلیل مقاومت جسورانه و ستایش برانگیز ارتش ایران سبب شد که صدام حسین شوکه شود و در روز ششم جنگ خواستار آتش بس شودگرچه صدام حسین به اهداف خود نرسیده بود.اما به این باور رسیده بود که برنده ی جنگ نخواهد بود ولی می دانست که در این جنگ موفق و پیروز نخواهد شد .
همین جنگ های نظامی که در ظاهر ناموفق می رسند ولی در باطن خود دارای دستاوردهایی هستند که باعث توقف ارتش عراق شدند و همین توقف ها باعث نرسیدن عراق به اهدافش و تقاضا آتش بس بود .
وظیفه و نقش ارتش در جنگ تحمیلی عراق و ایران از نظر امیر مسعود بختیاری :
همان طور که وظیفه یک پزشک تولید سلامتی است ، وظیفه ارتش هم تولید امنیت است و ارتش یک سازمان ملی متعلق به کشور است و اگر امنیت نباشد چه پزشک چه مهندس فضایی برای کار نخواهند داشت و همه امور در سایه امنیتی که ارتش ایران برقرار کرده است ، انجام می شود.
تولید امنیت بالاترین مسئله در منافع ملی کشور است . همان ارتشی که در بسیاری از موارد در بلاتکلیفی بود که بماند یا نماند با همان وضع به تولید امنیت تلاش کرد و اگر این ارتش نبود بعد از انقلاب شاید ایرانی به صورت تجزیه نشده وجود نداشت .
موفقیت های ارتش به گفته امیر مسعود بختیاری :
میتوان متوقف کردن ارتش عراق، برتری نیروی هوایی و دریایی نسبت به عراق اشاره کرد .
ایشان از عملیات اچ 3 که در نیمه ی دوم سال اول جنگ اتفاق افتاد میگویند که بزرگترین ضربه ی هوایی را به ارتش عراق وارد کردند . آیا این ها جزء دلایل موفقیت در سال اول جنگ نیست!در طول ۸ سال جنگ با عراق،۲ میلیون و ۴۵۰ هزار نفر از جوانان ارتش جمهوری اسلامی ایران به صورت سرباز وظیفه یا افسر وظیفه خدمت کردند بدون اینکه اجباری در کار باشد و ۳۵۰۰۰ شهید از میان این سربازان وظیفه داریم . این جوانان همگی با شور و اشتیاق آمدند . گرچه می گوییم جوانان فعلی ما این گونه نیستند ولی هم اکنون بسیاری از آنان در بیابان ها و مرزها در حال خدمت هستند.
گفت و گو با امیر مسعود بختیاری :
چرا دوره هشت ساله جنگ تحمیلی را دفاع مقدس می‌نامیم ؟
اساساً مسئله دفاع در آموزه‌های دینی ما یک امر مقدسی است . وقتی ما می‌گوییم دفاع مقدس نگاهی به مقوله دینی ماست. در کنار آن ما در شرایط دشوار پس از انقلاب مواجه با تهاجم عراق شدیم و علیرغم تصور دشمن توانستیم از خودمان دفاع کنیم ؛ پس بنابراین این دفاع امری مقدس است که توانستیم مقابل هجوم دشمن مقاومت کنیم و دشمن را از تهاجم باز بداریم و بعد از یک سال از مناطق اشغالی بیرون کنیم .
۴۲ سال از شروع دفاع مقدس می‌گذرد ، امروز آن دوران را چگونه می‌بینید ؟
جنگ دوران خاص خود را داشت و شرایط سخت و دشواری برای همه کسانی که چه در جنگ شرکت داشتند و چه حضور نداشتند وجود داشت . نمی‌شود جنگ را یک دوران طبیعی و عادی قلمداد کرد زیرا دورانی است که انسان‌ها با جان، مال ، زندگی و تمام هستی خود دارند کار می‌کنند اما همینقدر که ملت توانست این کار دشوار را انجام دهد و تهاجم دشمن را دفع و تمامیت ارضی کشور را حفظ کند ، علیرغم هزینه بسیار سنگینی که بابت این کار پرداخت شد ، سربلند بیرون آمدیم و از این بابت دوران خوبی است .
ولی خود دوران جنگ را با توجه به سختی و مشکلات معیشتی که وجود داشت نمی‌توان دوران راحتی و آسایش دانست .
از نظر شما دستاورد جنگ تحمیلی چه بود ؟
همین که هیچ قسمتی از خاک سرزمین در دست دشمن باقی نماند دستاورد بزرگی است . ما برای این مهم در همه بخش‌ها هزینه سنگینی پرداخت کردیم . همینقدر که توانستیم در مقابل دشمن بایستیم و ثابت کنیم که ایرانی همیشه در مقابل تهاجم دشمن می‌ایستد و تهاجم را نمی‌پذیرد و در مقابل زور سر خم نمی‌کند ، قابل توجه ، احترام و تقدیس است .
آیا مفاهیم دفاع مقدس به نسل جدید منتقل شده است ؟
این تلاش با سازمان‌های متعدد رسانه‌ای انجام شده است تا مفاهیم دفاع مقدس به نسل جدید منتقل شود که تا حدودی هم موفق بودند ؛ البته پاره‌ای معتقدند که آنطور که باید منتقل نشده است .
آیا به نقش ارتش در دفاع مقدس آنطور که باید توجه شده است ؟
نقش ارتش در جنگ تحمیلی کمرنگ جلوه داده شده است درصورتی که ارتش در تمام طول هشت سال جنگ نقش محوری و فعالی داشته است . ارتش تنها یک واحد پیاده نظام نیست بلکه مجموعه نیروهای دریایی ، هوایی و زمینی به همراه تجهیزات بسیار مهم و پیشرفته‌ای بوده است . بنابراین نقش پراهمیت و اساسی داشته ولی کمرنگ نشان داده شده که مسئله‌ای نیست . زیرا به مرور مورخین ، پژوهشگران و مردم متوجه نقش محوری و اساسی ارتش شدند و خواهند شد . ولی رسانه‌ها خیلی دیر و کند وارد این مرحله شدند .
به نظر شما ما از دوره هشت ساله جنگ چه درسی می‌گیریم ؟
میتوان به مقاومت در مقابل تهاجم دشمن خارجی و درس اتحاد و همدلی مردم و پشتیبانی آنها از سیاست‌های نظامی کشور اشاره کرد . دروس دیگری را هم میشود گرفت که چگونه اقتصاد را سخت اداره کرد . درسی که از جنگ گرفته میشود در واقع درس استقامت در مقابل سختی‌ها و مشکلات است .
همچنین درس‌های دیگری در سطوح نظامی و تکنولوژی نظامی برای ما داشت که مسائل تخصصی است. اما درس اصلی همان همدلی و تحمل مردم در مقابل مشکلات است. نمی‌شود گفت مشکلات ناشی از جنگ به مردم عادی منتقل نشد ؛ بالاخره شرایط جنگی و مناطقی که در صحنه جنگی بودند مشکلات فراوانی را متحمل شدند اما تحملی که مردم کردند درسی است که گرفته میشود .
این اتفاقات وظایفی را بر دوش نظام می‌گذارد که در مقابل همدلی و استقامتی که مردم نشان دادند تلاش کند تا آنها را بی‌جواب نگذارد و مشکلات آنها برطرف کند و مردم روزگار بهتری را بتوانند در زندگی خود تجربه کنند.
به نظر شما اگر خدای ناکرده جنگی دوباره رخ دهد مثل همان دوران ، شاهد این همدلی‌ها و استقامت مردم خواهیم بود ؟
امیدوارم که اینطور باشد . مردم ایران همیشه نشان دادند که در مقابل هجوم خارجی مقاوم هستند . شما هیچ وقت حاضر نمی‌شوید که خانه‌تان مورد تهاجم دزد واقع شود یا در محله یک فرد گردنکش و قُلدر بخواهد باعث آزار و اذیت مردم شود . اگر چنین اتفاقی بیفتد و مردم در مقابل آن زورگیر مقاومت نکنند باید علت آن را جست‌وجو کرد .
اگر بخواهم بدون تعصب و سازمان‌گرایی بگویم ، می‌گویم که ارتش در شرایط مشکل ، وظیفه ملی و نظامی خود را به خوبی انجام داد و مردم ما هم نشان دادند که تا چه حد فداکار ، متحد و صبور در مقابل مشکلات هستند .
این درسی است که برای دولت‌ها و حکومت‌ها می‌ماند که هرچه می‌توانند در خدمت این مردم باشند و از هرکاری برای آسایش و رفاه آنها دریغ نکنند چرا که آنها این محبت را بی‌پاسخ نخواهند گذاشت .
امیر مسعود بختیاری در پایان به زیبایی ميگويند ( البته که جانفشانی انسان هرگز چیزی نیست که منکر آن شد )
گرد اورنده:فاطمه دلخوش
استاد راهنما:استاد علی اکبر حسنوند
