قدیمی‌ترین فرشی که منسوب به تمدن ایران و هخامنشی است، فرش “پازیریک” است که تقریباً مربوط به قرن چهار یا پنج قبل از میلاد است. این فرش نشانگر قدمت، نبوغ، پیشتازی و سلیقه زیبای پیشینیان ما در بافت فرش است. گرچه باگذشت زمان و پیشرفت فنّاوری به‌تدریج فرش ماشینی نیز سهم بازار زیادی را به خود اختصاص داده است، ولی همچنان هستند افرادی که شیفته انواع فرش دستباف هستند.
شما می‌توانید این فرش‌ها را با سه معیار اصلی شناسایی کنید و این سه معیار جزو ویژگی‌های اصلی و بنیادین این فرش‌هاست.
هر فرش یا قالی‌ای که به‌صورت دستی و سنتی بافته می‌شود، دارای تاروپود است. تار فرش همان رشته‌هایی از الیاف مختلف (پشم، نخ، ابریشم وغیره) است که آنها را به‌صورت عمودی به دو طرف انتهایی دار فالی می‌پیچند. پود نیز رشته‌هایی از الیاف است که به‌صورت افقی از بین تارها عبور می‌کند؛ بنابراین تاروپود شالوده و اساس قالی‌بافی محسوب می‌شود.
همه قالی‌ها و فرش‌هایی را که با دست و به شکل سنتی بافته می‌شوند، دارای پرز و نخ خاب هستند. نخ خاب به گره‌ها و نخ‌هایی که بر روی قسمت خارجی و قالی دید فرش قرار دارند می‌گویند. نخ خاب بر روی فرش است و به‌راحتی می‌توان آن را دید و حتی لمس کرد. همچنین جنس نخ خاب معمولاً از پشم طبیعی، ابریشم طبیعی و یا کرک است.
ریشه در اثر گره‌خوردن پرزهای فرش به‌دور تارهای آن ایجاد می‌شود. یا به عبارتی ریشه هرکدام از گره‌های قالی و فرش است. همچنین اصطلاح ریشه‌زنی نیز به معنای اقدامی هست که به دلیل جلوگیری از ساییدگی و ازهم‌گسیختگی تاروپودها انجام می‌گیرد. درواقع ریشه زنی به حفظ تاروپودها کمک می‌کند.
فرش‌ها و قالی‌ها ازنظر جنس الیاف و همچنین موادی که در آن استفاده می‌شود باهم متفاوت هستند. هرکدام ازنظر کیفیت، استحکام، ظرافت و لطافت با یکدیگر تفاوت دارند.
فرش‌های پشمی، فرش‌هایی هستند که الیاف و تاروپود آنها از جنس پشم طبیعی است. این‌گونه فرش‌ها بیشتر در فرهنگ‌های عشایر و محلی که دسترسی بیشتری به پشم دام دارند، بافت می‌شوند. پشم یکی از اساسی‌ترین الیاف مورداستفاده در فرش‌های ایرانی است. همچنین اکثر این پشم‌ها گوسفندی هستند و ازنظر استحکام و کیفیت مناسب است. فرش‌های تمام پشمی به‌گونه‌ای هستند که تاروپود و پرز آنها تماماً از پشم است.
یکی از الیاف مرسوم و معمول در فرش‌های دستباف، کتان است. الیاف کتانی و پنبه‌ای استحکام بالایی دارند، برای استفاده در پرز قالی و فرش هم از آنها می‌توان استفاده کرد. همچنین این الیاف موردعلاقه حشرات نیست؛ بنابراین در معرض بیدزدگی قرار نمی‌گیرند. همچنین الیاف پنبه‌ای یا کتانی بسیار مناسب سبک درشت‌بافی است.
فرش‌های گل‌ابریشم را معمولاً با پشم می‌بافند؛ اما در چله فرش، نقوش و دور حاشیه‌های آن به‌جای استفاده از پرز پشمی از ابریشم استفاده می‌کنند.
شاید این مطالب مفید باشد:
فرش ماشینی ۱۵۰۰ شانه
فرش ماشینی ۱۲۰۰ شانه
قیمت فرش ماشینی
قیمت فرش 12 متری
هر منطقه و شهری به خاطر شرایط خاص جغرافیایی، فرهنگی و مواد اولیه‌ای که به آن دسترسی دارد، فرش‌های متفاوتی نسبت به دیگر اقوام دارد. در ایران طایفه‌های مختلف از قبیل قشقایی و بختیاری دارای سبک بافت مخصوص به خود هستند. همچنین شهرهای مختلفی نیز هستند که درزمینهٔ بافت فرش بسیار سرآمد هستند. در ادامه به معرفی این شهرها و قبایل می‌پردازیم.
قدمت و تاریخچه فرش اصفهان تقریباً به دوران صفویه بازمی‌گردد. رنگ زمینه این فرش تقریباً عاجی رنگ است و دیگر رنگ‌های اصلی در نقش و نگارهای آن، آبی، قرمز و نیلی است و طرح‌های گل، درخت، برگ، همچنین اسلیمی و شاه‌عباسی جزو طرح‌های مشهور فرش اصفهان است. از همان دوران صفویه این فرش‌ها بسیار موردتوجه اروپایی‌ها قرار گرفت.
فرش تبریز هم که دیگر نیاز به معرفی ندارد. فرش‌های این شهر همواره در لیست بهترین محصولات و سوغات تبریز قرار دارد. الیاف اصلی آن معمولاً ابریشم، پنبه و گاهی نیز پشم است. رنگ اصلی و زمینه آنها کرم است و رنگ قرمز و آبی جزو رنگ‌های اصلی آن است.
این شهر در بافت فرش‌های ماشینی و دستباف بسیار سرآمد و پیشتاز است. باید به این نکته اشاره‌کنیم که فرش کاشاندر عرصه داخلی و حتی بین‌المللی بسیار پرطرف‌دار و محبوب است. کاشانی‌ها به فرش قالی می‌گویند. پس قالی کاشان ازنظر گره و بافت با سایر شهرهای دیگر متفاوت است. طرح و نقش قالی‌های کاشان بیشتر از طرح ترنج شاه‌عباسی و لچک پیروی می‌کند.
همان‌طور که اشاره کردیم اقوام مختلف ایران دارای فرش‌های خاصی هستند. طرح فرش‌های روستایی و عشایری بسیار ساده و بی‌غل‌وغش است. همچنین از رنگ‌های طبیعی در بافت آن استفاده می‌کنند و همچنین ضخامت آنها زیاد است. قالی‌های بختیاری و قشقایی ازجمله مشهورترین قالی‌های روستایی و عشایری است.
فرش دستباف را به صورت سنتی و با دست می‌بافند اما فرش ماشینی کاملا مکانیزه و با دستگاه‌های مخصوص در کارخانه بافت می‌شود. الیافی که برای بافت فرش ماشینی به کار می‌ود ارزان‌تر از الیاف فرش‌های دسبتاف است و همچنین راحتر‌تر فراهم می‌شوند. بافت فرش‌های دستباف بسیار زمان‌بر و سخت است در صورتی که فرش‌های ماشینی به‌راحتی و سریع تولید می‌شوند. بنابراین طبیعی است که قیمت فرش ماشینی ارزان‌تر باشد. فرش‌های دستباف دارای الیاف با کیفیت و بافت مستحکم‌تری هستند که باعث می‌شود در مقایسه با فرش ماشینی گرانتر باشند.
منبع مقاله: فروشگاه فرش افرند
