اگه تا حالا سوزش معده یا رفلاکس رو تجربه کرده باشی، احتمالاً اسم اومپرازول به گوشت خورده. یه کپسول کوچیک که خیلیها صبحها قبل از صبحانه میخورن، بیسروصدا، ولی با تأثیر زیاد. اما پشت این داروی ساده، یه داستان علمی و تاریخی پنهان شده؛ داستانی که از آزمایشگاههای سوئد شروع شد و حالا به میلیونها نسخه در سراسر جهان رسیده.
در دههی ۱۹۷۰، شرکت داروسازی سوئدی Astra AB به دنبال دارویی بود که بتونه ترشح اسید معده رو کنترل کنه بدون عوارض جانبی شدید داروهای قبلی. در سال ۱۹۷۸، ترکیبی جدید به نام اومپرازول ثبت شد و بعد از یک دهه آزمایش و بررسی، در سال ۱۹۸۸ برای استفاده پزشکی تأیید شد
اومپرازول اولین دارویی بود که به خانوادهی مهارکنندههای پمپ پروتون (PPI) تعلق داشت؛ داروهایی که بهجای خنثی کردن اسید، جلوی تولیدش رو میگیرن — یه تغییر اساسی در درمان بیماریهای گوارشی.
در معدهی ما سلولهایی هستن که بهشون میگن پمپ پروتون؛ این پمپها مسئول تولید اسید معدهان. اومپرازول با مهار این پمپها، ترشح اسید رو کاهش میده نه بهطور موقت، بلکه بهصورت هدفمند و پایدار.
این یعنی:
کاهش سوزش سر دل
بهبود زخمهای معده و دوازدهه
جلوگیری از آسیب به مری در رفلاکس
کنترل بیماریهای مزمن مثل سندرم زولینگر-الیسون
اومپرازول برای درمان طیف وسیعی از مشکلات گوارشی استفاده میشه:
ریفلاکس معده (GERD)
زخم معده و دوازدهه
ازوفاژیت فرسایشی
عفونت هلیکوباکتر پیلوری (در ترکیب با آنتیبیوتیکها)
پیشگیری از خونریزی گوارشی در بیماران پرخطر
سندرم زولینگر-الیسون (ترشح بیشازحد اسید معده)
اومپرازول معمولاً بهصورت کپسول ۲۰ یا ۴۰ میلیگرمی مصرف میشه، یکبار در روز، قبل از غذا.
با اینکه اومپرازول داروی مؤثریه، ولی مصرف طولانیمدتش میتونه عوارضی داشته باشه:
سردرد، تهوع، درد شکم، نفخ
افزایش خطر شکستگی استخوان در مصرف طولانیمدت
کاهش جذب ویتامین B12 و منیزیم
افزایش خطر ذاتالریه یا عفونتهای گوارشی
پنهان شدن علائم سرطان معده در برخی موارد
برای همین، پزشکها توصیه میکنن مصرف اومپرازول زیر نظر متخصص باشه، مخصوصاً اگه قراره طولانیمدت استفاده بشه.
اومپرازول با نامهای تجاری مختلفی مثل Prilosec، Losec، Zegerid، Omez در بازار موجوده. در سال ۲۰۱۷، این دارو با بیش از ۵۸ میلیون نسخه، هفتمین داروی پرمصرف در آمریکا بود
امروزه، اومپرازول در لیست داروهای ضروری سازمان جهانی بهداشت قرار داره و بهصورت ژنریک توسط شرکتهای مختلف تولید میشه.
فرمهای دارویی:
کپسول خوراکی
قرص جوشان
سوسپانسیون
تزریق وریدی (در بیمارستانها)
Wikipedia – Omeprazole
Drugs.com – Omeprazole Monograph
Harvard Health – PPIs and Long-Term Use Risks
FDA – Omeprazole Drug Profile
