طرح کرامت و نحوه اجرای آن برای پایه سوم ابتدایی را نیز همچون مباحث و طرح های مشابه با چند سوال می آغازیم.
همواره گفته ایم که در طرح های مختلف تعلیمی و تربیتی،آنجا که بحث رده سنی و پایه تحصیلی باشد، علیرغم ارتباط تنگاتنگ موضوعات و ارتباط زنجیروار در نحوه اجرای طرح ها. می توان به تفاوتهای مهمی نیز اشاره داشت.
دراینجا نیز لازم است بنا به این عقیده و واقعیت پایه سوم را به نوبه خود از پایه های بالاتر و پایین تر مجزا نماییم.
حال باید بدانیم که تفاوتهای روحی و روانی و اخلاقی بین دانش آموزان پایه سوم در طرح کرامت پایه سوم ابتدایی چه ویژگیهای منحصر به فردی را داراست. دانش آموز پایه سوم از نظر دریافت پیام های مثبت یا منفی روانی و همچنین واکنش به این دریافت ها نسبت به گذشته قدری هوشمندانه تر و پخته تر برخورد می نماید چه اینکه ممکن است این واکنش ها واکنش های هوشمندانه منفی هم باشد. زیرا کودک خواه ناخواه با حضور در خانواده ای که آماج رفتارهای منفی است، بدلیل طبیعت فراگیرنده در این سن این رفتارهای منفی را ثبت ضبط می نماید. پس منظور ما از احتمال اعمال عکس العمل منفی از سوی کودک بازتاب همین رفتارها در جاهایی غیر از خانواده است که مدرسه محتمل ترین این مکان هاست.
کودکان در پایه های مختلف بخصوص پایه سوم معمولا در انتخاب دوست گزینشی عمل میکنند. یعنی با وجود اینکه با همگی دوستان امکان ارتباط دارد. از میان آنان شخص یا اشخاص خاصی را بعنوان دوست صمیمی انتخاب کرده و حساب های ویژه ای روی آنها باز می کنند. معلم هوشمند باید بتواند از این ویژگی اخلاقی جهت نفوذ در گارد بسته ذهن دانش آموز استفاده کند. این مساله باید تا حد امکان به گونه ای اعمال شود که دانش آموز معلم را جزء یکی دو نفر شماره یک در رفاقت به شمار آورد تا به راحتی در مواقع لزوم در نقش معتمد وارد عمل شده و رازهای مگو را از دانش آموز گرفته تا با دانستن آن از نزدیکترین راه ممکن در صدد حل مشکل وی برآید.
حال آنکه مشاور در این میان بعنوان دوست درجه دوم عمل خواهد کرد. و به واسطه اعتماد دانش آموز به معلم در مسیر حل مشکل به مسائل ورود کرده و در واقع یک گروه دوستی کوچک را تشکیل دهند. و الا بعلت ایجاد تنفر احتمالی کودک نسبت به همه کس و همه چیز در توهم توطئه و دشمنی به سر می برد و این کار را سخت تر و حل مشکل را دشوارتر خواهد نمود.
اگر خانواده ای را در نظر بگیریم که به انحاء مختلف دچار معضلات ناشی از فقر فرهنگی و مشکلات مختص به آن باشد. می توانیم از شیوه شطرنج استفاده کنیم . با این تفاوت که مهره های فرا روی ما مشکلات موجود در خانواده هستند.و دعوت والدین به جلسات مشاوره به مثابه فتح قلعه مشکلات است که از آن به بعد راحت تر از گذشته می توان در صدد حل مشکلات برآمد.
البته ناگفته نماند که این رابطه باید حساب شده و در چارچوب قواعد روانشناسی و با مشورت مشاور خانواده باشد. مثلا موارد مهمی که در این رابطه باید رعایت کرد اینکه هرگز با خانواده های مد نظر و اعضای آن رابطه خانوادگی و مالی برقرار نکنیم. زیرا این موضوع ممکن است به جای اینکه تاثیرات سازنده داشته باشد. ما را نیز وارد چرخه مخرب رفتارها و روابط روانی و بزهکارانه نماید.
طرح کرامت در این پایه ویژگیهای انحصاری خود را دارد. طبق روش متداول ما در محتواها آن را با چند سوال کلیدی آغاز می کنیم.
جای خوشحالی است که طرح هایی مثل طرح کرامت در جامعه فرهنگی ما نقل محافل آموزشی شده. این امر و امور مشابه اگر از زیر ساطور شعار و شعار زدگی بیرون کشیده شود، ثمرات بسیار ارزنده و کارآمدی را در جامعه به جا خواهد گذاشت. و این ماییم که باید بعنوان معلمان و مربیان دلسوز جامعه. این گفتارها و تجارب مربوط به آنها را که خود آموخته و اندوخته ایم ، جهت اجرا به شاگردان خود انتقال بدهیم .
اهمیت طرح کرامت پایه سوم ابتدایی در دختران زمانی است که دختران به سن تکلیف می رسند. پیران نیز رفته رفته با این مهم آشنا می شوند. از این رو چند مضمون مهم را در بحث طرح در این پایه اضافه کرده ایم. از جمله این مضامین نماز است. این سن خصوصا برای دختران نقطه آغاز عبودیت و پارسایی است. مانیز بهتر است پیش از آنکه دیر شود در این فرهنگ دینی صحیح را به آنها بیاموزیم. از کلمه فرهنگ استفاده کردیم . زیرا فرامین دینی و تکالیف شرعی در مکتب اسلام. بدلیل پویا بودن در کنار هم و همچنین همسو شدن سنت های ملی ما با آن شکل نوعی فرهنگ در آمده است. فرهنگی غنی که عید نوروزش با دعای یا مقلب القلوب عجین شده است .و قومیت های مختلف با الفاظ و اعمال مشترک دینی و مذهبی به هم نزدیکتر شده اند. حال ستون این دین همانگونه که بزرگان آن فرموده اند نماز است. برای بنا نهادن صحیح این فرهنگ، ابتدا ستون آن را باید به پا داشت که همانا نماز است.باگنجاندن نماز درآموزه های طرح کرامت پایه سوم ابتدایی. بهترین مطلع را برای تربیت مکتبی آغازیده ایم. با نشان دادن نماز و اجرای ترتیب و موالات آن دانش آموز را متحول خواهیم کرد. تحولی که خیر دنیا و آخرت او در آن خواهددبود.نماز در احادیث و روایات نیز دارای جایگاه با شکوه و ارزنده ایست. خواندن این احادیث و روایات دلیل و برهان صحیح برای خواندن نماز را نیز در بر دارد. چرا که ممکن است در خلال اجرای نماز در طرح کرامت پایه سوم ابتدایی ،دانش آموز برای فهم و درک درست از نماز در مورد چرایی و چگونگی آن سوال کند.
دیگر مساله مهم که در سن تکلیف باید به کودکان مکلف آموخت، موضوع حلال و حرام است. همه ما می دانیم که حلال وحرامی که در شرع مقدس اسلام آمده است ، سوای مقوله ی عبودیت، تاثیرات بقول علم امروزی کارما را در زندگی ما به ارمغان می آورد. بد نیست که در طرح کرامت پایه سوم ابتدایی ضمن تشریح جنبه شرعی ،بازتاب مثبت و منفی حلال و حرام را در زندگی انسان آموزش دهیم. در این زمینه نیازی نیست که برای پیدا کردن منابع راه دوری را پیمود. در مکتب ما در این زمینه نیز احادیث و آیات و روایت بیشماری در دسترس جویندگان است. اینها منابع لایزال علم و فرهنگند که از حضرت ختمی مرتبه در قالب ثقلین بر جا مانده است.
بعد از اینها برای مرتبط بودن موضوعات با هم. بهتر است به بحث پوشش پرداخت. طرح کرامت پایه سوم ابتدایی بهترین زمان و مکان برای باز کردن بحث حجاب در دختران است. البته مبرهن است که برای جا افتادن این اصل در زندگی دختران ما. باید با ادله منطقی و محکم آن را به آنها آموزش داد. مساله پوشش گرچه در مکتب اسلام فریضه ای موکد است. اما ما ایرانیان پیش از اسلام نیز این نوع پوشش را در زنان داشته ایم. همانگونه که در کتیبه ها و سنگ نگاره های تخت جمشید و جاهای تاریخی دیگر به وضوح دیده می شود. زنان ما از دیرباز دارای حجاب و پوشش توام با حیا بوده اند. طرح کرامت پایه سوم ابتدایی فرصت خوبی برای احیای این سنت حسنه و فرهنگ‌دیرینه است.
تفکر نقاد و آموزش آن به دانش آموزان امر مهم دیگریست که پیش رو داریم. تفکر نقاد بطوری که تعریف درست نقد در آن لحاظ گردد. همیشه باعث پیشرفت و شکوفایی بوده و هست.این مساله چون سکه ای دو رو، باید از دوجنبه مورد واکاوی و آموزش قرار بگیرد. طرح کرامت پایه سوم بایداز یک سو منتقد بودن و نقد دلسوزانه و سازنده داشتن را بیاموزد. یعنی به قول اندیشمند فقید هم میهن مان دکتر عبدالحسین زرین کوب نقد بهین چیزی را برگزیدن است. این بدان معناست که باید آموخت صرف تخطئه و تخریب نمی شود مدعی نقد بود.
و برای اعمال نقد سازنده باید به نقاط قوت مقوله مورد نقد نیز نظر داشت. و دیگر سوی این موضع در طرح کرامت پایه سوم ابتدایی نقد پذیر بودن است. باید به دانش آموزان یاد داد که همیشه پذیرای نقد سازنده باشند. چرا که اگر از همین دوران ابتدایی هر نقدی را توهین تلقی کنند، مادام العمر خود را از بهره بردن از انتقاد سازنده و تفکر نقاد محروم نموده اند.
دیگر موضوع مورد بحث در کلاس سوم ابتدایی، وفا داری است. وفای به عهد را میز چون مسائل مربوط به فرهنگ ما، در محمل شعر و ادب و آیات و روایات، می توان نشاند و به کودک انتقال داد.
کودکان وفادار امروز که به قول و قرارهای کوچک‌خود پایبند باشند. پدران و مادران متعهد فردا هستند. آنها با عمل نمودن به عهد و قول خود در آموزش های طرح کرامت پایه سوم ابتدایی، مادام العمر به این صفت نیکو آراسته خواهند شد. و همواره جامعه ای مدنی را تشکیل خواهند داد. جامعه ای که در پایین ترین سطح نیاز به دادگاه و دادگستری و قوهء قضاییه خواهد بود.چرا که بیشتر پرونده های موجود در محاکم. این گوهر پر بها یعنی وفای به عهد زیر پا گذاشته شده است.
اگر قرار باشد آموزش رفتارهای صحیح را برای طرح کرامت پایه سوم ابتدایی ادامه دهیم ، بی شک باید به مبحث اعتماد به نفس اشاره کنیم.این اعتماد به نفس است که از آحاد یک جامعه مردان و زنان موفقی می سازد. این اعتماد به نفس است که یک جامعه را در برابر خطر جوامع بیگانه و رفتاره خصمانه برخی از آنها بیمه می کند. اگر انسان اعتماد به نفس نداشته باشد به معنای دیگر یعنی امید ندارد. در طرح کرامت پایه سوم ابتدایی باید به دانش آموزان اعتماد به نفس را آموخت. این کار باعث می شود امید به آیند و امید به زندگی در آنها بالا برود. و دست در دست هم میهنی آباد را خلق کنند.
در کلاس سوم ابتدایی باید تصمیم گیری را به سبد آموزش کودکان اضافه کرد. همه آموزه هایی که در این مجال گفته شد در صورتی کارآمد است که کودک یاد بگیرد چگونه تصمیم گیری کند. طرح کرامت پایه سوم ابتدایی به کودک می آموزد که چگونه گزینه هارا با اولویت بندی کنار هم قرار دهد. چگونه با در نظر گرفتن اولویت ها انتخاب کند که از کجا و چگونه شروع کند. و با استفاده از آموزه های پیشین که آموخته است، زندگی را به حرکت و پیشرفت وادارد.
بد نیست برای اجتماعی تر کردن دانش آموز در کلاس سوم. نوع دوستی را نیز آموزش داد. بطوری که برای همسایه های خود ارزش خاصی قائل شوند. از حضرت محمد(ص)نقل شده که خداوند آنقدر درباره حق همسایه سفارش کرد که گمان بردم همسایه از همسایه ارث می برد. با این تفاسیر بی راه نیست اگر این مطلب را نیز در طرح کرامت پایه سوم ابتدایی بگنجانیم. تا مجموعه ای کامل از آموزه های آیینی و فرهنگی مهم را در خور سن و پایه تحصیلی کودکان کلاس سوم به این نوگلان ارائه دهیم.
دانش آموزانی که در گیر و دار زندگی روزمره خود در خانواده فراز و نشیب مشکلات ضد اخلاقی را لمس می کنند، اخلاقی شکننده و زود رنج پیدا می کنند . از سوی دیگر بدلیل الگو پذیری از افراد بزرگتر از جمله والدین خشن در پاسخ به رفتارهایی که برایشان غیر قابل قبول است. با پرخاشگری و خشونت عکس العمل نشان می دهند. با توجه به این مهم برای وکمک به بهبود وضعیت آنها. می بایست همکلاسی ها و حتی هم مدرسه ای ها را با هر روش ممکن آگاه کرد، تا در راه معالجه و مددکاری با معلمین و مشاورین همسو بوده و حتی المقدور با رفتار نا متعارف اعم از شوخی ها و بازیهایی که امکان تحریک و فعال کردن حس بد بینی و خشونت دانش آموزان در معرض معضلات اجتماعی را دارد ، امتنا نمایند. این امر ضمن پایین آوردن آمار بی انضباتی و سوء رفتار در همه مدرسه،حس نوع دوستی و کمک به هم نوع را در دانش آموزان بالا می برد. طرح کرامت پایه سوم ابتدایی از نظر گستردگی میتواند در نهایت همه افراد جامعه را تحت چتر حمایتی خود برده و جامعه ای با آستانه تحمل بالا را به نسل ها هدیه کند.
بدیهی است که آموزش و پرورش ما در راستای بالا بردن میزان فرهنگ تعامل و همزیستی صحیح باید نقش خود را ایفا نماید. از این رو طرح کرامت را باید با جدیت تمام در کلیه نقاط کشور دنبال کنیم. خوب است برای برخورداری از اطلاعات آماری از نحوه عملکرد معلمان در نقاط مختلف کشور، آرشیوی از اطلاعات و تجارب معلمان مختلف در مکانهای متفاوت را جمع آوری نماییم. و در ضمن با کنکاش در روش ها و مطالعه نتیجه گیریها با بهره گیری از نظر کارشناسان ذیصلاح برای برگزیده گان در اجرای این طرح تشویق هایی رانیز از طرف وزارت محترم آموزش و پروش اعمال نمایند.
