باتری خودرو چیست؟
خرابی باتری خودرو باعث می شود تا نیروی اولیه برای کار کردن بخش های مختلف سیستم وسیله نقلیه تامین نشده و به تبع آن، عملکرد کلی ماشین مختل شود.
و اما باتری چیست و نقش آن در کارکرد سیستم خودروی شما به چه صورت است؟
به طور کلی باتری وسیله ای است که انرژی شیمیایی را به الکتریسیته تبدیل می کند. این قطعه از تعدادی ”سلول” تشکیل شده که انرژی در آنها ذخیره می شود.
در گذشته از جریان برق تنها به منظور احتراق سوخت داخل موتور استفاده میشد. به مرور زمان و با پیشرفت فناوری، سیستم برقی خودرو شامل قطعاتی همچون چراغها، استارت، بوق ها و سایر اجزا شده که برق تمامی آنها توسط باتری تامین می گردد.
باتری خودرو قابل شارژ بوده و دارای ظرفیت 60 آمپری بوده و با ولتاژ 12 ولت کار می کند. البته ظرفیت این قطعه به عواملی همچون مقدار الکترولیت (ماده حل شده یک محلول آبی که دارای رسانایی بیش از آب خالص می باشد)، قدرت الکترولیت، تعداد و مساحت صفحات باتری، دمای کارکرد و همچنین نو و قدیمی بودن باتری بستگی دارد.
همانطور که گفته شد، وظیفه باتری تامین سیستم برق رسانی خودرو است. این قطعه، الکتریسیته را از طریق ذخیره تولید دینام تولید میکند. (به منظور آشنایی با دینام و عملکرد آن، مقاله تحت عنوان ”علائم خرابی دینام خودرو” را مطالعه کنید ).
به طور کلی می توان وظایف باتری خودرو را به صورت زیر دسته بندی کرد:
زمانیکه خودروی شما خاموش است، طبیعتا هیچ انرژی در موتور ذخیره نشده و موتور قادر به شروع کار نیست. در این مورد، باتری با تامین برق لازم، منجر به انجام عملیات احتراق و به تبع آن، روشن شدن خودرو می شود. این ذخیره انرژی به کمک دینام خودرو صورت گرفته و در نتیجه وجود هر گونه نقص در عملکرد دینام، می تواند منجر به خرابی باتری خودرو شود.
حتما تا به حال عبارت ”ظرفیت ذخیره باتری ” را شنیده اید. و اما این عبارت به چه معنی است؟
ظرفیت ذخیره به توانایی باتری، به منظور فراهم کردن و انتقال دادن حداقل بار الکتریکی، زمانیکه سیستم شارژ خودرو دچار نقص و فرسودگی شده است، گفته می شود.
به عنوان مثال، در شرابط سخت رانندگی(مانند رانندگی در فصل زمستان و در هنگام شب)، این حداقل میزان برق باید برای مصارف زیر تامین گردد:
به طور کلی، باتری خودرو انواع مختلفی دارد، ولی 2 نوع اسیدی و اتمی آن، معروف تر هستند که در ادامه به معرفی آنها خواهیم پرداخت:
باتری های اسیدی: این باتری ها دارای حساسیت بالایی می باشند. برای شرایط آب و هوایی گرم مناسب تر بوده و در صورت نیاز، می توان به آنها آب اضافه کرد. جنس صفحات آن از سرب و آلیاژ های کلسیم-آنتیموان بوده به دلیل قیمت پایین آنها، با وجود اینکه قدیمی محسوب می شوند، ولی همچنان مورد استفاده قرار می گیرند.
باتری های اتمی: حساسیت این باتری ها کمتر از باتری های اسیدی بوده و نیاز به مراقبت خاصی ندارند. این باتری ها دارای عمر بیشتری بوده، سریع شارژ شده و در حالت شارژ بیش از حد ”اور شارژ” مقاومت بالایی دارند. جنس صفحات آنها از سرب و تک آلیاژ کلسیم-کلسیم بوده و عیب یا نقطه ضعف آنها دشارژ شدنشان است.
در باتری های اتمی از اسید استفاده نشده و مواد فعال به صورت خشک و جامد فعالیت می کنند. در نتیجه، در صورت دشارژ عمیق، این موادی که فعال شده اند، از صفحات ریزش کرده و باتری آسیب جدی می بیند.
تمامی خصوصیات ذکر شده، مختص خودرو های احتراق داخلی دیزلی یا بنزینی می باشند. در خودرو های برقی، باتری علاوه بر اینکه انرژی موتور را تامین میکند، پمپ سوخت رسان نیز به شمار می رود. (با مطالعه مقاله تحت عنوان ”آشنایی با خودرو های برقی” ) به صورت کامل، با تاریخچه و طرز عملکرد خودرو های هیبریدی آشنا شوید.
ما در ادامه این مقاله، به بررسی اجزای تشکیل دهنده و علائم خرابی باتری خودرو می پردازیم. پس با ما همراه باشید.
اجزای سازنده باتری خودرو
در این بخش قصد داریم شما را با اجزای سازنده باتری خودرو آشنا کنیم.
این قطعه از قسمت های مختلفی تشکیل شده که وجود نقص در هر کدام از آنها، منجر به خرابی باتری خودرو می شود.
ساختمان این قطعه حیاتی، از قسمت های زیر تشکیل شده است:
در ادامه به توضیح مختصر در مورد اجزای نام برده شده می پردازیم.
جعبه باتری: محفظه اصلی باتری، جعبه آن است. این قطعه از جنس پلی پروپلن یوده و از قسمت های مجزا تشکیل شده است. جعبه باتری با به حداقل رساندن ارتعاشات وارده، از آسیب رسیدن به الکترولیت ها و صفحات و به طور کلی، از خرابی باتری خودرو جلوگیری می کند.
درپوش باتری: این درپوش از جنس جعبه بوده و از 6 دریچه کوچک تشکیل شده است. محل تزریق الکترولیت بر روی این درچه ها تعبیه شده و همچنین سوراخ های ریزی بر روی آنها قرار داده شده اند که گاز های تولید شده ناشی از واکنش های شیمیایی، می توانند از این سوراخ ها خارج شوند.
ترمینال های باتری: نام دیگر ترمینال، بوشینگ اتصال میان سیستم برقی خودرو و باتری بوده که یکی از آنها به کابل مثبت و دیگری به کابل منفی متصل است.
صفحات باتری: درون خانه های جعبه باتری و بر روی کف آنها، برجستگی های پل مانندی وجود دارند که نکیه گاهی برای صفحات باتری محسوب می شوند. صفحات به سه دسته صفحه مثبت، صفحه منفی و صفحه عایق تقسیم شده که در ادامه به بررسی دقیقتر آنها می پردازیم.
هر کدام از قطعات معرفی شده، نقش بسزایی در عملکرد باتری داشته و هر گونه فرسودگی در آنها می تواند منجر به خرابی باتری خودرو باشد.
علائم خرابی باتری خودرو
در بخش های پیشین با نحوه عملکرد و ساختمان داخلی باتری آشنا شدید. در این قسمت ما قصد داریم به معرفی علائم خرابی باتری خودرو پرداخته و شما را با مهمترین این نشانه ها آشنا کنیم.
آشنایی هرچه بیشتر با این نشانه ها، از بروز هزینه های هنگفت در آینده جلوگیری خواهد کرد.
خرابی باتری خودرو دارای نشانه های بارزی است که در زیر به آنها اشاره می کنیم:
ما در ادامه، در مورد هر کدام از موارد ذکر شده در فوق، توضیح مختصری خواهیم داد.
استارت خوردن موتور، ولی روشن نشدن آن: در صورت خرابی باتری خودرو، هنگام چرخاندن سوئیچ، صدای استارت شنیده می شود، ولی موتور روشن نمی شود. در این مورد، اگر آمپرسنج نشان داد که وضعیت باتری خوب است، احتمالا میزان باتری موجود، حدود چند ولت کمتر از حد مورد نیاز است.
در چنین مواقعی باید از اتصال باتری به باتری استفاده کنید. پس از روشن شدن خودرو، اتصال کابل را قطع کنید و منتظر بمانید برای مدت 30 دقیقه موتور کار کند. در این حین، دینام فرصت شارژ کردن باتری را پیدا می کند.
استارت نخوردن موتور و عدم روشن شدن چراغ پشت کیلومتر: در چنین شرایطی، به صورت حتمی شما شاهد خرابی باتری خودرو هستید. همان طور که در بخش های قبلی گفته شد، باتری ماشین برق انواع لوازم یدکی خودرو از جمله چراغها را تامین می کند.
البته توجه داشته باشید که در شرایطی که باتری انرژی کافی برای روشن کردن پیشرانه و یا چراغ را نداشته باشد، ممکن است دینام نیز آسیب دیده باشد.
عدم استارت خوردن مناسب در تمامی روز ها: در صورتی که خودروی شما در برخی از روز ها خوب استارت می زند و برخی از روز ها خیر، مشکل به شل شدگی، شکستگی، فرسودگی و یا آهکی شدن ترمینال ها بر می گردد. یکی از بارزترین نشانه های خرابی باتری خودرو، همین بد و سخت استارت خوردن موتور آن است.
در چنین شرایطی، حتما کابل های باتری را بررسی کنید. مطمئن باشید که محکم باشند.
دشواری در استارت زدن در هوای سرد: برای اکثر رانندگان وسایل نقلیه این اتفاق افتاده است که صبح بر روی پدال گاز فشار وارد کردند و صدای خفیفی از طرف موتور به گوششان خورده است. در صورتی که بعد از چند بار استارت زدن خودروی شما روشن شد، و در صورتی که این اتفاق 3 بار در هفته رخ داد، نشانه خرابی باتری خودرو می باشد.
توجه داشته باشید که اگر دمای محیط بیرون خیلی پایین بود، سخت استارت خوردن خودرو امری طبیعی است. چنین مشکلی نه تنها برای خودرو های داخلی، بلکه برای بسیاری از خودرو های خارجی نظیر هیوندا، بی ام و، بنز و … نیز امری رایج محسوب می شوند.
استفاده مکرر از اتصال باتری به باتری: در صورتی که بیشتر از 3 بار در هفته مجبور شدید از اتصال باتری به باتری استفاده کنید، یعنی خرابی باتری خودرو برای وسیله نقلیه شما اتفاق افتاده است. هنگامی که شما از اتصال باتری به باتری استفاده می کنید، یک شوک اساسی به باتری و خودروی شما وارد می شود. بنابراین انجام دادن مکرر این کار، شما را وادار به تعویض باتری می کند.
توجه به هر کدام از موارد فوق که نشانه بارزی از خرابی باتری خودرو بودند، در حفظ سلامتی خودروی شما مؤثر بوده و از وارد شدن آسیب به سایر قطعات درگیر با باتری نیز جلوگیری می کند.
