خرابی سیستم ترمز خودرو یکی از مشکلاتی است که می تواند برای هر وسیله نقلیه ای پیش بیاید. از آنجایی که این سیستم اصلی ترین وظیفه (یعنی هندلینگ خودرو) را بر عهده دارد، لذا بررسی وضعیت سلامت آن، منجر به پیشگیری از حوادث خطرناک می شود.
ما در این مقاله قصد داریم شما را به معرفی سیستم ترمز خودرو، اجزای تشکیل دهنده آن و هم چنین علائم و عوامل خرابی سیستم ترمز بپردازیم.
همه ما تجربه دوچرخه سواری را داشته ایم و هنگامی که با سرعت کمی در حال حرکت بودیم، برای متوقف شدن، پاهای خود را بر رو روی زمین کشیدیم و با ایجاد نیروی اصطکاک، در نهایت متوقف شده ایم.
ولی هنگامی که با وسایل نقلیه ای همچون ماشین خودتان رانندگی می کنید، این کار امکان پذیر است؟ قطعا پاسخ منفی است.
از گذشته های دور تا به الان، یکی از اصلی ترین دغدغه های کمپانی های خودرو سازی، نحوه کنترل و متوقف کردن خودرو بوده است. بنابراین از زمان اختراع شدن اولین خودرو تا به امروز، همواره شاهد پیشرفت و تکامل در سیستم ترمز خودرو ها بوده ایم.
توجه داشته باشید که امروزه ترمز ها نه تنها در کاهش سرعت و متوقف کردن خودرو نقش دارند، بلکه در فرمان پذیری و شارژ باتری خودرو های هیبریدی نیز تاثیرگذار هستند. این ویژگی مخصوصا در پیچ ها و دور های خطرناک، از لغزش های خطرناک روی جاده و یا تغییر جهت خودرو جلوگیری می کند.
“اتوره بوگاتی” (بنیان گذار کمپانی بوگاتی)، خودرو های مسابقه ای خود را در مسابقات گرندپری، بدون سیستم ترمز طراحی و تولید کرد. هنگامی که از او دلیل این امر را پرسیدند، پاسخ داده بود که خودرو های من نیاز به توقف ندارند.
ولی همه ما می دانیم که حداقل در خودرو هایی که کاربران معمولی از آن استفاده می کنند، سیستم ترمز ایمنی آن خودرو را تضمین می کند.
هنگامی که شما با خودروی خود رانندگی می کنید، خودروی شما دارای انرژی جنبشی است. زمانی که پای خود را روی پدال گاز قرار داده و فشار می دهید، نیروی اصطکاک ایجاد شده بین چرخ ها و سطح زمین این انرژی جنبشی را می کاهد و در نهایت با فشردن هر چه بیشتر پدال، ماشین متوقف میشود.
در علم دینامیک اثبات شده است که مایعات مثل هوا قابلیت متراکم شدن را ندارند. بنابراین زمانی که به آنها فشاری وارد می شود، فشار را از نقطه ای به نقطه دیگر انتقال می دهند، ولی حجم آنها هیچ تغییری نمی کند.
همین موضوع یک ایده ای برای مهندسان شد که سیستمی طراحی کنند که در آن، با فشردن پا بر روی پدال، از عدم تراکم مایعاتی همچون روغن ماشین استفاده کرده و سرعت ماشین را کم و اصطکاک میان چرخ ها و زمین را افزایش دهند.
قانونی در علم فیزیک وجود دارد به نام قانون “لختی” یا “اینرسی”. این قانون بیانگر این مسئله است که یک جسم همواره به حرکت با سرعت یکنواخت خود ادامه می دهد، مگر نیرویی به آن وارد شود.
در واقع خودروی ما هنگام رانندگی نقش همان جسم را دارد که به حرکت یکنواخت خود ادامه می دهد و زمانی که ما پای خود را بر روی پدال گاز فشار می دهیم، به آن نیرویی وارد می کنیم.
اما این سوال در ذهن ما به وجود می آید که ما چطوری تنها با فشردن پدال گاز، ماشین به این بزرگی و سنگینی را متوقف می کنیم.
متخصصان و مهندسان خودرو از اصل مکانیکی (اهرم) استفاده می کنند. طبق این اصل، نیرویی که ماشین بر چرخ وارد می کند، چند برابر نیرویی است که ما بر ماشین وارد می کنیم. یعنی عملا این نیرو چند برابر می شود تا ما بتوانیم خودروی سنگبن خود را متوقف کنیم.
ترمز خودرو از مهمترین قطعات خودروی شما به شمار می آید که در صورتی که خراب باشد، شما سوار خطرناک ترین وسیله نقلیه شده اید. به علائم خرابی سیستم ترمز، که در ادامه به آنها اشاره می کنیم، توجه داشته باشید!
سیستم ترمز خودرو از قطعات متعددی تشکیل شده است که خرابی هر کدام از آنها می تواند موجب خرابی سیستم ترمز خودرو شود. در واقع هنگامی که ترمز می کنید، تمامی قطعات زیر درگیر می شوند و در صورتی که یکی از آنها دچار مشکل باشد، کل سیستم ترمز شما مختل خواهد شد.
اجزای تشکیل دهنده این سیستم به صورت زیر می باشد:
خرابی سیستم ترمز دارای نشانه ها و علائمی است که در زیر به آنها اشاره می کنیم:
در ادامه به توضیح مختصری در مورد علائم ذکر شده در فوق می پردازیم:
روشن شدن چراغ ترمز در صفحه کامپیوتر: یک سنسور در سیلندر اصلی ترمز، میزان مایع موجود در ترمز را اندازه گیری می کند. هنگامی که این مایع از یک حدی کمتر شود، سنسور چراغ ترمز را روشن می کند تا اطلاع دهد سیستم ترمز نیاز به بررسی دارد. هم چنین روشن شدن این چراغ می تواند نشان دهنده وجود مشکلی در سیستم ABS باشد.
سفت شدن بیش از حد پدال ترمز: زمانی که برای ترمز گرفتن، به نیروی بیشتری نسبت به گذشته نیاز دارید، یعنی پدال شما سفت یا به اصطلاح خشک شده است. دلیل این خشک شدن به احتمال زیاد به بوستر بر می گردد.
کشیده شدن خودرو به یک سمت هنگام ترمز گرفتن: در صورت وجود خرابی سیستم ترمز، نیرویی ترمز به صورت مساوی به چرخهای چپ و راست، در محور جلو یا عقب تقسیم نمی شود. در نتیجه فرمان به سمتی که ترمز در آن قوی تر است کشیده می شود.
پایین رفتن بیش از حد پدال ترمز: در صورتی که هنگام رانندگی پدال شما بیش از حد معمول پایین برود، می تواند به دلیل این باشد که یا پمپ ترمز خراب شده، یا سیستم ترمز هوا گرفته، یا روغن ترمز رطوبت گرفته و یا این که کاسه چرخ ها رگلاژ نیستند.
ایجاد صدای جیغ و سایش هنگام ترمز گیری: زمانی که سیستم ترمز خودرو خراب باشد، هنگام ترمز کردن، صدای سوت مانند از چرخها شنیده می شود. البته این امر ممکن است مربوط به لنت ها باشد. در صورتی که به تازگی لنت ها را عوض کرده باشید و از لنت های ارزان و نامرغوبی استفاده کرده باشید، صدای سوت هنگام ترمز کردن به گوشتان می رسد.
خودرو به خوبی متوقف نمی شود: فشار دادن کامل پدال ترمز و متوقف نشدن خودرو، نشان دهنده خرابی سیستم ترمز است. در چنین حالتی، به احتمال زیاد روغن ترمز کاهش پیدا کرده است و باید مجددا شارژ شود.
لرزش پدال: عوامل زیادی می توانند باعث لرزش پدال ترمز شوند، ولی یکی از شایع ترین آنها مربوط به زمانی است که دیسک ترمز تاب برداشته باشد.
اگر شما صاحب یک وسیله نقلیه هستید، انتخاب مناسب و خرید لوازم یدکی خودرو از مراکز معتبر، امری بسیار ضروری می باشد. زیرا هر سیستم تعبیه شده داخل خودرو از قطعات متعددی تشکیل شده و خرابی هر کدام از آنها می تواند عملکرد کل آن سیستم را مختل کند.
در قسمت قبلی در مورد نشانه های خرابی سیستم ترمز خودرو صحبت کردیم. الان وقت این رسیده که دلایل بروز این خرابی ها را بدانیم.
در ادامه به چند نمونه اصلی از دلایل خرابی سیستم ترمز خودرو اشاره خواهیم کرد:
در ادامه هر کدام از موارد فوق را به صورت جداگانه بررسی می کنیم.
نامرغوب بودن روغن ترمز: در اثر کارکرد زیاد، روغن ترمز بیش ار حد داغ شده، رطوبت جذب کرده و کارایی خودر را از دست می دهد. همچنین در صورتی که از روغن های پیشنهادی کارخانه های سازنده استفاده نکنید، روغن ترمز می تواند موجب ضعیف بودن نیروی ترمز گیری شود.
نامرغوب بودن لنت های ترمز: نیروی ترمز از طریق روغن ترمز به لنت ها وارد می شود. در صورتی که از لنت های نامرغوبی استفاده کنید، قدرت ترمز گیری کمتر از حالت ایده آل شده و صدای سوت از چرخ ها شنیده می شود.
خرابی بوستر ترمز: در صورتی که دیافراگم داخلی سوراخ شود و یا از طریق شیلنگ خلا هوا نشت کند، بوستر که در واقع یک نیروی کمکی برای ترمز گیری است، به درستی کار نمی کند. در این حالت اصطلاحا ترمز چوب می شود.
خرابی پمپ ترمز: اگر پمپ ترمز خراب شود، در هدایت روغن ترمز اختلال ایجاد می شود. در این مواقع، هنگام ترمز گرفتن، پدال ترمز پایینتر از حالت معمول قرار می گیرد.
نشت روغن از سیلندر ترمز: در صورتی که روغن ترمز از سیلندر ترمز نشت کند، سطح روغن ترمز در مخزن آن کم می شود و به جای روغن هوا وارد سیستم ترمز شده و گیرایی آن کاهش می یابد. در این صورت نیروی حداکثری به سیلندر ها و در نهایت لنت ها وارد نخواهد شد.
تنظیم نبودن رگلاژ ترمز دستی: از آن جایی که رگلاژ ترمز دستی در مقدار پایین آمدن پدال ترمز موثر است، در صورت خرابی آن، پتدال ترمز بیش از حد پایین می آید.
همانطور که قبلا هم گفته شد، خرابی سیستم ترمز می تواند خودروی شما را به یک وسیله نقلیه خطرناک تبدیل کند. بنابراین بررسی، عیب یابی و تعمیر آن توسط نیروی متخصص امری بسیار حیاتی به شمار می رود.
سیستم های ترمز خودروهای فرومول 1 می توانند سرعت خودرو را در کمتر از 4 ثانیه،از 300 کیلومتر بر ساعت به صفر برسانند. شرکت های “برمبو”، “هیتکو” و “ماسیر-بوگاتی” طراحان این سیستم ها هستند.برای تیم های مسابقه ای، 1 عدد دیسک به همراه 1 ست لنت ترمز 6900 دلار هزینه دارد.
