اسید استیک چیست و چه کاربردهایی دارد؟ بررسی علمی و بازار جهانی این ماده شیمیایی

🔹 اسید استیک چیست؟

اسید استیک (Acetic Acid) که با نام علمی اتانوئیک اسید (Ethanoic Acid) نیز شناخته می‌شود، یکی از ساده‌ترین کربوکسیلیک اسیدهاست. این ماده مایع بی‌رنگ با بوی تند سرکه است و در دمای معمولی به‌خوبی در آب حل می‌شود. در حالت خالص به آن اسید استیک گلاسیال (Glacial Acetic Acid) گفته می‌شود.

فرمول شیمیایی: CH₃COOH

جرم مولکولی: 60.05 g/mol

🔹 ویژگی‌ها و خواص فیزیکی

نقطه جوش: حدود 118 درجه سانتی‌گراد

نقطه انجماد: حدود 16.6 درجه سانتی‌گراد

چگالی: 1.049 گرم بر سانتی‌متر مکعب

خاصیت خورندگی بالا در غلظت‌های بالا

به دلیل خاصیت اسیدی، این ترکیب در واکنش‌های شیمیایی متعددی به عنوان حلال و تنظیم‌کننده‌ی pH مورد استفاده قرار می‌گیرد.

🔹 کاربردهای مهم اسید استیک

صنایع غذایی: به عنوان افزودنی، طعم‌دهنده و نگهدارنده در سرکه و محصولات غذایی.

صنایع شیمیایی: تولید استات‌های سلولز، وینیل استات، رنگ‌ها و پلاستیک‌ها.

داروسازی: در تولید برخی آنتی‌بیوتیک‌ها و ترکیبات ضدعفونی‌کننده.

کاربرد صنعتی: در تولید منسوجات مصنوعی، چسب و شوینده‌ها.

🔹 بازار جهانی و وضعیت تولید

طبق آمار مؤسسه‌ی Statista (2024)، حجم بازار جهانی اسید استیک بیش از 19 میلیارد دلار برآورد شده است.

چین، آمریکا و هند از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان این ماده به شمار می‌روند.

در ایران نیز به دلیل توسعه صنایع شیمیایی و نیاز گسترده به مواد اولیه، شرکت‌هایی مانند خرید شیمی به‌عنوان تأمین‌کننده داخلی، عرضه مستقیم این ماده را برای مصارف صنعتی انجام می‌دهند.

🔹 نکات ایمنی در استفاده از اسید استیک

اسید استیک غلیظ خورنده و تحریک‌کننده است. در صورت تماس با پوست یا چشم باید فوراً با آب فراوان شسته شود. هنگام کار با این ماده استفاده از دستکش، ماسک و تهویه مناسب ضروری است.

🔹 جمع‌بندی

اسید استیک یکی از مواد پایه‌ای در صنعت شیمی و غذایی است که با توجه به تنوع کاربرد و رشد تقاضای جهانی، جایگاه ویژه‌ای در بازار دارد.

آشنایی با ویژگی‌ها و نحوه استفاده‌ی ایمن از آن، به بهینه‌سازی مصرف در صنایع کمک می‌کند.

📚 منابع علمی و مراجع

PubChem Database – Acetic Acid (CID: 176)

https://kharidshimi.com

https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Acetic-acid