بلاکچین به عنوان یک فناوری بسیار مهم و نوآورانه، به صورت گسترده در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. هر نوع بلاکچین ممکن است ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را داشته باشد که در این ده‌بخشی به بررسی و توضیح انواع مختلف بلاکچین می‌پردازیم. از بلاک‌چین‌های عمومی و خصوصی گرفته تا انواع هیبریدی، می‌توانید در این مطلب آشنا شوید.
بلاکچین عمومی یک سیستم بلاکچین است که داده‌های آن عمومی و برای همه قابل دسترسی است. در این نوع بلاکچین، هر کسی می‌تواند به شبکه متصل شده و به داده‌ها و تراکنش‌های موجود در بلاکچین دسترسی داشته باشد. به‌علاوه، هر کس می‌تواند بلاک‌های جدید اضافه کند و یا تراکنش‌ها را تأیید کند. بیت‌کوین یکی از معروف‌ترین مثال‌های بلاکچین عمومی است که هر شخصیتی می‌تواند به شبکه متصل شده و فعالیت کند.
بلاکچین خصوصی یا شخصی، نوعی از بلاکچین است که داده‌های آن محدود به یک یا چند سازمان یا شخص خاص است و دسترسی به آن محدود می‌شود. در این نوع بلاکچین، فقط اعضای مشخصی که مجوز دسترسی دارند، به شبکه متصل شده و فعالیت می‌کنند. بلاک‌چین‌های خصوصی معمولاً برای استفاده در محیط‌های سازمانی یا کسب‌وکارهایی با نیازهای امنیتی بالا ساخته می‌شوند، زیرا کنترل بیشتری بر روی داده‌ها و فعالیت‌های شبکه دارند و اطلاعات محرمانه را محافظت می‌کنند.
بلاکچین بامجوز یا Permissioned Blockchain یک نوع بلاکچین است که دسترسی به آن توسط یک یا چندین شخص یا سازمان کنترل می‌شود. این نوع بلاکچین معمولاً در محیط‌های سازمانی یا کسب‌وکارهایی که نیاز به کنترل دسترسی و امنیت بالا دارند، استفاده می‌شود. اعضای شبکه در بلاکچین کوچک ممکن است به صورت محدود مجاز شوند و همچنین کنترل بیشتری بر روی فعالیت‌ها و تراکنش‌ها دارند. از جمله مثال‌های بلاکچین کوچک می‌توان به Hyperledger و Corda اشاره کرد.
بلاکچین متمرکز یا Centralized Blockchain یک نوع بلاکچین است که کنترل آن بر عهده یک موجود مرکزی یا یک گروه انتخابی از افراد است. در این نوع بلاکچین، قدرت تصمیم‌گیری و کنترل تمامیت داده‌ها و تراکنش‌ها به صورت مرکزی در اختیار یک موجودیت یا گروهی از افراد قرار دارد. این نوع بلاکچین معمولاً در سیستم‌های متمرکز شباهتی به بانک‌ها و شرکت‌های مالی دارد. از جمله مثال‌های بلاکچین متمرکز می‌توان به برخی از پروژه‌های بلاکچین مرتبط با بانک‌ها و مؤسسات مالی اشاره کرد.
بلاکچین غیرمتمرکز یا Decentralized Blockchain، یک نوع بلاکچین است که هیچ مرکزیت متمرکزی در آن وجود ندارد و تصمیم‌گیری‌ها به صورت توزیع شده انجام می‌شود. در این نوع بلاکچین، تمامی شرکت‌کنندگان یا گره‌های شبکه مسئولیت تایید تراکنش‌ها و نگهداری اطلاعات را برعهده دارند. به این ترتیب، امنیت، شفافیت و اعتماد بیشتری در شبکه برقرار می‌شود و هیچ شخص یا سازمان مرکزی قادر به کنترل یا تغییر داده‌ها نیست. بلاک‌چین‌های ارزهای رمزنگاری شده مانند بیت‌کوین از این نوع بلاکچین استفاده می‌کنند.
بلاکچین همگام یا Synchronous Blockchain، یک نوع بلاکچین است که تمامی شرکت‌کنندگان در فرآیند تایید تراکنش‌ها همزمان با هم عمل می‌کنند. به عبارت دیگر، تایید تراکنش‌ها و اضافه کردن بلوک‌های جدید به زنجیره بلاک‌ها در این نوع بلاکچین به صورت همزمان و بدون تأخیر انجام می‌شود. این نوع بلاکچین برای برخی از استفاده‌هایی که نیاز به سرعت بالا و پردازش سریع داده‌ها دارند، مناسب است. اما برای اینکه شبکه به صورت همگام عمل کند، نیاز به استفاده از منابع بالایی دارد و این می‌تواند یکی از چالش‌های آن باشد.
بلاکچین ناهمگام یا Asynchronous Blockchain، نوعی از بلاکچین است که در آن تراکنش‌ها به صورت ناهمگام انجام می‌شوند و نیاز به تأیید همگام توسط تمامی شرکت‌کنندگان نیست. به این ترتیب، در این نوع بلاکچین، شرکت‌کنندگان می‌توانند تراکنش‌ها را بدون انتظار برای تأیید تمامی گره‌های شبکه ارسال کرده و فرآیند تایید آن‌ها به صورت غیرهمگام صورت می‌گیرد. این رویکرد بهبود قابلیت اطمینان و کارایی بلاکچین را افزایش می‌دهد، زیرا زمان انتظار برای تأیید تراکنش‌ها کاهش می‌یابد و سرعت انجام تراکنش‌ها افزایش می‌یابد.
بلاکچین عمومی توسعه‌پذیر یا Scalable Public Blockchain، نوعی از بلاکچین است که برای پشتیبانی از حجم بالای تراکنش‌ها و افزایش مقیاس قابلیت توسعه دارد. این نوع بلاکچین به صورت عمومی قابل دسترس است، به این معنا که هر کسی می‌تواند به آن دسترسی داشته باشد، و در عین حال قابلیت توسعه و افزایش ظرفیت برای پشتیبانی از تعداد بیشتری از تراکنش‌ها را دارد. این قابلیت توسعه‌پذیری برای استفاده‌هایی که نیاز به پردازش بالا و حجم بالای تراکنش‌ها دارند، بسیار حیاتی است.
بلاکچین بدون مجوز یا Permissionless Blockchain، نوعی از بلاکچین است که برای شرکت در آن نیازی به دسترسی مجاز نیست و هر کس می‌تواند به آن بپیوندد و مشارکت کند. در این نوع بلاکچین، هیچ مرکز کنترلی وجود ندارد و همه شرکت‌کنندگان در فرایند تایید تراکنش‌ها و تولید بلوک‌ها مشارکت دارند. بلاک‌چین‌های هجومی معمولاً برای ایجاد شبکه‌های عمومی استفاده می‌شوند که برای انجام تراکنش‌های مالی، انتقال دارایی‌ها، یا حتی ایجاد سیستم‌های اعتبارسنجی متقاضیان به‌کار می‌روند. بلاکچین بیت‌کوین یکی از معروف‌ترین نمونه‌های بلاکچین هجومی است.
بلاکچین هیبریدی یا Hybrid Blockchain، نوعی از بلاکچین است که ترکیبی از ویژگی‌های بلاک‌چین‌های عمومی و خصوصی است و به‌طور همزمان قابل دسترسی عمومی و کنترل شده است. این نوع بلاکچین معمولاً برای مواردی استفاده می‌شود که نیاز به ترکیب امنیت و حریم خصوصی دارند. به عنوان مثال، بلاکچین هیبریدی می‌تواند برای ارتباطات بین شرکت‌ها یا برای انجام تراکنش‌هایی که نیاز به حریم خصوصی بیشتری دارند، استفاده شود. در این حالت، برخی از بخش‌های بلاکچین عمومی و برخی از بخش‌های آن خصوصی باقی می‌مانند.
