ایده ایجاد شرکت های دانش بنیان وارد دهه ی دوم خود شده و هروز خبری از تولید یک محصول جدید که موجب کاهش وابستگی کشور در حوزه های مختلف می گردد، می شنویم. اما شاید برای خیلی از دنبال کنندگان حوزه های مختلف فناوری این سوال مطرح شود که
این شکل استارتاپ ها یا بیزینس ها تا کجا ادامه پیدا می کنند؟
بنظر اینجانب، تولید محصولی که نیاز جامعه را برطرف کند بسیار مفید و سودمند است و کشور طی دهه های قبل سعی در ترقیب سرمایه گذاران بخش خصوصی و صاحبان دانش برای ورود به این حوزه ها کرده است و برای این موضوع مشوق های مالیاتی یا وام های کم بهره یا کمک های بلاعوض اعطا کرده است و نهایتا موجب شده است که این شرکت ها اکنون براساس اعلام معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به بیش از 7000 شرکت برسند.
این حرکت ایجاد شده در تولید محصولات مبتنی بر تحقیق و توسعه برای کشوری که سالها وابسته به درآمد نفت و واردات کالاهای مورد نیاز خود بوده اتفاقی مبارک است اما این وضعیت تا کجا باید ادامه پیدا کند و گام بعدی چیست؟
در دنیا شرکت های تولید کننده را به دو دسته پیشرو و پیرو تقسیم بندی می نمایند، شرکت هایی که با استفاده از دانش یک نیاز جدید را شناسایی یا خلق می نمایند و سپس نسبت به ارائه محصولی برای آن اقدام می نمایند که به آنها شرکت های پیشرو می گوییم، و شرکت هایی که براساس نیاز نسبت به تولید محصولی اقدام می نمایند که تا پیش از این توسط شرکت های دیگری تولید میشد که به آنها شرکت های پیرو می گویند.
سوال: چند درصد از 7000 شرکت دانش بنیان در داخل کشور ما شرکت های پیشرو هستند؟
به نظر باتوجه به سیاست های کشور در خصوص اعطای مجوز ها و سختی ایجاد بیزینس های جدید، و همچنین بازار کوچک کشور ما به نسبت اقتصاد دنیا، تعداد شرکت های پیشرو در بین این 7000 شرکت دانش بنیان بسیار بسیار اندک بوده و این خطر جدی برای آینده ایده ایجاد شرکت های دانش بنیان می باشد.
چه باید کرد؟
یقینا برای ایجاد شرکت های پیشرو باید برداشت درستی از میزان دانش و توانایی در صنایع مختلف کشور داشت و همچنین زیر ساخت های صنعتی کشور را تقویت نمود اما در وضعیت فعلی به نظر می رسد بطور کلی در گام اول معاونت علمی و فناوری باید بیشتر بر روی حمایت از صنایع مانند ساخت نیمه هادی ها و قالبسازی و متالورژی تمرکز نماید چرا که ضعف عمده کشور در بخش های مختلف اغلب به نبود زیر ساخت و دانش کافی در این صنایع بر می گردد.
در گام دوم باید اعطای کمک های مادی و معنوی را با تمرکز بر روی شرکت هایی پیشرو که محصول تولیدی آنها توانایی عرضه در بازار داخلی و خارجی را داشته باشد، قرار داد، تا بدین شکل شرکت های دانش بنیان را که طی این سالها نسبت به ایجاد تیم های تحقیق وتوسعه ترقیب نموده اند به سمت خلق یک محصول پیشتاز در حوزه های مختلف هدایت نمود، البته یقینا باتوجه به کمبود ها در کشور این موضوع مخالفان سرسختی نیز خواهد داشت اما اگر به دنبال پیشتازی در علم و تکنولوژی هستیم باید قوانین حمایتی را به سمتی هدایت نماییم تا نسبت به خلق محصولی منحصر بفرد و با دانش بالا گام برداریم که در دنیا قابلیت عرضه را داشته باشد و این موضوع می تواند ارزش افزوده زیادی برای کشور و شرکت های فعال در صنایع پیشرو ایجاد نماید.
اینکه تنها مزیت رقابتی محصولات داخلی دانش بنیان نسبت به نمونه خارجی فقط قیمت و سهولت دسترسی به خدمات پس از فروش باشد بنظر خوب است ولی کافی نیست چراکه در محصولات با تکنولوژی بالا نسبت به نمونه های خارجی که مدام در حال رشد هستند با تاخیر زمانی محصول عرضه می نماییم و نهایتا بیشترین درآمد را از بازار بین المللی شرکت های پیشرو خواهند برد و ما نیز در یک حد از دانش متوقف خواهیم شد و در نهایتا با تورم فعلی در کشور و هزینه های سنگین تحریم ها برای تامین مواد اولیه و عرضه محصول در بازار جهانی مزیت های رقابتی فعلی در شرکت های دانش بنیان یک به یک از دست خواهد رفت.
